Bài giảng Tiết 149-150: tổng kết về ngữ pháp

Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thanh Thóy Häc sinh Líp 9a2 Tiết 149-150 Các đơn vị ngữ pháp cơ bản: TỪ LOẠI : Danh từ, động từ, tính từ Các từ loại khác. B. CỤM TỪ : Cụm danh từ. Cụm động từ. Cụm tính từ. TiÕt 149- 150 : Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. A. TỪ LOẠI : I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ: TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. a. Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được. (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ) b. Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào. (Kim Lân, Làng) Bµi tËp 1: Các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ? ( TT ) ( ĐT ) ( DT ) ( ĐT ) TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. d. Đối với cháu, thật là đột ngột (...) (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) e. – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. (Nam Cao, Lão Hạc) c. Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phụ hồ cho nó. (Kim Lân, Làng) ( DT ) ( ĐT ) ( DT ) ( ĐT ) ( TT ) ( TT ) ( TT ) TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. Bµi 2: Chọn một từ trong ba nhóm từ sau để điền vào chỗ trống cho thích hợp: / ............ / hay / ............ / đọc / ............ / lần / ............ / nghĩ ngợi những các một hãy đã vừa rất hơi quá rất hãy một vừa TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. / ............ / cái (lăng) / ............ / phục dịch / ............ / làng / ............ / đập những các một hãy đã vừa rất hơi quá những đã các hãy TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. / ............ / đột ngột / ............ / ông (giáo) / ............ / phải / ............ / sung sướng những các một hãy đã vừa rất hơi quá quá một quá rất TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. Bµi 3: Hãy cho biết danh từ, động từ, tính từ có thể đứng sau những từ nào? Danh từ có thể đứng sau: những, các, một. Động từ có thể đứng sau: hãy, đã, vừa. Tính từ có thể đứng sau: rất, hơi, quá. TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. Bµi 4: Các từ in đậm (mµu ®á) vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào ? Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) - Tròn Tính từ ( ĐT ) TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. b. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa) c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa) - Lý tưởng Danh từ ( TT ) - Băn khoăn Tính từ ( DT ) TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC: chỉ ba cả ở của tôi bao nhiêu nhưng bao giờ như ấy bấy giờ những đã ngay mới đã Trời ơi chỉ năm đâu hả đang 1. Bảng tổng kết về các từ loại khác: TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. 2. Những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo thành câu nghi vấn :  à, ư, hử, hở, hả, vậy… Tình thái từ TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.  MÔ HÌNH CẤU TẠO CỦA CÁC CỤM TỪ 1. Cụm danh từ: 2. Cụm tính từ: 3. Cụm động từ: B. CỤM TỪ : 1. Tìm phần trung tâm của cụm danh từ. a.... tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó ..., một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại. (Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị) ảnh hưởng nhân cách lối sống TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. b. Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng. (Kim Lân, Làng) c. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. (Kim Lân, Làng) ngày Tiếng TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. 2. Tìm phần trung tâm cụm động từ. Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) b. Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính ... (Kim Lân, Làng) đến lên chạy ôm TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. 3. Tìm phần trung tâm các cụm từ in đậm. ...để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại. (Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị) Việt Nam bình dị phương Đông mới hiện đại Việt Nam Cụm tính từ TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. b. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực. (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) c. Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn. (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ) êm ả phức tạp phong phú sâu sắc Dấu hiệu: Có thể thêm “rất” vào phía trước phần trung tâm TiÕt 149,150: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p. Thảo luận : (3phút) Xác định cụm từ in đậm trong các câu sau đây : a.Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia. b.Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. c. Một mô đất nhỏ, hơi dài phủ đầy thuốc bom màu xám. Thảo luận : Xác định cụm từ in đậm trong các câu sau đây a.Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia. => Cụm danh từ b.Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. => Cụm động từ c. Một mô đất nhỏ, hơi dài phủ đầy thuốc bom màu xám. => Cụm tính từ * Chuẩn bị bài mới: Soạn bài: Luyện tập viết biên bản 1. Đặc điểm của một biên bản ? 2. Nêu bố cục phổ biến của một biên bản ? 3. Chuẩn bài tập 2, 3.