Bài giảng Tiết 112: Tiếng Việt- Câu trần thuật đơn có từ "Là"

Gi¸o viªn: Vò ThÞ Ngµ Tr­êng THCS B×nh D©n – Kim Thµnh – H¶i D­¬ng ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ®¬n? lÊy vÝ dô vµ ph©n tÝch? TiÕt 112: TiÕng ViÖt:  1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  a, Bµ ®ì TrÇn lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu (Vò Trinh) b, TruyÒn thuyÕt lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng kú ¶o. (T« Hoµi) c, Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. (NguyÔn Tu©n) d, DÕ mÌn trªu chÞ cèc lµ d¹i 2. NhËn xÐt Em h·y x¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u trªn? VÞ ng÷ cña c¸c c©u ®ã do nh÷ng tõ hoÆc côm tõ nµo t¹o thµnh? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc cña vÞ ng÷? Chän c¸c tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh: kh«ng, kh«ng ph¶i, ch­a, ch­a ph¶i ®iÒn vµo tr­íc vÞ ng÷ cña c¸c c©u trªn? TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Côm danh tõ Côm danh tõ Côm danh tõ TÝnh tõ V V V V C C C C C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ. C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ 1. VÝ dô I, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  a, Bµ ®ì TrÇn lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu (Vò Trinh) b, TruyÒn thuyÕt lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng kú ¶o. (T« Hoµi) c, Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. (NguyÔn Tu©n) d, DÕ mÌn trªu chÞ cèc lµ d¹i 2. NhËn xÐt Chän c¸c tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh: kh«ng, kh«ng ph¶i, ch­a, ch­a ph¶i ®iÒn vµo tr­íc vÞ ng÷ cña c¸c c©u trªn? Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× cÊu tróc ®ã ph¶i thay ®æi nh­ thÕ nµo? TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Côm danh tõ Côm danh tõ Côm danh tõ TÝnh tõ V V V V C C C C Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ” + côm danh tõ (tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn 1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  a, Bµ ®ì TrÇn lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu (Vò Trinh) b, TruyÒn thuyÕt lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng kú ¶o. (T« Hoµi) c, Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. (NguyÔn Tu©n) d, DÕ mÌn trªu chÞ cèc lµ d¹i 2. NhËn xÐt 1, C©u cã vÞ ng÷ tr×nh bµy c¸ch hiÓu (®Þnh nghÜa) vÒ sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 2, C©u cã vÞ ng÷ giíi thiÖu sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 3, C©u cã vÞ ng÷ miªu t¶ ®Æc ®iÓm, tr¹ng th¸i cña sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 4,C©u cã vÞ ng÷ thÓ hiÖn sù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®èi víi sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ” + côm danh tõ (tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn II, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1. VÝ dô b a c d 1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1, C©u cã vÞ ng÷ tr×nh bµy c¸ch hiÓu (®Þnh nghÜa) vÒ sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 2, C©u cã vÞ ng÷ giíi thiÖu sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 3, C©u cã vÞ ng÷ miªu t¶ ®Æc ®iÓm, tr¹ng th¸i cña sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. 4,C©u cã vÞ ng÷ thÓ hiÖn sù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®èi víi sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷. TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ”+côm danh tõ(tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn II, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1. VÝ dô b a c d Qua ph©n tÝch vÝ dô em thÊy cã mÊy kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”? Ghi nhí : SGK 3. KÕt luËn III, LuyÖn tËp  BµI 1: 1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt TiÕt 110: TiÕng ViÖt: Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ”+côm danh tõ(tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn II, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1. VÝ dô Ghi nhí : SGK 3. KÕt luËn III, LuyÖn tËp  BµI 1: a, Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. (Ng÷ v¨n 6, tËp 2) b, Ng­êi ta gäi chµng lµ S¬n Tinh. (S¬n Tinh, Thuû Tinh) c, Tre lµ c¸nh tay cña ng­êi n«ng d©n […] Tre cßn lµ nguån vui duy nhÊt cña tuæi th¬. […] Nh¹c cña tróc, nh¹c cña tre lµ khóc nh¹c cña ®ång quª. (ThÐp mèi) d, Bå c¸c lµ b¸c chim ri Chim ri lµ d× s¸o sËu S¸o sËu lµ cËu s¸o ®en S¸o ®en lµ em tu hó Tu hó lµ chó bå c¸c. (§ång dao) ®, Vua nhí c«ng ¬n phong lµ Phï §æng Thiªn V­¬ng vµ lËp ®Òn thê ngay ë quª nhµ. (Th¸nh Giãng) e, Khãc lµ nhôc. Rªn hÌn. Van yÕu ®uèi Vµ d¹i khê lµ mét lò ng­êi c©m Trªn ®­êng ®i nh­ nh÷ng bãng ©m thÇm NhËn ®au khæ mµ gëi vµo im lÆng. (Tè H÷u) T×m c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ? X¸c ®Þnh chñ ng÷ vÞ ng÷ trong c©u? X¸c ®Þnh kiÓu c©u? 1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ”+côm danh tõ(tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn II, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1. VÝ dô Ghi nhí : SGK 3. KÕt luËn III, LuyÖn tËp  BµI 1: a, Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. (Ng÷ v¨n 6, tËp 2) c, Tre lµ c¸nh tay cña ng­êi n«ng d©n […] Tre cßn lµ nguån vui duy nhÊt cña tuæi th¬. […] Nh¹c cña tróc, nh¹c cña tre lµ khóc nh¹c cña ®ång quª. (ThÐp mèi) b, Ng­êi ta gäi chµng lµ S¬n Tinh. (S¬n Tinh, Thuû Tinh) ®, Vua nhí c«ng ¬n phong lµ Phï §æng Thiªn V­¬ng vµ lËp ®Òn thê ngay ë quª nhµ. (Th¸nh Giãng) d, Bå c¸c lµ b¸c chim ri Chim ri lµ d× s¸o sËu S¸o sËu lµ cËu s¸o ®en S¸o ®en lµ em tu hó Tu hó lµ chó bå c¸c. (§ång dao) e, Khãc lµ nhôc. Rªn hÌn. Van yÕu ®uèi Vµ d¹i khê lµ mét lò ng­êi c©m Trªn ®­êng ®i nh­ nh÷ng bãng ©m thÇm NhËn ®au khæ mµ gëi vµo im lÆng. (Tè H÷u) T×m c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ? X¸c ®Þnh chñ ng÷ vÞ ng÷ trong c©u? X¸c ®Þnh kiÓu c©u? V C V C V C V C C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: a,c Bµi 2 C©u ®Þnh nghÜa: a. C©u miªu t¶: c V C V C V C ,d V C V C C©u giíi thiÖu: d. ,e (1,4) C©u ®¸nh gi¸: e. 1. VÝ dô I, §Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt TiÕt 112: TiÕng ViÖt: Ghi nhí : SGK - C©u a, b, c: V: “lµ” + côm danh tõ - C©u d: V: “lµ” + tÝnh tõ. - VÞ ng÷ (phñ ®inh): Tõ phñ ®Þnh + ”lµ”+côm danh tõ(tÝnh tõ, ®éng tõ…) 3. KÕt luËn II, C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”  2. NhËn xÐt 1. VÝ dô Ghi nhí : SGK 3. KÕt luËn III, LuyÖn tËp  BµI 1: ViÕt mét ®o¹n v¨n tõ n¨m ®Õn b¶y c©u t¶ mét ng­êi b¹n cña em, trong ®o¹n v¨n cã Ýt nhÊt mét c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “lµ”. Nªu t¸c dông t¸c dông cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ trong ®o¹n v¨n. C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: a,c Bµi 2: C©u ®Þnh nghÜa: a. C©u miªu t¶: c ,d C©u giíi thiÖu: d. ,e (1,4) C©u ®¸nh gi¸: e. Bµi 3: Nam lµ b¹n th©n cña em. B¹n Nam häc rÊt giái. N¨m nµo, b¹n Êy còng lµ häc sinh xuÊt s¾c, lµ “Ch¸u ngoan B¸c Hå”. Em rÊt th¸n phôc b¹n vµ høa sÏ phÊn ®Êu häc giái nh­ b¹n Nam. MÆt trêi cµng lªn tá B«ng lóa chÝn thªm vµng S­¬ng treo ®Çu ngän cá S­¬ng l¹i cµng long lanh Bay vót tËn trêi xanh ChiÒn chiÖn cao tiÕng hãt + C¸ch, tr¾c: tá – cá; + C¸ch, b»ng, l­ng: vµng – cµng. + LiÒn b»ng, ch©n: xanh – lanh. VÇn