Bài giảng Tiết 129: Ngữ Văn Ôn tập về thơ

TRƯỜNG THCS TAM QUAN BẮC VĂN –SỬ- CÔNG DÂN TiÕt 129: ** Trò chơi: Đây là ai? ? Quan sát tranh và cho biết đây là nhà thơ nào, bài thơ nào của ông mà em đã được học? Nhà thơ Chính Hữu Thơ ông không nhiều nhưng có những bài đặc sắc,cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ và hình ảnh chọn lọc. Ông sáng tác 1 bài thơ đặc sắc khi cùng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc Nhµ th¬ Ph¹m TiÕn DuËt Thơ ông có giọng điệu sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch, tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ thời chống Mỹ qua hình tượng người lính, thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn Nhµ th¬ Huy CËn (1919 – 2005 ) Từ chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Quảng Ninh, hồn thơ Ông mới thực sự nảy nở trở lại và dồi dào cảm hứng về thiên nhiên, đất nước, về lao động và niềm vui trước cuộc sống mới Nhµ th¬ B»ng ViÖt Khi đang là sinh viên học ở nước ngoài, nhà thơ đã sáng tác 1 tác phẩm thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà Nhµ th¬ Thanh H¶i Ông viết bài thơ không bao lâu trước khi qua đời, thể hiện niềm yêu mến thiết tha cuộc sống,đất nước và ước nguyện được cống hiến 1 mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc I. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học. Nãi víi con 11 Sang thu 10 ViÕng l¨ng B¸c 9 Mïa xu©n nho nhá 8 Con cß 7 ¸nh tr¨ng 6 Khóc h¸t .. trªn l­ng mÑ 5 BÕp löa 4 §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ 3 Bµi th¬ vÒ … kh«ng kÝnh 2 §ång chÝ 1 §Æc s¾c nghÖ thuËt Tãm t¾t néi dung ThÓ th¬ N¨m s¸ng t¸c T¸c gi¶ Bµi th¬ TT Tiết 127 ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? Chi tiết, h×nh ảnh, ng«n ngữ giản dị ch©n thực, c« đọng, giµu sức biểu cảm. c) T×nh đồng chÝ dựa trªn cơ sở cïng chung cảnh ngộ, lÝ tưởng chiến đấu, được thể hiện tự nhiªn, b×nh dị, s©u sắc, gãp phần tạo nªn sức mạnh, vẻ đẹp tinh thần của người lÝnh c¸ch mạng. B¶y ch÷ 1958 Huy CËn §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ 3 Hình ảnh đẹp được sáng tạo bằng liên tưởng,tưởng tượng; âm hưởng khoẻ khoắn, lạc quan. b) Bức tranh đẹp, tráng lệ về thiên nhiên, vũ trụ và người lao động trên biển. Qua đó thể hiện cảm xúc về thiên nhiên,lao động, niềm vui trong cuộc sống mới. Tù do 1969 Ph¹m TiÕn DuËt Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh 2 Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo; giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn, giàu tính khẩu ngữ. a) Qua hình ảnh những chiếc xe không kính, khắc hoạ nổi bật hình ảnh người lính lái xe trên đường Trường Sơn thời chống Mĩ với tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm, ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam. Tù Do 1948 ChÝnh H÷u §ång chÝ 1 §Æc s¾c nghÖ thuËt Tãm t¾t néi dung ThÓ th¬ N¨m s¸ng t¸c T¸c gi¶ Bµi th¬ T T * ĐiÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? Kết hợp biểu cảm,miêu tả, bình luận; sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn với hình ảnh bà. d) Kỉ niệm xúc động về bà, tình bà cháu, thể hiện lòng kính yêu trân trọng, biết ơn của cháu đối với bà cũng là với gia đình quê hương, đất nước. Tù do 1962 ChÕ Lan Viªn Con cß 7 Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến. c) Tình yêu thương con của người mẹ Tà-ôi gắn liền với lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu, khát vọng về tương lai. N¨m ch÷ 1978 NguyÔn Duy ¸nh tr¨ng 6 Vận dụng sáng tạo hình ảnh, giọng điệu lời ru của ca dao. b) Từ hình tượng con cò trong những lời hát ru, ca ngợi tình mẹ,ý nghĩa lời ru đối với mỗi con người. Chñ yÕu lµ 8 ch÷ 1971 NguyÔn Khoa §iÒm Khóc h¸t … l­ng mÑ 5 Hình ảnh bình dị,giàu ý nghĩa biểu tượng; giọng điệu chân thành, nhỏ nhẹ,thấm sâu. a)Từ hình ảnh ánh trăng trong thành phố, gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa thuỷ chung. KÕt hîp7 ch÷ vµ 8 ch÷ 1963 B»ng ViÖt BÕp löa 4 §Æc s¾c nghÖ thuËt Tãm t¾t néi dung ThÓ th¬ N¨m s¸ng t¸c T¸c gi¶ Bµi th¬ T T * ĐiÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” theo thø tù cña c¸c bµi th¬ ? Em h·y ®iÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” cho phï hîp víi c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? Thơ 5 chữ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha; hình ảnh đẹp giản dị, những so sánh, ẩn dụ sáng tạo. c) Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước, thể hiện ước nguyện chân thành góp mùa xuân nhỏ của đời mình vào cuộc đời chung. Tù do Sau 1975 Y Ph­¬ng Nãi víi con 11 Cách nói giàu hình ảnh, vừa cụ thể,gợi cảm, gợi ý nghĩa sâu xa. d) Bằng lời trò chuyện với con, bài thơ thể hiện sự gắn bó, niềm tự hào về quê hương và đạo lý sống của dân tộc. N¨m ch÷ Sau 1975 H÷u ThØnh Sang thu 10 Hình ảnh thiên nhiên đươc gợi tả bằng nhiều cảm giác tinh nhạy, ngôn ngữ chính xác, gợi cảm b) Biến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ. T¸m ch÷ 1976 ViÔn Ph­¬ng ViÕng l¨ng B¸c 9 Giọng điệu trang trọng, tha thiết; hình ảnh ẩn dụ đẹp,gợi cảm; ngôn ngữ bình dị, cô đúc. a) Lòng thành kính,niềm xúc động của nhà thơ đối với Bác trong 1 lần từ miền Nam ra viếng lăng Bác. N¨m ch÷ 1980 Thanh H¶i Mïa xu©n nho nhá 8 §Æc s¾c nghÖ thuËt Tãm t¾t néi dung ThÓ th¬ N¨m s¸ng t¸c T¸c gi¶ Bµi th¬ T T * ĐiÒn c¸c th«ng tin cßn trèng vµ s¾p xÕp l¹i c¸c phÇn “ Tãm t¾t Néi dung vµ nghÖ thuËt” theo thø tù cña c¸c bµi th¬ d­íi ®©y? I. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học. Y Ph­¬ng Nãi víi con 11 H÷u ThØnh Sang thu 10 8 ch÷ ViÔn Ph­¬ng ViÕng l¨ng B¸c 9 Thanh H¶i Mïa xu©n nho nhá 8 ChÕ Lan Viªn 1969 Con cß 7 5 ch÷ NguyÔn Duy ¸nh tr¨ng 6 Chñ yÕu lµ 8 ch÷ Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ 5 KÕt hîp 7,8 ch÷ BÕp löa 4 7 ch÷ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ 3 Ph¹m TiÕn DuËt Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh 2 Tù do ChÝnh H÷u §ång chÝ 1 ThÓ th¬ N¨m s¸ng t¸c T¸c gi¶ Bµi th¬ TT Tiết 127 Tù do Tù do Tù do Huy CËn NguyÔn Khoa §iÒm B»ng ViÖt 1958 1963 1971 1978 1962 1980 1976 Sau 1975 Sau 1975 1948 5 ch÷ 5 ch÷ I. LËp b¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam.  II. §Æc ®iÓm cña th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945  1.C¸c giai ®o¹n s¸ng t¸c: ? Hãy ghi lại tên các bài thơ trên theo từng giai đoạn lịch sử thành sơ đồ? Tiết 127 Giai ®o¹n 1964 - 1975 Giai ®o¹n 1964 - 1975 Giai ®o¹n sau 1975 Giai ®o¹n 1954 - 1964 Giai ®o¹n 1945 - 1954 Đång chÝ Đoµn thuyÒn ®¸nh c¸ BÕp löa Con cß Khóc h¸t ru nhòng em bÐ lín trªn l­ng mÑ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh ¸nh trăng Mïa xu©n nho nhá ViÕng lăng B¸c Nãi víi con Sang thu Th¬ VN tõ 1945 ®Õn sau 1975 1945 1954 1964 1975 nay Chống Pháp Hòa bình sau chống Pháp Chống Mĩ Hòa bình Đồng chí Đoàn thuyền đánh cá Bếp lửa Con cò Bài thơ về tiểu đội xe không kính Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ Ánh trăng Viếng lăng Bác Mùa xuân nho nhỏ Sang thu Nói với con 1. Các giai đoạn sáng tác  I. LËp b¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam. II. §Æc ®iÓm cña th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 1.C¸c giai ®o¹n s¸ng t¸c:  2. Gi¸ trÞ néi dung: Tiết 127: * Cuộc sống đất nước và con người * Tư tưởng tình cảm + Trong hai cuộc kháng chiến: - Gian khổ, hy sinh, anh dòng, kiªn c­êng + Trong công cuộc xây dựng đất nước: - Yêu quê hương đất nước. - Tình cảm gia đình. - Tình đồng chí đồng đội. - KÝnh yªu Bác Hồ - CÇn cï, hăng say Tiết 127:  Nội dung thơ hiện đại Gian khổ Anh dũng Tư tưởng, tình cảm Yêu nước Tình đồng chí Kính yêu Bác Hồ Tình cảm gia đình… Cuộc sống Kháng chiến Xây dựng đất nước Cần cù Hăng say… ? Qua các bài thơ đã học, em hãy chỉ ra các đề tài, hình tượng thơ được xây dựng trong các tác phẩm ấy? Sử dụng kĩ thuật động não I. LËp b¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam. II. §Æc ®iÓm cña th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam tõ sau CMT8. 1945 1.C¸c giai ®o¹n s¸ng t¸c: 2. Gi¸ trÞ néi dung: * Mét sè ®Ò tµi, h×nh t­îng trong th¬: - Ng­êi lÝnh : - Lao ®éng : - L·nh tô : - Thiªn nhiªn ®Êt n­íc : - T×nh c¶m gia ®×nh : §ång chÝ, Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh. §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ViÕng l¨ng B¸c Sang thu, Mïa xu©n nho nhá Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ, Con cß, BÕp löa, Nãi víi con Tiết 127: ** Tình mẹ con: - Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Con cò * Tình mẹ con. Điểm chung Nét riêng Con cò - Sử dụng lời ru. - Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng, thắm thiết. - Tình mẹ con gắn với tình cảm cách mạng. - Tình mẹ và ý nghĩa lời ru - Mang âm hưởng lời ru, vận dụng sáng tạo ca dao - Khúc hát ru hiện đại Bµi th¬ ®Æc ®iÓm Khóc h¸t ru những em bÐ lín trªn l­ng mÑ Tiết 127: ** Hình ảnh người lính: Đồng chí Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Ánh trăng * Hình ảnh người lính. Giống Khác - Đều viết về người lính. Đồng chí Bài thơ về tiểu đội xe không kính Ánh Trăng Bµi th¬ §Æc ®iÓm - Người lính thời chống Pháp - Người lính thời chống Mĩ Tiết 127:  * Hình ảnh người lính: qua 3 bµi: + Giống nhau: Đều viết về người lính cách mạng.  + Khác nhau: - Các thời kì cách mạng  - Vẻ đẹp người lính  3. Đặc sắc nghệ thuật ? Nghệ thuật của 1 bài thơ, đoạn thơ bao gồm những yếu tố nào? 3. Đặc sắc nghệ thuật Tiết 127:  * * Bót ph¸p x©y dùng h×nh ¶nh th¬ - Bµi th¬ … kÝnh: hiÖn thùc, ®éc ®¸o. - ¸nh tr¨ng: gîi t¶, giµu søc biÓu t­îng - §ång chÝ : hiÖn thùc, b×nh dÞ - §oµn thuyÒn … : l·ng m¹n, liªn t­ëng, so s¸nh míi mÎ, ®éc ®¸o - Con cß : Bót ph¸p t­îng tr­ng Hệ thống hóa các tác phẩm thơ hiện đại theo giai đoạn 1945-1954 Đồng chí 1954-1964 Đoàn thuyền đánh cá Bếp lửa Con cò 1964-1975 Bài thơ … kính Khúc hát …mẹ Sau 1975 Ánh trăng Sang thu Mùa xuân … Viếng lăng Bác Nói với con Nội dung Nghệ thuật Cuộc sống Gian khổ Anh dũng Cần cù … Tư tưởng Tình yêu nước Tình đồng chí Kính yêu Bác Hồ Tình cảm gia đình Ngôn ngữ Nhịp điệu Hình ảnh Giọng điệu … I. B¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam II. §Æc ®iÓm cña th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 1. C¸c giai ®o¹n s¸ng t¸c: 2. Gi¸ trÞ néi dung: 3. §Æc s¾c nghÖ thuËt:  III. LuyÖn tËp: Thi " Ng¾m c¶nh - §äc th¬". Tiết 127: MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löa Sãng ®· cµi then ®ªm sËp cöa. Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu. Sang thu. + Ra bài tập về nhà: - Học bài, nắm chắc kiến thức cơ bản. - Ôn lại toàn bộ kiến thức về 11 tác phẩm thơ + Chuẩn bị bài: Kiểm tra 1 tiết phần Văn: Thơ hiện đại Việt nam XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO Đà THAM DỰ TIẾT HỌC