Bài giảng Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh

Tiết 88 Tập làm văn - Qua hình ảnh dượng Hương Thư ta có thể phần nào hình dung được cảnh sắc ở khúc sông có nhiều thác dữ bëi vì: Người vượt thác đã phải đem hết sức lực và tinh thần để chiến đấu cùng thác dữ: Các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, như hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh... (nhờ tả ngoại hình và các động tác) - Đèi t­îng miªu t¶:D­îng H­¬ng Th­ chÌo thuyÒn v­ît th¸c ?Xác định đối tượng miêu tả trong văn bản đầu. Tại sao có thể nói, qua hình ảnh nhân vật, ta có thể hình dung được những nét tiêu biểu của cảnh sắc ở khúc sông có nhiều thác dữ? Văn bản thứ hai tả quang cảnh gì? Để làm nổi bật quang cảnh đó tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu nào? Người viết đã miêu tả cảnh vật ấy theo một thứ tự nào? Ta cã thÓ ®¶o thø tù nµy ®­îc kh«ng? Vì sao? Đối tượng miêu tả: Quang cảnh dòng sông Năm Căn Hình ảnh tiêu biểu: Cảnh dưới mặt sông, cảnh rừng đước trên bờ Thứ tự miêu tả: Từ dưới sông lên trên bờ, từ gần đến xa * Muèn t¶ c¶nh cÇn: + X¸c ®Þnh ®èi t­îng miªu t¶; + Quan s¸t, lùa chän ®­îc những hình ¶nh tiªu biÓu; + Trình bµy những ®iÒu quan s¸t ®­îc theo mét thø tù; ?Hãy chỉ ra ba phần của văn bản thứ ba và tóm tắt các ý của mỗi phần. Từ dàn ý đó hãy nhận xét về thứ tự miêu tả của tác giả trong đoạn văn (miêu tả từ trên xuống dưới, từ xa đến gần, từ ngoài vào trong, từ khái quát đến cụ thể hay theo thứ tự thời gian?…) Dàn ý Phần đầu (từ đầu -> màu của luỹ): Giới thiệu khái quát về luỹ tre làng Phần hai (tiếp -> không rõ): Miêu tả cụ thể ba vòng của luỹ tre Phần ba (còn lại): Phát biểu cảm nghĩ và nhận xét về luỹ tre Trình tự miêu tả: Từ ngoài vào trong, từ khái quát đến cụ thể * Bè côc cña bµi văn t¶ c¶nh th­êng cã ba phÇn: + Më bµi: giíi thiÖu c¶nh ®­îc t¶; + Th©n bµi: tËp trung t¶ c¶nh vËt chi tiÕt theo mét thø tù; + KÕt bµi: th­êng ph¸t biÓu c¶m t­ëng vÒ c¶nh vËt ®ã; ?NÕu ph¶i t¶ quang c¶nh líp häc trong giê viÕt bµi tËp lµm văn thì em sÏ miªu t¶ nh­ thÕ nµo? H·y suy nghÜ vµ tr¶ lêi theo gîi ý sau: a) Em sÏ quan s¸t vµ lùc chän những hình ¶nh cô thÓ, tiªu biÓu nµo cho quang c¶nh Êy? b) Em ®Þnh miªu t¶ quang c¶nh Êy theo thø tù nh­ thÕ nµo? Bài tập 1: a) Em sẽ quan sát và lựa chọn những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy: + Cô giáo (thầy giáo), không khí lớp, quang cảnh chung của phòng học (bảng, tường, bàn ghế...), các bạn (tư thế, thái độ, công việc chuẩn bị viết bài...), cảnh viết bài, cảnh ngoài sân trường, tiếng trống... b) Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự: + Có thể từ ngoài vào trong lớp, từ phía trên bảng cô giáo (thầy giáo) xuống dưới lớp; từ không khí chung của lớp học đến bản thân người viết... Bài tập 1: NÕu ph¶i t¶ quang c¶nh s©n tr­êng trong giê ra ch¬i thì trong phÇn th©n bµi em sÏ miªu t¶ theo thø tù nµo (theo thø tù kh«ng gian: tõ xa tíi gÇn hay theo thø tù thêi gian: tr­íc, trong vµ sau khi ra ch¬i)? Bài tập 2 Bài tập 2 Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự: * Thứ tự không gian: từ xa đến gần (cảnh học sinh chơi đùa ở phía gần cổng trường, ở giữa sân trường, gốc cây bàng, gần của lớp..) * Thứ tự thời gian: + Trước giờ ra chơi: sân trường vắng vẻ + Trong giờ ra chơi: sân trường ồn ào, náo động + Sau giờ ra chơi: học sinh về lớp, sân trường trở lại vắng lặng Bài tập 3 Dàn ý cho bài “Biển đẹp” 1. Mở bài: Giới thiệu biÓn thËt ®Ñp. 2. Thân bài: tả vẻ đẹp của biển ở nhiều thời điểm khác nhau. + Buổi sáng; + Buổi chiều: lại có buổi chiều lạnh, nắng tắt sớm; buổi chiều nắng tàn, mát dịu; + Buổi trưa; + Ngày mưa rào; + Ngày nắng. 3. Kết bài: Nhận xét, suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển ?H·y ®äc kÜ bµi văn “BiÓn ®Ñp” vµ rót l¹i thµnh mét dµn ý.