Bài giảng Sinh học Khối 9 - Bài 25: Thường biến

KIỂM TRA BÀI CŨ Thể đa bội là gì? Có thể nhận biết cây đa bội thể bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào? - Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều hơn 2n)- Có thể nhận biết cây đa bội thể bằng mắt thường qua dấu hiệu: Tăng kích thước cơ quan của cây như thân, lá, đặc biệt là hạt phấn.TIẾT 26. BÀI 25: THƯỜNG BIẾNI. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường Cây rau dừa nướcKhúc thân mọc trên bờKhúc thân mọc ven bờ Khúc thân mọc trải trên mặt nước Su hào trồng đúng quy trìnhCây rau mác trong các môi trường khác nhauSu hào trồng không đúng quy trìnhCây rau mácĐối tượng quan sátĐiều kiện môi trườngKiểu hình tương ứngNhân tố ảnh hưởng chính Lá cây rau mác Trên mặt nước Trên cạn Mọc trong nước- Lá dài, mảnh- Bề mặt phiến lá rộng- Lá hình mácNước Đúng kĩ thuậtKhông đúng kĩ thuậtĐối tượng quan sátĐiều kiện môi trườngKiểu hình tương ứngNhân tố ảnh hưởng chính Củ su hào- Trồng đúng Kĩ thuật- Trồng không đúng kĩ thuật- Củ to- Củ nhỏ hơnQui trình kỹ thuậtĐối tượng quan sátĐiều kiện môi trườngKiểu hình tương ứngNhân tố ảnh hưởng chínhCây rau dừa nước  Mọc ven bờ  Trên bờ  Trên mặt nước • Thân, lá nhỏ hơn • Thân, lá to hơn • Thân, lá to hơn, rễ biến thành phaoĐộ ẩmTrên bờVen bờTrên mặt nước Thảo luận nhóm( 3 phút)1. Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào?2. Trong các yếu tố đó yếu tố nào được xem như không biến đổi?3. Thường biến là gì?I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.Mạ gieo ngoài ánh sángMạ gieo trong bóng râm + Thường biến có đặc điểm gì ? Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định. + Thường biến có di truyền cho đời sau không ? Thường biến không di truyền được.I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. - Đặc điểm: + Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định. + Thường biến không di truyền được.Cáo bắc cựcCáo bắc cựcMùa hè: Bộ lông thưa, vàng hay xám Lẫn với màu đất, cây bụiMùa đông: Bộ lông dày, trắng Lẫn với tuyết.Xương rồng sống nơi khô cạnXương rồng sống nơi ẩm ướtSự thay đổi màu sắc con Tắc kè hoa theo màu môi trườngKhi có ánh sángKhi ở trong bóng tối? Thường biến có ý nghĩa gì đối với đời sống sinh vật ?I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. - Đặc điểm: + Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định. + Thường biến không di truyền được. - Ý nghĩa: Giúp cho sinh vật thích nghi với điều kiện sống của môi trường.Biến đổi ., ngẫu nhiên với tầng số thấp Di truyền được Đa số . cho SV Làm biến đổi ADN và NST,từ đó dẫn đến thay đổi kiểu hìnhBiến đổi đồng loạt theo hướngxác định, tương ứng môi trườngLàm biến đổi .., dướiảnh hưởng trực tiếp của môitrườngPHÂN BIỆT SỰ KHÁC NHAU GIỮA ĐỘT BIẾN VÀ THƯỜNG BIẾNThường có lợi, giúp SV thích nghi với môi trường.. đượcriêng lẻcó hạikiểu hìnhKhông di truyền Đột biến Thường biếnKhông phải là nguyên liệu của chọn giống do không di truyền. ...., cho quá trình chọn giống do di truyền được.Là nguồn nguyên liệuII. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhII. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình.- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.Kiểu genKiểu hìnhMôi trường- Kiểu gen quy định cách phản ứng trước môi trường.- Môi trường là điều kiện cho kiểu gen biểu hiện thành kiểu hình.- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.Tính trạng chất lượng phụ thuộc vào kiểu gen.Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ thuật chăm sóc. Tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của kiểu gen ?Tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của môi trường?Tính trạng chất lượngTính trạng số lượngHình dạng, màu sắc, hàm lượng Cân, đo, đong, đếm Ví dụ 1: Giống lúa nếp cẩm trồng ở miền núi hay đồng bằng đều cho hạt gạo bầu tròn và màu đỏ. Ví dụ 2: Lợn ỉ Nam Định nuôi ở miền Bắc, miền Nam và ở vườn thú của nhiều nước châu Âu vẫn có màu lông đen.Ví dụ 3: Hàm lượng Lipit trong sữa bò không chịu ảnh hưởng rõ ràng của kĩ thuật nuôi dưỡng.Ví dụ 4: Số hạt lúa trên một bông của một giống lúa phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt.Ví dụ 5: Lượng sữa vắt trong một ngày của một giống bò phụ thuộc vào điều kiện chăn nuôi.II. Mối quan hệ giữa kiểu gen,môi trường và kiểu hình- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.- Các tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường.- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.Kiểu genKiểu hìnhMôi trường Trong sản xuất nông nghiệp muốn có năng suất cao cần chú ý bón phân hợp lý cho cây. Có ý thức bảo vệ môi trường (không phá cây xanh, tham gia trồng cây, không vứt giác bừa bãi ) Hoa Cẩm tú cầuMôi trườngkiểu hình khác nhauCùng kiểu genKiểu genKiểu hìnhMôi trườngGiốngcà rốtCủtoĐúng kĩ thuật Sai kĩ thuật CủnhỏGiốngTrong sản xuấtĐiều kiện kĩ thuậtNăng suấtSơ đồ mối quan hệ:Kiểu hìnhMôi trườngGiốngKỹ thuật sản xuất Năng suấtXác định năng suất cụ thểGiới hạn năng suất giống qui địnhQui định giới hạn năng suất Kiểu genGiốngNăng xuất(mức phản ứng)III. Mức phản ứngCh¨m sãc b×nh th­êng(4,5 - 5 tÊn/ha/vô)Ch¨m sãc tèt nhÊt(8 tÊn/ha/vô)Giống lúa DR2Mức phản ứng là gì?Kiểu gen(Giống)Môi trường(điều kiện canh tác)Kiểu hình(Năng suất)Giống lúa DR2Điều kiện gieo trồng bình thường4,5 - 5 tấn/ha/vụĐiều kiện gieo trồng tốt nhất8 tấn/ha/vụ? Giới hạn năng suất của giồng lúa DR2 do giống hay do kỹ thuật trồng trọt?III. Mức phản ứng - Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ một gen hay nhóm gen) trước môi trường khác nhau. - Mức phản ứng do kiểu gen quy định, mỗi gen có mức phản ứng riêng. ( MT ) ( KG )Phân biệt giữa thường biến và đột biến1. Biến dị không di truyền được là biến dị nào sau đây?A. Đột biến gen B. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thểC. Thường biến D. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể12345HÕt giêCỦNG CỐ2. Thường biến là?A. Biến đổi kiểu gen dưới tác động của môi trườngB. Biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. C. Biến đổi trong kiểu gen dẫn tới biến đổi trong kiểu hình.D. Biến đổi kiểu hình dẫn tới biến đổi kiểu gen.12345HÕt giêCỦNG CỐCâu hỏi 3: Tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào?A. Kiểu gen.B. Môi trường.C. Cả kiểu gen và môi trường.D. Kiểu hình.12345HÕt giêCỦNG CỐCâu hỏi 4: Đặc điểm nào sau đây chỉ có ở thường biến mà không có ở đột biến?A. Biến đổi riêng lẻ, ngẫu nhiên với tầng số thấp.B. Do biến đổi về kiểu gen.C. Xẩy ra đồng loạt theo hướng xác định.D. Có khả năng di truyền cho thế hệ sau12345HÕt giêCỦNG CỐDẶN DÒ Häc thuéc bµi cò Tr¶ lêi c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa Nghiªn cøu bµi míi: Bµi 26 (T.74) S­ưu tÇm c¸c tranh ¶nh, mÉu vËt, phim cã liªn quan ®Õn ®ét biÕn ®éng vËt, thùc vËt, ng­êi giê sau ®em ®i thùc hµnh.