Bài giảng Tiếng Việt Lớp 5 - Bài: Từ nhiều nghĩa - Trương Thị Kim Hưng

MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂUBÀI : TỪ NHIỀU NGHĨA NGƯỜI THỰC HIỆN : Trương Thị Kim HưngThế nào là từ đồng âm? Cho ví dụĐặt câu có sử dụng từ đồng âm.KIỂM TRA BÀI CŨ1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :A BRănga) Bộ phận hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.Mũib) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.Taic) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :A BRănga) Bộ phận hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.Mũib) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.Taic) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.Nghĩa gốc2.Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?Răng của chiếc cào Làm sao nhai được ? Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì ? Cái ấm không nghe Sao tai lại mọc ? (Quang Huy) 2.Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?Răng của chiếc cào không nhai được như răng của người và động vật. Mũi thuyền không dùng để ngửi được như mũi của người và động vật. Tai ấm không dùng để nghe được như tai của người và động vật.Vậy răng của chiếc cào, mũi thuyền và tai ấm có tác dụng gì trong cuộc sống hàng ngày ? Răng của chiếc cào dùng để kéo rơm rạ hoặc phơi thóc lúa. Mũi thuyền nhọn sẽ rẽ nước nhanh hơn. Một bộ phận của ấm nước để cầm bình rót nước .3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở Bài tập 1 và Bài tập 2 có gì giống nhau ?* Răng : Cùng chỉ vật nhọn, sắc, xếp đều thành hàng.* Mũi : Cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn , nhô ra phía trước.* Tai : Cùng chỉ bộ phận mọc chìa ra hai bên như tai người.Theo em thế nào là từ nhiều nghĩa ?Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau.GHI NHỚVí dụ Trong các từ in đậm dưới đây, từ nào là từ đồng âm ? Từ nào là từ nhiều nghĩa ? a) Con cò có cái cổ thật cao.c) Bà kể chuyện cổ tích thật hay.b) Cổ tay của bé Nụ thật tròn trịa.Từ đồng âm : là những từ giống nhau về âm nhưng khác nhau về nghĩaTừ nhiều nghĩa : Các nghĩa của từ bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau .1. Đọc các câu dưới đây. Gạch (-) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc ; gạch (=) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa chuyển?a) Mắt * Đôi mắt của bé Na mở to.* Quả na mở mắt.b) Chân* Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.* Bé đau chân.c) Đầu* Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.* Nước suối đầu nguồn rất trong.* Đôi mắt của bé Na mở to.* Quả na mở mắt.* Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.* Bé đau chân.* Nước suối đầu nguồn rất trong.* Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.Xem hình ảnh 2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau : Lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng. Hãy nêu lại cách hiểu của em về từ nhiều nghĩa ?CỦNG CỐ - DẶN DÒ