Bài giảng tiết 38: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

KIỂM TRA BÀI CŨ 1, Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.(Bản phiên âm và dịch thơ ) Nhµ th¬ LÝ B¹ch ®­îc mÖnh danh laø “Tieân thô”(OÂng Tieân laøm thô) TÜnh d¹ tø lµ mét bµi th¬ §­êng luËt TÜnh d¹ tø lµ mét bµi th¬ tø tuyÖt coå theå Bµi th¬ lµ nçi niÒm hoµi h­¬ng cña ng­êi con xa xø . A B C D 2. NhËn xÐt nµo khoâng ®óng trong nh÷ng nhËn xeùt sau? TỔ : KHXH Môn Ngữ Văn Tiết : 38 TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- *Nội dung bài học: I. Tìm hieåu chung : 1 Caáu truùc vaên baûn. II. Ñoïc - hieåu vaên baûn a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): 2. Phaân tích vaên baûn. 2. Taùc phaåm 1. Táaùc giả: a. Theå thô: b. Phöông thöùc bieåu ñaït: b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): IV. Luyeän taäp – cuûng coá: III. Toång keát: I. Tìm hieåu chung : 1- Taùc giả: - H¹ Tri Ch­¬ng ( 659 - 744 ); Quª: VÜnh H­ng, ViÖt Ch©u - Naêm 965 ông đỗ tiến sĩ, làm quan 50 naêm ôû kinh ñoâ Traøng An - §Ó l¹i cho ®êi h¬n 20 bµi th¬. Trong ®ã cã hai bµi “Håi h­¬ng ngÉu th­”. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- ? Neâu nhöõng hieåu bieát cuûa em veà taùc giaû? Bài thơ Hồi Hương Ngẫu Thư - Kỳ Nhị (nguyên tác): Bài thơ Hồi Hương Ngẫu Thư - Kỳ Nhất (nguyên tác): Dịch Nghĩa Còn trẻ ra đi, lão mới vềTóc thưa cằn cỗi, tiếng còn quêTrẻ con trông thấy mà không biếtCười hỏi " Khách từ mô đến tê ? " Năm tháng xa nhà chắc đã lâuBạn bè mất nửa, nửa về đâuHồ Gương trước cửa lung linh nướcGió chẳng làm thay gợn sóng sầu Dịch Nghĩa TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- 2. Taùc phaåm - Saùng taùc khi t¸c gi¶ vöøa ñaët chaân vÒ tôùi quª sau bao n¨m xa c¸ch (n¨m744 ) 1- Táaùc giả: II. Ñoïc - hieåu vaên baûn * Ñoïc vaên baûn TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- I/ Tìm hieåu chung : ? Em hiÓu “ ngÉu th­” (ngÉu nhiªn viÕt) ë ®©y cã nghÜa lµ g×? T×nh c¶m, c¶m xóc ®­îc béc lé mét c¸ch ngÉu nhiªn. “ NgÉu nhiªn viÕt” v× t¸c gi¶ kh«ng chñ ®Þnh lµm th¬ ngay lóc míi ®Æt ch©n tíi quª h­¬ng. Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, Hương âm vô cải , mấn mao tồi. Nhi đồng tương kiến , bất tương thức, Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai? Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về, Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng. Trẻ con gặp mặt, không quen biết, Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến? DỊCH NGHĨA PHIÊN ÂM Khi đi trẻ, lúc về già Trẻ đi, già trở lại nhà, Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao Giọng quê không đổi ,sương pha mái đầu. Trẻ con nhìn lạ không chào Gặp nhau mà chẳng biết nhau Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi? Trẻ cười hỏi:”Khách từ đâu đến làng ?“ (Phaïm Só Vó dịch, trong Thô Đöôøng tập 1 (Traàn Troïng San dịch,trong Thô Đöôøng NXB Văn học-Haø Noäi,1987 ) tập 1 Baéc Ñaåu - SaøiGoøn,1966) Dịch Thơ TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- * Ñoïc vaên baûn * Nguyªn t¸c:  th¬ lôc b¸t.  thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt - thÓ tr¾c. 1 Caáu truùc vaên baûn. * Dòch thô : ? Chæ ra thể thơ vaø nêu cụ thể về thể thơ ? TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn b. Phöông thöùc bieåu ñaït:  Bieåu caûm thoâng qua töï söï a. Theå thô: TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. ( ThiÕu tiÓu li gia, l·o ®¹i håi H­¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi ) Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ. Giäng quª kh«ng ®æi, tãc ®µ kh¸c bao a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng-  Keå vaø taû veà söï thay ñoåi cuûa baûn thaân nhaø thô. a. Hai caâu ñaàu (khai –ñeà): ?Hai câu thơ đầu là tả hay kể? Về ai vaø về những vấn đề gì? Söï thay ñoåi aáy nhö theá naøo ? Coù ñieàu gì khaùc khoâng?  Söï thay ñoåi: voùc daùng,tuoåi taùc, maùi toùc. Khoâng ñoåi: gioïng noùi queâ höông I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- ( ThiÕu tiÓu li gia, l·o ®¹i håi H­¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi ) Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ. Giäng quª kh«ng ®æi, tãc ®µ kh¸c bao a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- * NghÖ thuËt:  Pheùp ñoái (tieåu ñoái), * T¸c dông:  Taïo nhòp ñieäu caân ñoái cho thô  Khaùi quaùt ngaén goïn quaõng ñôøi xa queâ vôùi nhöõng ñoåi thay ? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đây? Chæ ra tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? - ThiÕu tieåu > < mÊn mao tåi a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- ?Em có nhận xét gì về các hình ảnh, chi tiết được kể và tả ở hai caâu thô?  Vöøa thöïc vöøa töôïng tröng laøm nổi bật tình cảm gắn boù với queâ hương. * NghÖ thuËt: * T¸c dông: a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn.  Tình caûm gaén boù saâu naëng vaø beàn chaët cuûa taùc giaû ñoái vôùi queâ höông. * Hình aûnh : ?Baèng pheùp ñoái vôùi caùc hình aûnh vöøa thöïc vöøa töôïng tröng hai caâu thô ñaõ boäc loä tình caûm cuûa taùc giaû nhö theá naøo? (Nhi ®ång t­¬ng kiÕn, bÊt t­¬ng thøc, TiÕu vÊn : Kh¸ch tßng hµ xø lai ? ) TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i? TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp):  Gaëp boïn treû khoâng chaøo maø hoûi. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): Cã 1 t×nh huèng bÊt ngê nµo ®· x¶y ra khi t¸c gi¶ võa ®Æt ch©n vÒ ®Õn lµng? Taïi sao laïi coù theå xaûy ra chuyeän nhö vaäy ?  boïn treû toát buïng vaø hieáu khaùch khi gaëp ngöôøi laï. TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): Khách ở chốn nào lại chơi? ? Trong lời hoûi cuûa trẻ con, lời nào khiến nhà thơ đau lòng nhất? ?T¹i sao nhµ th¬ vèn quª ë ®ã l¹i bÞ lò trÎ xem lµ kh¸ch?  Khaùch ôû choán naøo laïi chôi?  do nhaø thô xa queâ quaù laâu a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- ? Ngheä thuaät naøo ñöôïc söû duïng trong hai cau thô theå hieän taâm traïng aáy?  Tình huoáng baát ngôø, caâu hoûi tu töø, hình aûnh, aâm thanh vui töôi, nhöng thaáp thoaùng gioïng ñieäu bi haøi. ? Vieäc bò boïn treû coi laø khaùch ñaõ taùc ñoäng ñeán thaùi ñoä vaø taâm trang cuûa nhaø thô nhö theá naøo?  ngaïc nhieân buoàn tuûi  ngaäm nguøi  chua xoùt cuøng aäp ñeán a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- ? T¸c gi¶ ®· kÓ l¹i sù viÖc lóc míi vÒ quª ë hai c©u th¬ cuèi, nh»m thÓ hiÖn ®iÒu g×? §Ó nãi vÒ sù thay ®æi cña m×nh. §Ó nãi vÒ sù thay ®æi cña quª h­¬ng. §Ó béc lé nçi ngËm ngïi, c¶ sù chua xãt cña m×nh trong t×nh c¶m ®èi víi quª h­¬ng. a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng-  Tình huoáng baát ngôø, caâu hoûi tu töø, hình aûnh, aâm thanh vui töôi,nhöng thaùp thoaùng gioïng ñieäu bi haøi.  Béc lé nçi ngËm ngïi, chua xãt cña t¸c gi¶ trong t×nh c¶m ®èi víi quª h­¬ng. * Sù biÓu hiÖn t×nh quª ë hai c©u trªn vµ hai c©u d­íi cña bµi th¬ cã g× kh¸c nhau vÒ giäng ®iÖu? C©u hái th¶o luËn Thêi gian : 2’ - Th¶o luËn theo bµn TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- * Em coù suy nghÜ g× vÒ t×nh yªu quª h­¬ng trong thêi ®¹i hiÖn nay? a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- - Söû duïng pheùp ñoái,taïo tình huoáng.- Gioïng thô vöøa hoùm hænh vöøa ngaäm nguøi- Bieåu caûm thoâng qua töï söï III. Toång keát : 1. Ngheä thuaät: a. Hai caâu ñaàu (khai – ñeà): I. Tìm hieåu chung : II. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1 Caáu truùc vaên baûn. 2. Phaân tích vaên baûn. b. Hai caâu sau (chuyeån – hôïp): TiÕt 38 - NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­) -H¹ Tri Ch­¬ng- Theå hieän tình yeâu queâ höông chaân thaønh, saâu saéc cuûa taùc giaû khi vöøa veà ñeán queâ nhaø. III. Toång keát : 1. Ngheä thuaät: 2. Noäi dung : IV. CUÛNG COÁ 1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? A.Thất ngôn bát cú B.Thất ngôn tứ tuyệt C.Ngũ ngôn tứ tuyệt D.Tự do. 2: Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ : A.Phép đối B.Taïo tình huoáng baát ngôø C.Biểu cảm qua tự sự D.Tất cả các biên pháp nghệ thuật trên. Vui mõng, h¸o høc khi trë vÒ quª §au ®ín, luyÕn tiÕc khi ph¶i rêi xa chèn kinh thµnh Buån th­¬ng tr­íc c¶nh quª h­¬ng nhiÒu thay ®æi NgËm ngïi, hôt hÉng khi trë thµnh kh¸ch l¹ gi÷a quª h­¬ng A B C D 3. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là gì? H­íng dÉn häc ë nhµ Häc thuéc lßng bµi th¬( phaàn phieân aâm vaø dòch thô)- Chuaån bò tieát Kieåm tra Vaên & Tieáng Vieät( töø baøi4 ñeán baøi 10) So¹n bµi “Nhaø tranh bò gioù thu phaù” * Chuù yù: + Tính nhaân ñaïo cuûa Ñoã Phuû