Bài giảng Tiết 118: Câu trần thuật không có từ "Là"

TiÕt 118: C©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ Nªu ®Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ? Cho vÝ dô. Trong c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: VÞ ng÷ th­êng do: lµ + DT(CDT) lµ + §T(C§T) t¹o thµnh lµ + TT(CTT) Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× kÕt hîp víi c¸c côm tõ: kh«ng ph¶i, ch­a ph¶i. C©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ I. §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ 1. T×m hiÓu vÝ dô: X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u sau: *VÝ dô 1: a. Phó «ng mõng l¾m. (Sä Dõa) b. Chóng t«i tô héi ë gãc s©n. (Duy Kh¸n) c. Líp 6A nép ®Çy ®ñ bµi. ? VÞ ng÷ cña c¸c c©u trªn do nh÷ng tõ hoÆc côm tõ lo¹i nµo t¹o thµnh? // C V // C V CTT C§T // C V C§T *VÝ dô 2: ?Chän nh÷ng tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh (kh«ng, kh«ng ph¶i, ch­a, ch­a ph¶i) thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo tr­íc vÞ ng÷ cña c¸c c©u sau. a. Phó «ng mõng l¾m. b. Chóng t«i tô héi ë gãc s©n. c. Líp 6A nép ®Çy ®ñ bµi. ->Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× kÕt víi tõ kh«ng, ch­a ?Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× kÕt víi tõ nµo? 2. KÕt luËn: Ghi nhí: SGK trang 119 kh«ng kh«ng ch­a C©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ I. §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ 1. T×m hiÓu vÝ dô: C©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ I. §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ II. C©u miªu t¶ vµ c©u tån t¹i 1. T×m hiÓu vÝ dô: X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ cña c¸c c©u sau: a. §»ng cuèi b·i, hai cËu bÐ con tiÕn l¹i. b. §»ng cuèi b·i, tiÕn l¹i hai cËu bÐ con. ? Chän mét trong hai c©u ë trªn ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n trÝch d­íi ®©y cho thÝch hîp. H·y gi¶i thÝch v× sao em l¹i chän c©u Êy? Êy lµ vµo ®Çu mïa hÌ mét n¨m kia. Buæi s¸ng, t«i ®ang ®øng ngoµi cöa gÆm mÊy nh¸nh cá non ¨n ®iÓm t©m. Bçng tay cÇm que, tay x¸ch c¸i èng b¬ n­íc. ThÊy bãng ng­êi, t«i véi lÈn xuèng cá, chui nhanh vÒ hang. (T« Hoµi) // // CN VN TN TN CN VN ®»ng cuèi b·i, tiÕn l¹i hai cËu bÐ con VÞ ng÷ cña c©u a ®­îc dïng ®Ó lµm g×? ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña CN vµ VN trong c©u b? ?ViÖc ®¶o vÞ ng÷ lªn tr­íc, chñ ng÷ xuèng sau nh»m môc ®Ých g×? ?Trong hai c©u trªn, c©u nµo lµ c©u miªu t¶, c©u nµo lµ c©u tån t¹i? -> C©u miªu t¶ -> C©u tån t¹i ?ThÕ nµo lµ c©u miªu t¶? ThÕ nµo lµ c©u tån t¹i? 2. KÕt luËn: Ghi nhí (SGK trang 119) ?Nªu ®Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ? -Trong c©u trÇn thuËt ®¬n kh«ng cã tõ lµ: +VN ®­îc cÊu t¹o bëi: §T(C§T), TT(CTT) +Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× kÕt hîp víi tõ: kh«ng, ch­a ?ThÕ nµo lµ c©u miªu t¶? ThÕ nµo lµ c©u tån t¹i? C©u miªu t¶ lµ c©u dïng ®Ó miªu t¶ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i, ®Æc ®iÓm cña sù vËt nªu ë chñ ng÷. - C©u tån t¹i lµ c©u dïng ®Ó th«ng b¸o vÒ sù xuÊt hiÖn, tån t¹i hoÆc tiªu biÕn cña sù vËt. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ trong nh÷ng c©u sau. Cho biÕt nh÷ng c©u nµo lµ c©u miªu t¶ vµ nh÷ng c©u nµo lµ c©u tån t¹i? a.(1)Bãng tre trïm lªn ©u yÕm b¶n, lµng, xãm, th«n. (2)D­íi bãng tre cña ngµn x­a, thÊp tho¸ng m¸i ®×nh, m¸i chïa cæ kÝnh. (3) D­íi bãng tre xanh, ta g×n gi÷ mét nÒn v¨n hãa l©u ®êi. (ThÐp míi) // // // ->C©u tån t¹i C V C V ->C©u miªu t¶ V C ->C©u miªu t¶ c.(1) D­íi gèc tre, tua tña nh÷ng mÇm m¨ng. (2) M¨ng tråi lªn nhän ho¾t nh­ mét mòi gai khæng lå …trçi dËy. // // V C C V ->C©u miªu t¶ ->C©u tån t¹i b. (1)Bªn hµng xãm t«i cã c¸i hang cña DÕ Cho¾t. // C V ->C©u tån t¹i Bµi tËp 3: ViÕt mét ®o¹n v¨n tõ n¨m ®Õn b¶y c©u t¶ c¶nh tr­êng em, trong ®ã sö dông Ýt nhÊt lµ mét c©u tån t¹i. Bµi tËp 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ cña c¸c c©u sau. Cho biÕt nh÷ng c©u ®ã thuéc kiÓu c©u nµo? a. Trªn ®ång ruéng, nh÷ng c¸nh cß tr¾ng phau. b. Xa xa, mét håi trèng næi lªn. c. Tr­íc nhµ, nh÷ng hµng c©y xanh m¸t. ->Trªn ®ång ruéng, tr¾ng phau nh÷ng c¸nh cß tr¾ng. ->Xa xa, næi lªn mét håi trèng. -> Tr­íc nhµ, xanh m¸t nh÷ng hµng c©y. H·y chuyÓn nh÷ng c©u miªu t¶ ë trªn sang c©u tån t¹i: // // // C V C V C V ->C©u miªu t¶ ->C©u miªu t¶ ->C©u miªu t¶ ->C©u tån t¹i ->C©u tån t¹i ->C©u tån t¹i Chóc ThÇy C« M¹nh Kháe Chóc C¸c Em Häc Giái Chµo T¹m BiÖt