Bài giảng Tiết 106: Sống chết mặc bay

GV thực hiện: DƯƠNG THỊ THU TRANG Tiết 106 (Phạm Duy Tốn) Tiết 106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Đọc – Tìm hiểu chung II.Đọc - hiểu văn bản III. Tổng kết IV. Luyện tập V. Củng cố - dặn dò BỐ CỤC Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) KIỂM TRA BÀI CŨ Em hãy cho biết, trong đoạn một Phạm Duy Tốn đã xây dựng bức tranh hiện thực gì? Qua đó thể hiện thái độ tình cảm gì của tác giả? - Tác giả tái hiện bức tranh hiện thực : Thiên tai đang từng bước giáng xuống, đe doạ cuộc sống của người dân. “Sức người không địch nổi với sức trời” mọi cố gắng trở nên vô vọng -> Thái độ lo lắng, đồng cảm, xót thương người dân trong cảnh hoạn nạn do thiên tai gây ra. Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) Vở kịch: SỐNG CHẾT MẶC BAY Với sự tham gia Minh Hiếu trong vai Quan phụ mẫu Hữu Phước….. …… Thầy đề Hải Dương……………Thầy đội nhất Huy Hoàng …………...Thầy thông nhì Bá Nhuận……………..Quan chánh tổng Quốc Tuấn……………nguời nông dân Cảnh Dương…………Lính gác Ngọc Thắng………….Lính gác Lê Nguyên……………Người hầu Minh Thùy……………Hầu gái Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê Địa điểm: Trên đình cao, rất vững chãi, - Không khí: Tĩnh mịch, trang nghiêm Cảnh ngộ hoàn toàn đối lập với cảnh dân chúng đang hộ đê. Quan phụ mẫu đi hộ đê đang ở đâu trước lúc đê sắp vỡ, không khí ở đó ra sao ? Kết hợp văn bản và đoạn kịch em hãy cho biết bức tranh hiện thực trong đình có những cảnh gì đang diễn ra? Cảnh quan phủ chơi tổ tôm. Cảnh quan phủ nghe tin đê vỡ. Cảnh quan phủ được hầu hạ Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) Nhóm 1(Gió thổi) : Cảnh quan phủ được hầu hạ tái hiện như thế nào ? ( Địa điểm, quan phụ mẫu, đồ dùng sinh hoạt, cử chỉ thái độ, không khí...) Em có nhận xét gì ? Nhóm 2 (Mưa rơi) : Cảnh quan lại chơi tổ tôm được tái hiện như thế nào ? (Thành phần tham dự, không khí, thái độ của quan phụ mẫu) Em có nhận xét gì ? Nhóm 3 ( Sấm rung) : Cảnh quan lại nghe tin đễ vỡ được tái hiện như thế nào? (Hành động, thái độ) Em có nhận xét gì ? Nhóm 4 (Chớp giật) : Thông qua việc tái hiện lại cảnh quan lại nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê đã thể hiện thái độ gì của tác giả. Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê a. Cảnh quan phủ được hầu hạ - Địa điểm: Trong đình, trên mặt đê, cao, vững chắc. - Chân dung quan phụ mẫu : uy nghi, chễm chệ ngồi, dựa gối xếp, chân duỗi thẳng, để cho người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi. - Đồ dùng sinh hoạt : Bát yến hấp đường phèn, trầu vàng, cau đậu, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà,... - Cử chỉ : Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi. - Không khí, quang cảnh: đèn thắp sáng trưng, kẻ hầu, người hạ đi lại rộn ràng -> Không khí tĩnh mịch, trang nghiêm Cuộc sống xa hoa, sung sướng, thích hưởng lạc Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê a. Cảnh quan phủ được hầu hạ b. Cảnh quan chơi tổ tôm - Thành phần tham dự : Thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông nhì, chánh tổng sở tại cùng hầu bài quan huyện - Không khí : Lúc mau, lúc khoan, ung dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ. - Thái độ của quan phụ mẫu : "Ngài đang dở ván bài ...ngài cũng thây kệ", "Mặc ! dân chăng thời dân", "Một nước bài cao...thời thật là phàm" Quan lại ai nấy đều ăn chơi, đam mê cờ bạc Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê a. Cảnh quan phủ được hầu hạ b. Cảnh quan chơi tổ tôm 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân c. Chuyện quan nghe tin đê vỡ - Hành động của quan phụ mẫu : mặc kệ, quát tháo, đổ trách nhiệm cho cấp dưới, cho dân, đe dọa cách cổ, bỏ tù - Thái độ của quan lại : + thầy đề, quan lại và mọi người trong đình : giật nảy mình, run cầm cập, lo sợ + Quan phụ mẫu : điềm nhiên, dửng dưng, vui sướng tột độ khi ù ván bài to. Hách dịch, bàng quan vô trách nhiệm, thể hiện thái độ “sống chết mặc bay” Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê a. Cảnh quan phủ được hầu hạ b. Cảnh quan chơi tổ tôm 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân c. Chuyện quan nghe tin đê vỡ d. Thái độ của tác giả Mỉa mai châm biếm thái độ quan lại Lên án gay gắt thái độ thờ ơ đến tàn nhẫn, vô lương tâm của quan lại phong kiến Đồng cảm xót thương của tác giả trước cảnh nhân dân gặp hoạn nạn bởi thiên tai. Lên án tầng lớp quan lại Đồng cảm, thương xót nhân dân Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) Cảnh quan phủ đi “ hộ đê” Cảnh người dân đang hộ đê -Dân chúng đang vật lộn với mưa bão - Trời mưa mỗi lúc một nhiều. - Nước sông mỗi lúc một dâng cao. - Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ. - Sức người ngày càng yếu. - Nguy cơ vỡ đê và cuối cùng đã đến. => Đê vỡ. - Đam mê cờ bạc không chứng kiến dân hộ đê. - Ván bài ù mỗi lúc một to. - Đam mê ngày càng lớn - Niềm vui phi nhân tính. - “ ù thông tôm chi chi nảy” => Ù lớn Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) e. Đặc sắc nghệ thuật I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết 2. Cảnh quan lại, nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê a. Cảnh quan phủ được hầu hạ 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân c. Chuyện quan nghe tin đê vỡ d. Thái độ của tác giả Nhận xét về nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn văn? - Tương phản: dân chìm trong thảm hoạ đê vỡ> Bức tranh hiện thực sinh động, rõ nét Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết III. Tổng kết 1. Giá trị nghệ thuật Trong truyện ngắn tác giả đã sử dụng thành công những biện pháp nghệ thuật nào? - Nghệ thuật tương phản, tăng cấp - Xây dựng nhân vật bằng nhiều hình thức ngôn ngữ nhất là đối thoại. - Lựa chọn ngôi kể khách quan. 2. Giá trị nội dung Truyện ngắn đã phản ảnh bức tranh hiện thực gì? (Nêu giá trị hiện thực) - Qua đó thể hiện thái độ tình cảm gì của tác giả?(Nêu giá trị nhân đạo) - Giá trị hiện thực : Tác giả vạch trần bản chất “Lòng lang dạ thú”, táng tận lương tâm của quan phủ thời Pháp thuộc trước sinh mạng của người dân. - Giá trị nhân đạo : Vừa gợi tả cảnh tượng lụt do đê vỡ vừa tỏ lòng ai oán cảm thương của tác giả - cảm thương cho thân phận người dân bị rẻ rúng. I. Tìm hiểu chung II. Đọc – tìm hiểu chi tiết Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) IV. Luyện tập 1. Bài tập trắc nghiệm Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) IV. Luyện tập 1. Bài tập trắc nghiệm 2. Bài tập tình huống Em đang giữ chức vụ chủ tịch huyện, khi nghe dự báo thời tiết rằng bão lớn sắp đổ bộ vào tỉnh ta. Trong trường hợp đó em sẽ làm gì? Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải kiểm tra công tác chống bão (2011) Bộ Trưởng Cao Đức Phát kiểm tra công tác đê điều chống bão lũ (2011) Đồng chí Lê Hữu Phúc, UVTƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị thăm hỏi, động viên người dân thị trấn Cửa Việt sơ tán tại Trường THCS thị trấn Cửa Việt do cơn bão số 9/2009 Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) V. Củng cố Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) Hướng dẫn về nhà: - Đọc truyện, kể tóm tắt, học thuộc ghi nhớ Làm bài tập 2 phần luyện tập Vẽ bản đố tư duy kiến thức bài Tìm những câu thành ngữ, tục ngữ ca dao đồng nghĩa với “Sống chết mặc bay” Chuẩn bị bài “Cách làm bài văn lập luận giải thích” Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)