Bài giảng Tiết 117 : viếng lăng bác (viễn phương)

LỚP 93 Đọc thuộc lòng và phân tích nội dung, nghệ thuật một đoạn mà em thích nhất trong bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ 1.Tác giả I. Giới thiệu chung Viễn Phương ( Phan thanh Viễn – SN 1942) quê An Giang. Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ cách mạng miền Nam trong thời kháng chiến chống Mĩ. II. Đọc – hiểu văn bản 1.Tác giả I. Giới thiệu chung Viễn Phương ( Phan thanh Viễn – SN 1942) quê An Giang. Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ cách mạng miền Nam trong thời kháng chiến chống Mĩ. - “ Viếng lăng Bác” (1976) in trong tập “Như mây mùa xuân” (1978). 2. Văn bản - Thể thơ : 8 chữ - PTBĐ: Biểu cảm 1.Đọc 2.Bố cục Giọng tha thiết, vừa tự hào, vừa xót xa; chậm và sâu lắng. - Bài thơ được sáng tác vào tháng 4 - 1976 khi công trình xây dựng lăng Bác vừa được hoàn thành. II. Đọc – hiểu văn bản 1.Tác giả I. Giới thiệu chung 2. Văn bản 1.Đọc 2.Bố cục Cấu trúc nội dung chính của bài thơ Khổ 1, 2: Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng Khổ 3: Tâm trạng của nhà thơ khi vào trong lăng Khổ cuối: Tâm trạng của nhà thơ khi rời xa lăng. a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) - Giới thiệu việc nhà thơ ra viếng lăng Bác. -> Câu thơ mang tính tự sự, giản dị như câu nói bình thường. Xưng hô con - lời xưng hô thân mật, gần gũi, cảm động. -> Tác giả coi mình là người con xa cách lâu ngày mới được gặp lại người cha già của dân tộc. I. Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3. Phân tích “ Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam Giông tố mưa sa đứng thẳng hàng” - H/ả hàng tre bát ngát trong sương sớm. -> Liên tưởng hàng tre xanh xanh đến sức sống bền bỉ của dân tộc Việt Nam. I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3. Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) - Bởi đã từ lâu hình ảnh hàng tre là biểu tượng cho làng quê, cho con người dân tộc Việt Nam. -> Nhà thơ xúc động trước cảnh hàng tre đứng thẳng hàng trong sương sớm, pha lẫn tâm trạng náo nức xếp hàng chờ mong vào thăm lăng Bác. I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3.Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) - Nhà thơ suy ngẫm về Bác: “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ...” + Mặt trời trong câu thơ thứ nhất là mặt trời thực, mặt trời của tự nhiên. + h/ả ẩn dụ sự vĩ đại của Bác ( Bác như mặt trời chiếu sáng cho con đường giải phóng dân tộc, đem lại sức sống mới cho dân tộc Việt Nam. Lòng tôn kính của nhân dân đối với Bác.) I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3.Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) b/ Tâm trạng của nhà thơ khi vào trong lăng ( Khổ 3) -> H/ả ẩn dụ. “ Ngày mặt trời đi trong thương nhớ. Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” Tấm lòng thành kính của nhân dân đối với Bác. * Bốn câu thơ xen lẫn tả thực và ẩn dụ, nhịp điệu chậm rãi như mô phỏng nhịp điệu trang nghiêm tiến dần từng bước của đoàn người đi vào lăng viếng Bác. Nhịp điệu thơ đã thể hiện rõ những xúc động và suy tưởng sâu lắng của nhà thơ. -> Giảm bớt nỗi đau trong lòng -> Ngủ: nói giảm nói tránh => Giấc ngủ bình yên: giấc ngủ thanh bình và vĩnh hằng của một người đã cống hiến cuộc đời mình cho dân tộc -> Liên tưởng. I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3.Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) b/ Tâm trạng của nhà thơ khi vào trong lăng ( Khổ 3) “ Bác nằm trong lăng, giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền” -> tâm hồn cao đẹp, sáng trong của Bác. “ Bác nằm trong lăng, giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền” Hai câu thơ vừa miêu tả cảnh thực, vừa gửi gắm lòng kính yêu vô hạn của tác giả đối với Bác. - Tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ: “ Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim.” -> Tuy lí trí đã nhận thức Bác vẫn còn sống mãi với non sông đất nước nhưng tình cảm thì không thể không đau xót vì sự ra đi của Người. I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3.Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) b/ Tâm trạng của nhà thơ khi vào trong lăng ( Khổ 3) c/Tâm trạng của nhà thơ khi rời xa lăng (Khổ 4) “ Mai về Miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.” Muốn làm Con chim Đóa hoa Cây tre trung hiếu -> Nhịp điệu nhanh dồn dập, biện pháp nghệ thuật điệp ngữ, câu văn không có chủ ngữ. -> Ước muốn giản dị bé nhỏ, thể hiện tâm trạng lưu luyến của nhà thơ không muốn rời xa Bác... * Thể hiện mong ước thiết tha và sự lưu luyến không muốn rời xa của nhà thơ. A/ Nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm. B/ Ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúc . C/ Giọng điệu trang trọng, thành kính. D/ Gồm cả ba yếu tố trên. D/ III/ Tổng kết Nghệ thuật - Tình cảm thành kính và niềm xúc động sâu sắc xen lẫn niềm xót thương vô hạn của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hô khi vào lăng viếng Bác . I.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2. Văn bản II. Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc 2.Bố cục 3.Phân tích a/ Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng (Khổ 1,2) Nội dung b/ Tâm trạng của nhà thơ khi vào trong lăng ( Khổ 3) c/Tâm trạng của nhà thơ khi rời xa lăng (Khổ 4) Một số hình ảnh tư liệu minh hoạ Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác …. Bài tập về nhà : + Học thuộc lòng đoạn bài thơ. + Trong bài thơ, em thích hình ảnh nào nhất ? Vì sao ? Bài mới: chuẩn bị bài “ nghị luận về một tác phẩm truyện -đoạn trích” + Ôn lại kiến thức đã học về văn nghị luận + Xem trước nội dung tìm hiểu ở SGK + Soạn bài