Bài giảng Thứ tự trong văn tự sự

C¸c thÇy c« ®Õn dù giê m«n Ng÷ V¨n líp 6C Gi¸o viªn : Đặng Thành Bắc Tr­êng THCS 19.5 } } } NGUYÊN NHÂN DIỄN BIẾN KẾT QUẢ Các sự việc của truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng”. Các sự việc của truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng”. } } } NGUYÊN NHÂN DIỄN BIẾN KẾT QUẢ - Các sự việc được kể liên tiếp nhau theo trình tự thời gian: nguyên nhân => diễn biến => kết quả. Việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau, cho đến hết. => Giúp người đọc thấy được lòng tham ngày càng tăng của mụ vợ và cuối cùng bị trả giá. ? Em hãy nhận xét thứ tự kể các sự việc trong văn bản? ? Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì? Đảo lại các sự việc của truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng” theo thứ tự sự việc : 5 -> 3 -> 2 -> 4 -> 1 là: 5)Cuối cùng mụ trở lại cuộc sống nghèo khổ bên cái máng lợn sứt mẻ. 3)Ông lão về nhà kể cho vợ nghe, mụ vợ bắt ông lão ra biển đòi cá vàng trả ơn. 2)Ông lão bắt được cá vàng, thả cá vàng, nhận lời hứa của cá vàng. 4)Ông lão ra biển 5 lần theo đòi hỏi của mụ vợ và kết quả mỗi lần. 1)Giới thiệu gia cảnh ông lão đánh cá. ? Nếu các sự việc được trình bày như trên thì em có nắm được nội dung, ý nghĩa của truyện không? Vì sao? Không nắm được nội dung, ý nghĩa của truyện vì các sự việc bị xáo trộn không theo trình tự tự nhiên. Do đó không làm nổi bật ý nghĩa của truyện là phê phán sự tham lam bội bạc của mụ vợ. 1) Ngỗ bị chó dại cắn phải tiêm thuốc trừ bệnh dại 2) Bị chó dại cắn Ngỗ kêu cứu nhưng không ai đến giúp. 3) Ngỗ mồ côi không có người rèn cặp nên trở thành lêu lổng, hư hỏng bị mọi người xa lánh. 4) Ngỗ đã tìm cách trêu chọc mọi người, làm họ mất lòng tin. 5) Sự ái ngại của bà con hàng xóm trước bệnh tình của Ngỗ. } Hậu quả } Nguyên nhân ? Hậu quả Ngỗ phải gánh chịu trong hiện tại là gì? ? Nguyên nhân nào dẫn tới hậu quả đó ? ? Thứ tự kể của văn bản này có giống văn bản “ Ông lão đánh cá và con cá vàng ” không? Vì sao? Thứ tự kể không giống truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng”. Vì: + Truyện bắt đầu từ hậu quả xấu-> Ngược lên kể nguyên nhân. . + Kể không theo thứ tự thời gian: Việc xảy ra sau kể trước.Việc xảy ra trước lại kể sau. Có sự đan xen giữa hiện tại và quá khứ. ? Cách kể này có tác dụng như thế nào trong việc biểu thị nội dung, ý nghĩa của truyện? => Nhấn mạnh hậu quả đáng tiếc, đáng buồn do lỗi lầm tai hại của Ngỗ gây ra. ? Nêu các sự việc trong văn bản 2/ SGK- 97,98? ? Theo em do đâu mà người đọc vẫn hiểu được nội dung ý nghĩa của truyện? Do người kể vận dụng kí ức nhớ lại những sự việc đã xảy ra trước đó ? Kí ức đó được thể hiện ở những sự việc nào? ? Những kí ức đó người ta gọi là yếu tố hồi tưởng.Vậy yếu tố hồi tưởng đóng vai trò gì trong câu chuyện? Giải thích những sự việc diễn ra trong quá khứ.\ Là chất keo kết dính, xâu chuỗi các sự việc: Hiện tại - Quá khứ - Hiện tại thống nhất với nhau. Là yếu tố quan trọng làm cơ sở cho việc kể ngược. 1) Ngỗ bị chó dại cắn phải tiêm thuốc trừ bệnh dại 2) Bị chó dại cắn Ngỗ kêu cứu nhưng không ai đến giúp. 3) Ngỗ mồ côi không có người rèn cặp nên trở thành lêu lổng, hư hỏng bị mọi người xa lánh. 4) Ngỗ đã tìm cách trêu chọc mọi người, làm họ mất lòng tin. 5) Sự ái ngại của bà con hàng xóm trước bệnh tình của Ngỗ. YẾU TỐ HỒI TƯỞNG 4) Ngỗ đã tìm cách trêu chọc mọi người, làm họ mất lòng tin. 3) Ngỗ mồ côi không có người rèn cặp nên trở thành lêu lổng, hư hỏng bị mọi người xa lánh. 1) Ngỗ bị chó dại cắn phải tiêm thuốc trừ bệnh dại. 5) Sự ái ngại của bà con hàng xóm trước bệnh tình của Ngỗ. 2) Bị chó dại cắn, Ngỗ kêu cứu, không ai đến giúp. ? Có thể sắp xếp các sự việc ở bài tập 2 theo thứ tự xuôi không? Nếu được em sẽ bắt đầu từ sự việc nào và kết thúc ở sự việc nào? ? Vậy cùng một nội dung câu chuyện, chúng ta có thể kể theo mấy cách? Kể theo thứ tự tự nhiên (Kể xuôi) Kể không theo thứ tự tự nhiên (Kể ngược) Hai cách kể: Bài tập 1: (SGK /98) *Truyện kể theo ngôi thứ nhất. * Thứ tự kể: Kể ngược ( hồi tưởng) *Vai trò của yếu tố hồi tưởng: Là cơ sở cho việc kể ngược, xâu chuỗi các sự việc: Hiện tại- quá khứ- hiện tại. *Tóm tắt các sự việc chính: 1) “Tôi” và Liên là đôi bạn thân 2) Lúc đầu “tôi” ghét Liên 3) Một lần va chạm “tôi” đã hiểu Liên 4) Chúng tôi thành bạn. Bài tập 2: Tìm hiểu đề và lập dàn bài cho đề sau: Đề: Kể câu chuyện lần đầu tiên em được đi chơi xa. I.Tìm hiểu đề: 1.Thể loại: Tự sự (kể chuyện) đời thường. 2. Nội dung: Lần đầu được đi chơi xa. 3. Ngôi kể: Ngôi thứ nhất 4.Thứ tự kể: Kể xuôi (hoặc kể ngược) II. Dàn bài: 1. Mở bài: - Nếu kể xuôi: Giới thiệu thời gian, địa điểm, lí do được đi chơi. - Nếu kể ngược( hồi tưởng): Nhân điều gì đó khiến em nhớ lại lần đầu tiên được đi chơi xa, ở nơi nào? 2. Thân bài: Kể tuần tự diễn biến (hành trình) cuộc đi chơi- cần lưu ý kể tỉ mỉ một sự việc đáng nhớ nhất. 3 Kết bài: - Nêu ấn tượng sau chuyến đi. - Mong ước của em… Thùc hµnh: ViÕt phÇn më bµi: * C¸ch 1( kÓ xu«i) VD: Trong kỳ nghỉ hè vừa qua,em được bố mẹ cho đi chơi xa một chuyến tại vùng biển Bãi Cháy - Hạ Long. Đó là một chuyến đi mà em mong đợi từ lâu. * Cách 2: (kể ngược) VD: Hôm chủ nhật vừa qua khi dọn dẹp tủ sách, tình cờ em tìm thấy tấm ảnh gia đình chụp ở vịnh Hạ Long mùa hè năm trước. Cầm tấm ảnh trên tay, lòng em bồi hồi nhớ lại chuyến đi chơi xa đầy thú vị đó. Kể xuôi : giới thiệu thời gian, địa điểm, lí do được đi chơi Kể ngược (hồi tưởng): nhân điều gì khiến em nhớ lại lần đi chơi xa, ở nơi nào? Chuyến đi đã để lại ấn tượng gì ? HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: - Học thuộc ghi nhớ SGK/98. Hoàn thành bài tập 2 SGK/99. - Lập dàn ý các đề trong SGK chuẩn bị cho bài viết số 2 Bài học hôm nay dừng tại đây. Cảm ơn các thầy cô và các em đã quan tâm, theo dõi! Xin thân ái chào các thầy cô và các em!