Bài giảng Tiết 114: Văn bản Ca huế trên sông Hương

Câu1:Cho biết ý nghĩa của các chi tiết đoạn kết và lời tái bút của truyện “Những trò lố hay là Va- ren và Phan Bội Châu”? Các chi tiết đoạn kết và lời tái bút của truyện có ý nghĩa chế giễu Va- ren, nâng cao tư thế của Phan Bội Châu trước kẻ thù.Đồng thời còn khẳng định tư thế của Phan Bội Châu làm tăng thêm ý nghĩa nội dung của tác phẩm. Để nĩi nên quan điểm của người đọc về những việc làm của Va-ren. Để nĩi nên quan điểm của Va-ren về những việc làm của mình. Để trực tiếp vạch trần và tố cáo bảo chất xấu xa của Va-ren. Để gây sự chú ý của người đọc. Câu 2 :Cụm từ “Những trị lố” trong nhan đề tác phẩmđược tác giả dùng với dụng ý gì ? Tồn cảnh cố đơ Huế Sơng Hương và núi Ngự Bình Chïa Thiªn Mơ Cầu Tràng Tiền Chua Thiªn Mơ Từ những hình ảnh trên, em cho biết hơm nay chúng ta sẽ học văn bản nào? I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 114 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) 1. Đọc : 2. Tác giả - Tác phẩm: Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả, tác phẩm? Lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c cđa Hµ ¸nh Minh, ®¨ng trªn b¸o “Ng­êi Hµ Néi”. 3. Tìm hiểu từ khĩ: - Ca HuÕ: d©n ca HuÕ nãi riªng vµ vïng Thõa Thiªn nãi chung. Ca HuÕ ë ®©y chØ mét sinh ho¹t v¨n ho¸ ®éc ®¸o cđa cè ®« HuÕ: ng­êi nghe vµ ng­êi h¸t cïng ngåi thuyỊn ®i trªn s«ng H­¬ng; Ca HuÕ th­êng diƠn ra vµo ban ®ªm vµ chđ yÕu h¸t c¸c lµn ®iƯu d©n ca HuÕ - Thiªn Mơ (cßn gäi lµ chïa Linh Mơ): ng«i chïa nỉi tiÕng n»m bªn bê s«ng H­¬ng, phÝa t©y thµnh phè HuÕ 4. Thể loại: Em hãy xác định thể loại của văn bản? em hãy giới thiệu đơi nét về Ca Huế và Chùa Thiên Mụ? -Văn bản nhật dụng. (Bút ký) 5. Bố cục: Văn bản cĩ thể chia làm mấy phần, hãy xác định vị trí từng phần? Chia 2 phÇn: PhÇn 1: tõ ®Çu -> lÝ hoµi nam : -> Giíi thiƯu HuÕ - c¸i n«i cđa d©n ca. PhÇn 2: tõ §ªm thµnh phè lªn ®Ìn -> hÕt -> Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 114 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. Hãy thống kê các làn điệu ca Huế được nhắc tới trong bài văn? Chèo cạn, bài thai, hị đưa linh,… Hị giã gạo, ru em, giã vơi, giã điệp,… Hị lơ, hị ơ, xay lúa, hị nện,… Nam ai, nam bình, quả phụ, tương tư khúc, hành vân,… - Tứ đại cảnh => Buồn bã => Náo nức, nồng hậu tình người => Thể hiện lịng khao khát, nỗi mong chờ. => Buồn man mác, thương cảm, bi ai => khơng buồn, khơng vui. ? Xø HuÕ nỉi tiÕng vỊ nhiỊu thø nh­ng ë ®©y t¸c gi¶ chĩ ý ®Õn sù nỉi bËt nµo trong v¨n ho¸ truyỊn thèng cđa HuÕ? T¹i sao t¸c gi¶ quan t©m ®Õn ®iỊu ®ã ? Sư dơng biƯn ph¸p liƯt kª kÕt hỵp víi lêi gi¶i thÝch, b×nh luËn. Phong phĩ vỊ lµn ®iƯu. S©u s¾c vỊ néi dung Mang nÐt ®Ỉc tr­ng vỊ miỊn ®Êt vµ t©m hån ng­êi HuÕ . I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 114 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. Phong phĩ vỊ lµn ®iƯu. S©u s¾c vỊ néi dung Mang nÐt ®Ỉc tr­ng vỊ miỊn ®Êt vµ t©m hån ng­êi HuÕ . Bªn c¹nh c¸i n«i d©n ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca nỉi tiÕng nµo cđa n­íc ta? D©n ca quan hä B¾c Ninh. D©n ca Nam Bé . D©n ca Liªn khu N¨m. D©n ca NghƯ-TÜnh 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. Ca HuÕ ®­ỵc h×nh thµnh tõ ®©u ? * Nguồn gốc của ca HuÕ. - Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình,nhã nhạc. Nhạc dân gian Nhạc cung đình Nhạc dân gian: Là các làn điệu dân ca, những điệu hị, điệu lí..... bắt nguồn trong cuộc sống lao động , sinh hoạt của con người , nên thường sơi nổi , lạc quan , vui tươi. Nhạc cung đình, nhã nhạc: Là nhạc dùng trong những buổi lễ tơn nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tơn miếu của triều đình phong kiến, thường cĩ sắc thái trang trọng , uy nghi. Ca Huế vừa sơi nổi ,tươi vui, vừa trang trọng , uy nghi và rất tao nhã. Nên vừa sơi nổi ,tươi vui, vừa trang trọng , uy nghi và rất tao nhã. I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 113 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. * Nguồn gốc ca Huế . * Nét đẹp trong nghệ thuật biểu diễn và thưởng thức ca HuÕ. I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 113 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. * Nguồn gốc ca Huế . * Nét đẹp trong nghệ thuật biểu diễn và thưởng thức ca HuÕ. Sáo trúc Đàn thập lục Bộ sênh Đàn nguyệt Đàn tì bà Đàn tranh Đàn nhị Đàn kìm I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 114 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. * Nguồn gốc ca Huế . * Nét đẹp trong nghệ thuật biểu diễn và thưởng thức ca HuÕ. Việc thưởng thức ca Huế thường diễn ra ở đâu? Vào lúc nào ? Khơng gian biểu diễn cĩ gì đặc biệt? Thời gian: Về đêm , màn sương dày đặc, thành phố lên đèn như sao sa. Khơng gian: Trên thuyền rồng bồng bềnh trơi trên dịng sơng trăng gợn sĩng. Các ca cơng cịn rất trẻ, nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn đĩng duyên dáng. - Các nhạc cơng dùng các ngĩn đàn trau chuốt như ngĩn nhấn, mổ, vỗ , vả, bấm, day, chớp , búng, ngĩn phi, ngĩn rãi. Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người. Em cĩ nhận xét gì về khơng gian thưởng thức ca Huế ? - Quang cảnh sơng nước đẹp huyền ảo , thơ mộng. C¸ch thøc biĨu diƠn ca HuÕ cã g× ®Ỉc s¾c thĨ hiƯn trªn c¸c ph­¬ng diƯn: Dµn nh¹c? Nh¹c c«ng? Ca c«ng? Em cĩ nhận xét gì về trang phục và nghệ thuật biểu diễn của các ca cơng và nhạc cơng? - Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc. Cách thưởng thức ca Huế cĩ gì độc đáo so với cách nghe qua băng , đài ? - Người thưởng thức và người biểu diễn khơng cĩ khoảng cách , tất cả đều đắm mình trong một khơng gian nghệ thuật. Tác giả muốn cho người đọc cùng cảm nhận được sự kì diệu nào của ca Huế qua câu cuối trong tác phẩm ? Ca HuÕ khiÕn con ng­êi quªn c¶ kh«ng gian vµ thêi gian chØ cßn c¶m thÊy t×nh ng­êi, ca HuÕ lµm giµu t©m hån con ng­êi, h­íng con ng­êi ®Õn víi nh÷ng vỴ ®Đp ®éc ®¸o, quyÕn rị vµ bÝ Èn cđa ng­êi HuÕ qua h×nh ¶nh – vỴ ®Đp cđa ng­êi con g¸i HuÕ Em cĩ nhận xét gì về đặc điểm ngơn ngữ trong bài này ? Dïng phÐp liƯt kª kÕt hỵp dÉn chøng ®Ĩ lµm râ sù phong phĩ cđa ca HuÕ Câu hỏi thảo luận: Tại sao cĩ thể nĩi: nghe ca Huế là một thú tao nhã? Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến hình thức; từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức; từ ca cơng đến nhạc cơng; từ giọng ca đến cách trang điểm, ăn mặc… . I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 113 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. III Tổng kết: Tác phẩm cĩ những đặc sắc gì về nội dung và hình thức nghệ thuật? * Néi dung: Ghi l¹i nh÷ng nÐt ®Ỉc s¾c cđa mét ®ªm ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng: kh«ng gian, thêi gian, nghƯ sÜ biĨu diƠn ®Õn c¸ch th­ëng thøc… -> Ca HuÕ lµ mét nÐt sinh ho¹t v¨n ho¸ ®Ỉc s¾c cÇn ®­ỵc tr©n träng vµ ph¸t huy. * Nghệ thuật: LiƯt kª, lêi v¨n ch©n thùc, giµu hình ảnh, c¶m xĩc, nhịp điệu. I. Đọc - hiểu chú thích. II. Đọc - hiểu văn bản. 1. Cấu trúc văn bản 2. Nội dung văn bản. a. Huế - Cái nơi của dân ca. Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. b. Những đặc sắc của ca Huế. *. Cách chơi và thưởng thức ca Huế. - Quang cảnh sơng nước đẹp huyền ảo , thơ mộng. - Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc. - Nghe và nhìn trực tiếp các ca cơng biểu diễn * Sự hình thành ca Huế. - Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình 3. Ý nghĩa văn bản. * Ghi nhớ sgk T 103. I. §äc - T×m hiĨu chung: Tiết 113 : CA HUẾ TRÊN SƠNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) II.Đọc - T×m hiĨu chi tiÕt: 1. Huế - Cái nơi của dân ca. 2. Nh÷ng ®Ỉc s¾c cđa ca HuÕ. III .Tổng kết: VI. Luyện tập: 6 5 4 3 2 1 V¨n b¶n “Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng” cđa t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn hay Ca HuÕ lµ sù kÕt hỵp gi÷a ca nh¹c d©n gian vµ ca nh¹c cung ®×nh. hay C¸c nh¹c cơ ®­ỵc nh¾c ®Õn trong bµi “Ca HuÕ trªn s«ng h­¬ng” lµ: ®µn ghi ta, ®µn bÇu, ®µn nhÞ, ®µn tam… hay Trang phơc cđa c¸c ca c«ng trong bµi lµ: Nam mỈc ¸o dµi the, quÇn thơng, ®Çu ®éi kh¨n xÕp, n÷ mỈc ¸o tø th©n, chÝt kh¨n má qu¹. hay Ca HuÕ ®­ỵc biĨu diƠn trªn thuyỊn rång, gi÷a dßng s«ng H­¬ng, vµo ban ®ªm. hay Cè ®« HuÕ ®­ỵc c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. hay h­íng dÉn häc bµi Häc kÜ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ néi dung bµi häc . N¾m ch¾c néi dung vµ nghƯ thuËt. So¹n bµi Liệt kê. Người thực hiện : Nguyễn Thị Thanh Mai Đỗ Thị Xuân