Bài giảng Tiết 141: Những ngôi sao xa xôi

Kh«ng cã kÝnh kh«ng ph¶i v× xe kh«ng cã kÝnh Bom giËt, bom rung kÝnh vì mÊt råi. Nh÷ng chiÕc xe tõ trong bom r¬i §· vÒ ®©y häp thµnh tiÓu ®éi Vâng m¾c ch«ng chªnh d­¬ng xe ch¹y L¹i ®i, l¹i ®i trêi xanh thªm Xe cø ch¹y v× MiÒn Nam phÝa tr­íc Bëi v× trong xe cã mét tr¸i tim. Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm. Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống các tuyến đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn ba vạn người bị thương, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hóa bị đánh cháy... (Trích) Lª Minh Khuª - Lê Minh Khuê sinh năm 1949 - quê ở Thanh Hoá. Thuộc thế hệ những nhà văn thời kỳ chống Mỹ. Là thanh niên xung phong. Đề tài: + Trước 1975: Viết về cuộc sống chiến đấu của TNXP, bộ đội trên đường Trường Sơn. + Sau 1975: Viết về những chuyển biến xã hội và con người trên tinh thần đổi mới. Sở trường: Viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lý phụ nữ tinh tế, đặc sắc. - Tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ (Truyện ngắn -1978), Đoàn kết (1980) Bi kịch nhỏ (1993), Một mình qua đường (tập truyện - 2006) TruyÖn ng¾n “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” ®­îc s¸ng t¸c n¨m 1971, in lÇn ®Çu trong t¹p chÝ “T¸c phÈm míi”. XuÊt xø: Cuéc sèng, chiÕn ®Êu cña TNXP trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n. §Ò tµi: “Ngày đó tôi là phóng viên báo Tiền Phong, đã từng đi đến rất nhiều các chiến trường để viết báo. Năm 1971 tôi cùng một binh chủng làm đường đến đèo Côlanhip và đã ở lại một đêm trong một hang đá cùng một tiểu đội công binh.   Họ cũng là những người trẻ, hầu hết là học sinh trung học, những sinh viên… đi tham gia kháng chiến. Sống cùng nhau, cùng tuổi, cùng lý tưởng như nhau trong một hoàn cảnh vô cùng ác liệt nên dễ dàng hiểu và chia sẻ cho nhau. Trong tâm hồn những cô gái thanh niên xung phong, quê nhà bao giờ cũng hiện lên kỳ diệu. Và bởi vẻ đẹp kỳ diệu đó mà họ sẵn sàng hy sinh. Đó cũng chính là ý tưởng lớn nhất mà tôi muốn gửi gắm qua truyện ngắn này”. Ngôi kể: Ngôi thứ nhất thông qua lời kể của nhân vật chính - Phương Định Tãm t¾t: - TruyÖn kÓ vÒ mét tæ trinh s¸t n÷ ph¸ bom trªn cao ®iÓm. Hä gåm ba ng­êi: ChÞ Thao, Nho vµ Ph­¬ng §Þnh. C«ng viÖc cña hä lµ theo dâi viÖc nÐm bom cña ®Þch, ®o khèi l­îng ®Êt lÊp vµo hè bom vµ ph¸ nh÷ng qu¶ bom ch­a næ. N¬i hä ë rÊt v¾ng vÎ vµ c«ng viÖc rÊt vÊt v¶, c¸i chÕt r×nh rËp nh­ng hä vÉn yªu ®êi l¹c quan. §Æc biÖt Ph­¬ng §Þnh cã mét t©m hån l·ng m¹n, thÝch h¸t, thÝch lµm ®iÖu… Mét lÇn, theo sù ph©n c«ng cña chÞ Thao, §Þnh ë hang trùc m¸y ®iÖn tho¹i, cßn chÞ Thao vµ Nho ®i trinh s¸t. §Þnh lo l¾ng cho c¸c b¹n nh­ng råi hä còng vÒ. Sau ®ã, ba chÞ em cïng ®i ph¸ nh÷ng qu¶ bom ch­a næ. §Þnh ph¸ mét qu¶ bom trªn ®åi, Nho ph¸ hai qu¶ d­íi lßng ®­êng cßn chÞ Thao ph¸ mét qu¶ d­íi hÇm ba-ri-e cò. Nho bÞ th­¬ng trong lÇn ph¸ bom ®ã. C« ®­îc §Þnh vµ Thao ®­a vÒ ch¨m sãc cÈn thËn. Kh«ng ai khãc trong hoµn c¶nh Êy, hä cè gi÷ vÎ cøng cái ®Ó lµm yªn lßng ®ång ®éi. Mét c¬n m­a ®¸ bÊt chît Ëp xuèng, §Þnh ch¹y ra nhÆt nh÷ng viªn ®¸ vµ ®em vµo cho Nho mÊy viªn. Hä say s­a víi nh÷ng niÒm vui thêi con trÎ vµ trËn m­a Êy còng gîi vÒ trong t©m trÝ §Þnh bao h×nh ¶nh quª nhµ. Từ đầu ” ngôi sao trên mũ” Tiếp theo  “là buổi trưa” Đoạn còn lại Hoàn cảnh sống và công việc của tổ trinh sát mặt đường. Một lần phá bom Nho bị thương cả tổ lo lắng chăm sóc. Sau phút hiểm nguy, niềm vui của cả tổ với cơn mưa bất chợt. Bố cục: 3 phần + Cao ®iÓm : chç cao h¬n mÆt ®Êt, nh­ gß, ®åi nói hoÆc trªn nãc c«ng tr×nh kiÕn tróc cao  ë ®©y chØ chç ë cña ba c« TNXP. + Träng ®iÓm : ®iÓm, n¬i ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã vai trß quan träng so víi nh÷ng ®iÓm, nh÷ng n¬i kh¸c  ë ®©y chØ chç lµm viÖc cña ba c« TNXP. Không gian ngoài mặt đường. Không gian trong hang đá 1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong Không gian + Ở ngay dưới chân cao điểm, giữa vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của Mĩ. + Con đường: bị đánh lở loét, không còn màu xanh… + Máy bay: trinh sát rè rè, phản lực gầm gào… + Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí, đất rung lên. Bom nổ chậm lạnh lùng. Căng thẳng, ác liệt. Nhiệm vụ Không gian làm việc căng thẳng, ác liệt + Chạy trên cao điểm. Quan sát máy bay Mĩ thả bom. + Đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom. + Đếm bom chưa nổ. Nếu cần thì phá bom. Nhiệm vụ vô cùng quan trọng và chứa nhiều hiểm nguy, luôn phải đối mặt với cái chết. Không gian: Mát lạnh, im ắng lạ. Cuộc sống: + Nghỉ ngơi, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung… + Nghe tiếng hát phát ra từ cái đài bán dẫn nhỏ, lúc nào cũng có pin… + Uống nước suối pha đường… => Không gian sống bình yên, êm dịu, mơ mộng và tươi trẻ. => Lạc quan, trong sáng, mơ mộng, yêu đời, thích làm đẹp... Ngoài mặt đường - Con đường bị đánh lở loét… - Máy bay: rè rè, gầm gào… - Bom nổ:váng óc, mảnh bom xé không khí, bom nổ chậm: lạnh lùng => Căng thẳng, ác liệt, nhiều hiểm nguy, đe doạ sự sống của con người …. Trong hang đá - Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm,... - Nghe hát... - Uống nước suối pha đường... => Khung cảnh bình yên, êm dịu, mơ mộng và tươi trẻ. >< Không gian chiến tranh Không gian bình yên - Dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc. - Không quản ngại khó khăn gian khổ, nguy hiểm. - Lạc quan, trong sáng, mơ mộng, yêu đời. Đọc truyện ngắn này, em hình dung và cảm nhận như thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ? “Ta đi theo tiếng gọi của miền Nam.Và cả sự thôi thúc của miền Bắc đang khôi phục - Một nhà ga Ninh Bình vừa dựng bên núi đá, một dòng sông Đáy xanh lững lờ trôi vào bài thơ trữ tình ngọt lịm của Tố Hữu, một chùa Non Nước còn âm vang chiến công của tổ ba người Giáp Văn Khương…Tất cả đang giục giã anh chiến sĩ, hãy đi đi - và chiến thắng”. Trả lời câu hỏi bằng cách lựa chọn chữ cái của câu trả lời đúng nhất. 1. Ngôi kể của truyện “Những ngôi sao xa xôi” ? A. Ngôi thứ nhất số nhiều. B. Ngôi thứ nhất số ít. C. Ngôi thứ ba số nhiều. D. Ngôi thứ ba số ít. 2. Truyện “Những ngôi sao xa xôi” ca ngợi ai? A. Những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn. B. Những con người lao động xây dựng đất nước. C. Những cô gái TNXP trong kháng chiến chống Mĩ. D. Cả ba ý trên. 3. Tên truyện “Những ngôi sao xa xôi” có ý nghĩa gì? A. Quê hương như những ngôi sao trong tâm trí Phương Định. B. Vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái như những vì sao lấp lánh. C. Cả A và B đều đúng. D. Cả A và B đều sai. 1. Bài vừa học: - Tóm tắt lại tác phẩm - Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong. 2. Bài sắp học: Tiết 143 – NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Tiết 2) - Ba cô gái thanh niên xung phong có điểm chung và điểm riêng nào? - Tập trung phân tích nhân vật Phương Định. + Tính cách. + Tâm hồn. + Tâm lí trong một lần phá bom. - Những nét nghệ thuật chính của truyện? - Ý nghĩa của văn bản?