Bài giảng Tiết 101: Bàn luận về phép học- La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp (1723- 1804)

1.Tác giả: -Tự Khải Xuyên, hiệu là Lạp Phong Cư Sĩ, người đương thời kính trọng gọi là La Sơn Phu Tử - Quê: tỉnh Hà Tĩnh. - ễng là một vị quõn sư tối cao của Hoàng đế Quang Trung Thư của Quang Trung gửi cho Nguyễn Thiếp Tấu - Loại văn thư của bề tôi, thần dân gửi lên vua chúa để trình bày sự việc, ý kiến, đề nghị. - Viết bằng văn xuôi, văn vần, văn biền ngẫu. Nội dung bài tấu : - Một là bàn về “Quân đức” (đức của vua): mong bậc đế vương một lòng tu đức, lấy sự học vấn mà tăng thêm tài, bởi sự học mà có đức. - Hai là bàn về “Dân tâm”(lòng dân). Khẳng định dân là gốc, gốc vững nước mới yên - Ba là bàn về “Học pháp”(phép học ) Bố cục Ba phần -Phần 1:Từ đầu… điều ấy Mục đích của việc học -Phần 2:tiếp theo… bỏ qua Bàn luận về phép học -Phần 3: phần còn lại Tác dụng của việc học chân chính “ Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Nước Việt ta, từ khi lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương, ngũ thường. Chúa tầm thường, thần nịnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy. Nước Việt ta, từ khi lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương, ngũ thường. Chúa tầm thường, thần nịnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy. Cúi xin từ nay ban chiếu thư cho thầy trò trường học của phủ, huyện, các trường tư, con cháu các nhà văn võ, thuộc lại ở các trấn cựu triều, đều tuỳ đâu tiện đấy mà đi học. - Việc học phải bắt đầu từ những kiến thức cơ bản, có tính chất nền tảng. - Phương pháp học phải: + Tuần tự tiến lên, từ thấp đến cao. + Học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lược những điều cơ bản, cốt yếu nhất. + Học phải biết kết với hành học không chỉ để biết mà còn để làm. Phép học nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học, rồi bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Phép học nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học, rồi bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Hoạ may kẻ nhân tài mới lập được công, nhà nước nhờ thế mà vững yên. Đó mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người. Xin chớ bỏ qua. Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị Khẳng định quan điểm, phương pháp đúng đắn. Phê phán những lệch lạc, sai trái. Mục đích chân chính của việc học. Tác dụng của việc học chân chính. Đề xuất những chính Sách khuyến học Ghi Nhớ: Với cách lập luận chặt chẽ, bài “Bàn luận về phép học” giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần vào hưng thịnh đất nước chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt học phải đi đôi với hành. Người đương thời gọi Nguyễn Thiếp là gì? Nêu tên bốn quyển sách tiêu biểu của Nho giáo ? Ba mối quan hệ gốc trong xã hội phong kiến là gì? Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng ở văn bản “Bàn luận về phép học”? Bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung được viết vào năm nào? Nguyễn Thiếp quê ở đâu? La Sơn Phu Tử Quân thần, phụ tử, phu phụ Luận Ngữ, Mạnh Tử, Đại học, Trung dung Nghị luận Tháng 8 năm 1791 Hà Tĩnh Hướng dẫn về nhà Học kỹ bài Hoàn thành bài tập Soạn bài sau: Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm.