Bài giảng Tiết 19 – Chiếu dời đô

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vÒ dù giê Môn: Ngữ văn 8 I- Đọc, hiểu chú thích: 1.Tác giả: - Lí Công Uẩn (974 -1028) – Lí Thái Tổ, quê ở tỉnh Bắc Ninh - Ông là người thông minh, có chí lớn, nhân ái và là người sáng lập ra nhà Lí . TiÕt 89 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn 2. Tác phẩm * Đọc và giải thích từ khó: Đọc với giọng trang trọng, nhấn mạnh vào các câu mang sắc thái tình cảm. - Đọc và giải thích từ khó: Nhà Thương: là triều đại đầu tiên được công nhận về mặt lịch sử của Trung Quốc, tồn tại vào khoảng từ 1766 TCN đến 1122 TCN. Nhà Chu: (thế kỉ 11 TCN – 256 TCN) nối tiếp sau nhà Thương và trước nhà Tần ở Trung Quốc. Năm lần dời đô:Vua Thang (Thành Thang) đóng đô ở phía đông nam huyện Thương Khâu (thuộc tỉnh Hà Nam bây giờ). Trọng Đinh dời đô đến huyện Thành Cao (thuộc tỉnh Hà Nam). Hà Đản Giáp đời đô đến phủ Chương Đức (cũng thuộc tỉnh Hà Nam).Tổ Ất dời đô đến phủ Thuận Đức (tỉnh Hà Đông bây giờ). Bàn Canh dời đô đến huyện Yên Sư (hay Ân Sư thuộc tỉnh Hà Nam) Ba lần dời đô: Chu Văn Vương đóng đô ở phía đông tỉnh Thiểm Tây. Chu Vũ Vương dời đô đến huyện Tương Yên (tỉnh Thiểm Tây). Chu Thành Vương dời đô đến huyện Lạc Dương (tỉnh Hà Nam). TiÕt 19– chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn I- Đọc, hiểu chú thích: 1. Tác giả. 2. Tác phẩm: - Hoàn cảnh sáng tác: “Chiếu dời đô” ra đời năm 1010. - Thể loại: chiếu + Mục đích: Do vua dung để ban bố mệnh lệnh. + Nội dung: Thể hiện những tư tưởng chính trị lớn lao có ảnh hưởng đến vận mệnh của cả triều đại, đất nước. + Hình thức: Được viết bằng văn xuôi có xen những câu văn biền ngẫu. s- Phương thức biểu đạt: nghị luận - Bố cục: 2 phần: + PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn kh«ng dêi ®æi: LÝ do dêi ®«. + PhÇn 2: Cßn l¹i: LÝ do chän §¹i La lµm Kinh ®«. Lí do dời đô Trong lÞch sö từng có những chuyện dời đô và mang lại kết quả tốt đẹp Tình cảm của Lý Công Uẩn trước hiện thực Hạn chế của việc đóng đô ở Hoa Lư. TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: - Dêi ®« lµ ®iÒu th­êng x¶y ra trong lÞch sö c¸c triÒu ®¹i: + Nhµ Th­¬ng: n¨m lÇn dêi ®« + Nhµ Chu: ba lÇn dêi ®« . => ë vµo n¬i trung t©m, m­u toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ mu«n ®êi cho con ch¸u, trªn v©ng mÖnh trêi, d­íi theo ý d©n. Kết quả: + VËn n­íc l©u dµi . + Phong tôc phån thÞnh TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: - H¹n chÕ cña viÖc ®ãng ®« ë Hoa L­: + Theo ý riªng m×nh + Khinh th­êng mÖnh trêi. + Kh«ng noi theo dÊu cò cña Th­¬ng Chu - Hậu quả: TriÒu ®¹i kh«ng l©u bÒn, sè vËn ng¾n ngñi, tr¨m hä hao tèn, mu«n vËt kh«ng thÝch nghi. Kinh đô xưa không còn thích hợp nữa Kinh đô Hoa Lư xưa Hoa Lư chỉ có núi non hiểm trở thích hợp với yêu cầu phòng ngự lợi hai. Nếu muốn thế nước thịnh vượng thì cần một nơi mới. 1. Lí do dời đô: Câu nói: “ Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi” (Trẫm thậm thống chi, bất đắc bất tỉ) khiến ta cảm nhận gì về Lí Thái Tổ? => Một ông vua hết lòng vì sự nghiệp nước nhà, và một quyết tâm muốn chuyển kinh đô để xây dựng triều đại hưng thịnh hơn. TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: * §o¹n më ®Çu bµi chiÕu LÝ C«ng UÈn dïng nh÷ng lÝ lÏ s¾c bÐn, dÉn chøng lÞch sö cô thÓ lång nh÷ng c¶m xóc ch©n thµnh cña ng­êi viÕt ®· kh¼ng ®Þnh viÖc dêi ®« lµ cÇn thiÕt, ®ång thêi còng ph¶n ¸nh kh¸t väng dùng x©y ®Êt n­íc l©u bÒn hïng c­êng cña «ng vµ cña c¶ d©n téc. 2/ Thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất của muôn đời (PhÇn cßn l¹i) Lîi thÕ cña Thành §¹i La QuyÕt ®Þnh cña nhµ vua I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: 2- LÝ do chän thµnh §¹i La lµ ®Êt ®ãng ®«: - VÒ lÞch sö : Kinh ®« cò cña Cao V­¬ng - VÒ ®Þa lý: Trung t©m trêi ®Êt: Rồng cuén, hæ ngåi §Þa thÕ réng mµ b»ng. §Êt ®ai cao mµ tho¸ng. - Con ng­êi: Khái chÞu c¶nh ngËp lôt, đông đúc dân cư. C¶nh vËt: Mu«n vËt phong phó tèt t­¬i. ; có nhiều thắng cảnh đẹp. - N¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi. => Xøng ®¸ng lµ n¬i ®Þnh ®« bÒn v÷ng mu«n ®êi. TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn Sơ đồ thành Đại La xưa * Lời tuyên bố: - Lời tuyên bố nhưng dưới dạng câu hỏi nhằm hỏi ý kiến quần thần => rất dân chủ, cởi mở, khôn khéo, giữa vua tôi có sự đồng cảm. - Ngôn ngữ đối thoại, là mệnh lệnh nhưng đầy chất tâm tình. Vì vậy “Thiên đô chiếu” có tính thuyết phục cao. Nhận xét câu “Các khanh nghĩ sao?” (Khanh đẳng như hà?) Sân vận động quốc gia Mỹ Đình Đại học Y Hà Nội Nhµ H¸t lín Hà Nội TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: 2- LÝ do chän thµnh §¹i La lµ ®Êt ®ãng ®«: * B»ng viÖc dïng nh÷ng c©u v¨n biÒn ngÉu hµm sóc, giÇu h×nh ¶nh LÝ C«ng UÈn ®· kh¼ng ®Þnh ý chÝ dêi ®« tõ Hoa L­ vÒ §¹i La, thÓ hiÖn sù tin t­ëng ë quan ®iÓm dêi ®« cña m×nh hîp víi lßng d©n, lµ kh¸t väng cña d©n téc vÒ một ®Êt n­íc v÷ng m¹nh, bÒn l©u. I- Đọc, hiểu chú thích: II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1- LÝ do dêi ®«: 2- LÝ do chän thµnh §¹i La lµ ®Êt ®ãng ®«: III- Tæng kÕt: Ghi nhí – SGK trang 51 IV- LuyÖn tËp: Vì sao nói “Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt ? A. Triều đình nhà Lí đủ lớn mạnh chấm dứt nạn phong kiến cát cứ. B. Dân tộc Đại Việt đủ sức sánh ngang hàng với phương Bắc. C. Định đô ở Thăng Long là nguyện vọng của nhân dân xây dựng một đất nước độc lập, tự cường. D. Cả ba ý trên. TiÕt 19 – chiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu )LÝ C«ng UÈn ChiÕu dêi ®« 1/ Lý do dêi ®« cò (Tõ ®Çu … kh«ng thÓ kh«ng dêi ®æi ) 2/ Thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất của muôn đời.(PhÇn cßn l¹i) G­¬ng s¸ng ®êi x­a Thùc tÕ triÒu §inh Lª Lîi thÕ cña §¹i La QuyÕt ®Þnh cña nhµ vua Tình cảm của Lý Công Uẩn trước hiện thực Vua tôi nhà Lí đi thuyền đến Đại La “ Bệ hạ vì thiên hạ mà lập kế dài lâu, trên cho nghiệp đế được thịnh vượng lớn lao, dưới cho dân chúng được đông đúc giàu có, ai dám không theo?” Sơ đồ thành Đại La xưa