Bài giảng Tiếng Việt Tiết 44: Cụm danh từ

GV THỰC HIỆN: PHÙNG THỊ THUẦN TRƯỜNG THCS NGÒI A KIỂM TRA BÀI CŨ * Nêu các đặc điểm của danh từ? * Danh từ có mấy loại? Nêu tên cụ thể từng loại danh từ? KIỂM TRA BÀI CŨ * Đặc điểm của danh từ: * Các loại danh từ: Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm, … Danh từ có thể kết hợp với những từ chỉ số lượng đứng ở phía trước, các từ này, kia, ấy, nọ … ở phía sau và một số từ ngữ khác để lập thành cụm danh từ. Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ, danh từ cần có từ là đứng trước. DANH TỪ Danh từ chỉ sự vật Danh từ chỉ đơn vị Danh từ chung Danh từ riêng Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên Danh từ chỉ đơn vị quy ước Danh từ chỉ đơn vị chính xác Danh từ chỉ đơn vị ước chừng tiÕt 44-TV: côm danh tõ 1.VÝ dô Ngµy x­a, cã hai vî chång «ng l·o ®¸nh c¸ ë víi nhau trong mét tóp lÒu n¸t trªn bê biÓn. I.Côm danh tõ lµ g× ? DT DT DT C¸c tõ ng÷ in ®Ëm mµu ®á trong c©u trªn bæ sung ý nghÜa cho nh÷ng tõ nµo? Nh÷ng tõ ®­îc bæ sung ý nghÜa : ngµy, vî chång, tóp lÒu thuéc tõ lo¹i g×? 2.NhËn xÐt -Côm danh tõ: + Lµ tæ hîp tõ do danh tõ víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o nªn. Qua vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ côm danh tõ? VÝ dô 1 I.Côm danh tõ lµ g× ? 1.VÝ dô 2.NhËn xÐt VÝ dô 2 tiÕt 44 côm danh tõ So sánh các cách nói sau,rồi rút ra nhận xét về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ : - túp lều / một túp lều  Làm rõ nghĩa hơn về số lượng sự vật - một túp lều / một túp lều nát  Làm rõ nghĩa hơn về số lượng và đặc điểm, tính chất sự vật - một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển  Làm rõ nghĩa hơn về số lượng, tính chất , địa điểm (xác định vị trí của sự vật trong không gian)  Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.  Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn. -Côm danh tõ: + Lµ tæ hîp tõ do danh tõ víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o nªn. ? Nhận xét gì về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ ? Tất cả học sinh lớp 6A Một giáo viên trẻ Tất cả học sinh lớp 6A đang chăm chú nghe giảng. Cô ấy là một giáo viên trẻ . -> Cụm danh từ làm chủ ngữ CN VN CN VN ->Cụm danh từ làm vị ngữ I.Côm danh tõ lµ g× ? 1.VÝ dô 2.NhËn xÐt tiÕt 44 côm danh tõ  Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.  Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn. -Côm danh tõ: + Lµ tæ hîp tõ do danh tõ víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o nªn. Em hãy đặt câu với các cụm từ này?và nhận xét về chức năng ngữ pháp ở trong câu của cụm DT so với DT? ->Ho¹t ®éng trong c©u gièng nh­ mét danh tõ. I.Côm danh tõ lµ g× ? 1.VÝ dô 2.NhËn xÐt tiÕt 44 côm danh tõ  Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.  Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn. -Côm danh tõ: + Lµ tæ hîp tõ do danh tõ víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o nªn. ->Ho¹t ®éng trong c©u gièng nh­ mét danh tõ. Qua c¸c vÝ dô võa ph©n tÝch, em rót ra nh÷ng nhËn xÐt g× vÒ kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña côm danh tõ ? *Ghi nhí 1 (SGK117) II.CÊu t¹o cña côm danh tõ 1.VÝ dô tiÕt 44 côm danh tõ ba, chÝn, c¶ chØ vÞ trÝ cña sù vËt chØ ®Æc ®iÓm cña sù vËt chØ toµn thÓ chØ sè l­îng nÕp, ®ùc, sau Êy VÝ dô Vua sai ban cho lµng Êy ba thóng g¹o nÕp víi ba con tr©u ®ùc, ra lÖnh ph¶i nu«i lµm sao cho ba con tr©u Êy ®Î thµnh chÝn con, hÑn n¨m sau ph¶i ®em nép ®ñ, nÕu kh«ng th× c¶ lµng ph¶i téi. §øng tr­íc DT: §øng sau DT: ? X¸c ®Þnh c¸c côm danh tõ vµ liÖt kª c¸c phô ng÷ ®øng tr­íc vµ sau danh tõ trong c¸c côm danh tõ ®ã lµng ba ba lµng thóng con con con n¨m c¶ g¹o nÕp tr©u tr©u ®ùc chÝn sau Êy Êy . ; ; ; ; ; ba ? H·y cho biÕt cÊu t¹o ®Çy ®ñ cña mét côm danh tõ gåm mÊy phÇn ? §ã lµ nh÷ng phÇn nµo ? Cấu tạo đầy đủcủa cụm danh từ gồm có 3 phần (này, kia, ấy, nọ, ...) (một, hai, ba,…, những, các, mọi, mỗi, từng,…) (cả, tất cả, hết thảy, toàn bộ, toàn thể,…) Xác định vị trí của sự vật (chỉ từ) Chỉ đặc điểm của sự vật Danh từ chỉ sự vật Chỉ đối tượng cụ thể Danh từ chỉ đơn vị Chỉ chủng loại khái quát Chỉ số lượng Chỉ toàn thể s2 s1 T2 T1 t1 t2 PHẦN SAU (phụ ngữ sau) PHẦN TRUNG TÂM (Danh từ) PHẦN TRƯỚC (phụ ngữ trước) II.CÊu t¹o cña côm danh tõ 1.VÝ dô 2.NhËn xÐt - CÊu t¹o ®Çy ®ñ cña mét côm danh tõ gåm 3 phÇn. *.Ghi nhí 2 (SGK118) tiÕt 44 côm danh tõ lµng ba ba ba lµng thóng con con con n¨m c¶ g¹o nÕp tr©u tr©u ®ùc chÝn sau Êy Êy . Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña c¸c côm danh tõ : lµng Êy, chÝn con, n¨m sau, c¶ lµng ? - Côm danh tõ: Lµng Êy , n¨m sau : chØ cã phÇn trung t©m vµ phÇn phô sau. - Côm danh tõ: C¶ lµng, chÝn con : chØ cã phÇn phô tr­íc vµ phÇn trung t©m. I.Côm danh tõ lµ g×? II.CÊu t¹o cña côm danh tõ * L­u ý : - Cã thÓ côm danh tõ chØ bao gåm : phÇn tr­íc vµ trung t©m hoÆc phÇn trung t©m vµ phÇn sau. 2.NhËn xÐt 1.VÝ dô *Ghi nhí 2 (SGK) tiÕt 44 côm danh tõ I.Côm danh tõ lµ g×? II.CÊu t¹o cña côm danh tõ III.LuyÖn tËp Bµi 2: ChÐp c¸c côm danh tõ trªn vµo m« h×nh côm danh tõ. ng­êi thËt xøng ®¸ng chång mét mét mét l­ìi bóa cña cha ®Ó l¹i con yªu tinh ë trªn nói,… Bµi 1 : T×m côm DT trong c¸c c©u sau: a)Vua cha yªu th­¬ng MÞ N­¬ng hÕt mùc vµ muèn kÐn cho con mét ng­êi chång thËt xøng ®¸ng. b) Gia tµi chØ cã mét l­ìi bóa cña cha ®Ó l¹i. c) §¹i bµng nguyªn lµ mét con yªu tinh ë trªn nói, cã nhiÒu phÐp l¹. Bµi 1 : T×m côm DT trong c¸c c©u sau: a)Vua cha yªu th­¬ng MÞ N­¬ng hÕt mùc vµ muèn kÐn cho con mét ng­êi chång thËt xøng ®¸ng. b) Gia tµi chØ cã mét l­ìi bóa cña cha ®Ó l¹i. c) §¹i bµng nguyªn lµ mét con yªu tinh ë trªn nói, cã nhiÒu phÐp l¹. tiÕt 44 côm danh tõ Bµi 3 : T×m c¸c phô ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong phÇn trÝch sau: Khi kÐo l­íi lªn, thÊy n»ng nÆng, Lª ThËn ch¾c mÈm ®­îc mÎ c¸ to. Nh­ng khi thß tay vµo b¾t c¸, chµng chØ thÊy cã mét thanh s¾t. Chµng vøt lu«n thanh s¾t …. xuèng n­íc, råi l¹i th¶ l­íi ë mét chç kh¸c. LÇn thø hai cÊt l­íi lªn còng thÊy nÆng tay, ThËn kh«ng ngê thanh s¾t ………… l¹i chui vµo l­íi m×nh. Chµng l¹i nÐm nã xuèng s«ng. LÇn thø ba, vÉn thanh s¾t ….. m¾c vµo l­íi. (Sù tÝch Hå G­¬m) III.LuyÖn tËp cò võa råi Êy I.Côm danh tõ lµ g× ? II.CÊu t¹o cña côm danh tõ tiÕt 44 côm danh tõ A N C Ụ T Ừ H D M TRÒ CHƠI Ô CHỮ 1 2 3 4 5 6 7 8 * Cấu tạo đầy đủ nhất của cụm danh từ gồm có mấy phần? Phần trước và phần sau của cụm danh từ được gọi là gì? Cuïm danh töø “quaû na naøy” trong caâu “Quaû na naøy ñang môû maét.” ñöôïc giöõ chöùc vuï ngöõ phaùp gì? Trong cụm danh từ phần nào là quan trọng nhất? Cụm danh từ do từ loại nào đảm nhiệm chính? Phần trước 1 (t1) thường bổ sung ý nghĩa cho danh từ về mặt nào? Phần trung tâm 2 (T2) thường do danh từ nào đảm nhiệm? Các từ “con, cái, chiếc, quyển” thuộc loại danh từ chỉ đơn vị gì? Đây là tên gọi của một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành? H­íng dÉn vÒ nhµ Häc thuéc ghi nhí . Hoµn thµnh c¸c bµi tËp vào vở. - ViÕt mét ®o¹n v¨n (néi dung tù chän )trong ®ã cã sö dông côm danh tõ. §äc vµ so¹n bµi : “Sè tõ vµ l­îng tõ ” theo c¸c c©u hái trong SGK.  Xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh