Bài giảng Sinh học - Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

38Các nhân tốảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vậtCác nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật Nhân tố bên trongNhân tố bên ngoàiThức ănDi truyềnÁnh sángNhiệt độGiới tínhHoocmônẢnh hưởng của NHÂN TỐ BÊN TRONG1. GIỚI TÍNHCon traiCon gáiỞ người, con trai và con gái có tốc độ sinh trưởng khác nhauMối chúa lớn rất nhanh, cơ thể dài gấp đôi và nặng gấp 10 lần mối đực. Chúng có thể đẻ 6000 con mỗi ngày. Mối thợ và mối lính rất bé, không có khả năng sinh sảnKiến chúa có kích thước to lớn hơn kiến thợ và kiến thợ không có khả năng sinh sản2.CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂNƠstrôgenTestostêrônHM sinh trưởngTirôxina) Hoocmôn điều hòa sinh trưởngHoocmôn sinh trưởngPhát triển cơPhát triển xương Tăng cường quá trình sinh trưởng của cơ thể.Phân chia tế bào và tăng kích thích tế bào qua việc tăng tổng hợp prôteinLưu ý: hiệu quả sinh trưởng còn phụ thuộc vào loại mô và giai đoạn phát triển của chúng.GH giúp cho xương trẻ em dài ra. Nhưng nếu:Thừa GH sẽ dẫn đến bệnh khổng lồ.Thiếu Gh sẽ dẫn đến bệnh lùn.Dangi 72 tuổi - người lùn nhất thế giới với chiều cao 54.6 cm nặng 12kg Bệnh lùnAjay kumar cao 72.6cm đóng 50 bộ phimTrong lĩnh vực điện ảnh:Trong lĩnh vực thể thao:Huấn luận viên thể thao cao 84cm nặng 9kgTrong lĩnh vực du lịch:Vương quốc người lùn ở Trung QuốcTrong đời sống hàng ngàyCặp đôi Trần Quế Lan 72cm Lý Đường Dũng 110cm.Bảy nhân vật chú lùn trong câu chuyện Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học. Vì vậy với với người bị bệnh lùn cần tiêm GH ở giai đoạn còn trẻ vì: Ở giai đoạn này tốc độ ST diễn ra mạnh  GH phát huy tác dụng; còn đến giai đoạn đã trưởng thành  tốc độ ST chậm lại  GH không phát huy được tác dụng, mà còn có thể gây tác hại như gây to đầu xương chi. Sultan kosen 2.46m2.46mNgười phụ nữ có đôi chân dài 132cm73cmVới người lớn thì GH không có tác dụng. Nếu người lớn mà tăng tiết GH thì sẽ gây bệnh to đầu xương chi.To đầu ngón tayTo đầu ngón chânTirôxinTirôxin làm tăng tốc độ chuyển hóa cơ bản  tăng cường quá trình sinh trưởngTuyến giápThiếu tirôxin trẻ em có thể bị bệnh đần độn do xương và mô sinh trưởng không bình thườngThiếu iốt  Thiếu tirôxin  Gây bướu cổ ở cả trẻ em lẫn người lớnCần bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết để tránh bị thiếu hay thừa tirôxinĐặc biệt là muối iôtỞ ếch nhái: Tiroxin do tuyến giáp tiết ra gây biến thái từ nòng nọc thành ếch. Vì thế, khi cắt bỏ tuyến giáp của nòng nọc thì chúng không thể biến thành ếch được Nòng nọc không biến thành ếch được.Ếch sinh trưởng không bình thường Nòng nọc biến thành ếch và phát triển bình thườngLoại hoocmonTên hoocmonNơi sản xuấtTác dụng sinh líHoocmon điều hòa sinh trưởng - Kích thích phân chia TB và tăng cường tổng hợp Protêin  tăng kích thước của TB.- Kích thích PT xương- Kích thích chuyển hóa ở tế bào- Kích thích q/trình ST bình thường của cơ thể- Ở lưỡng cư, tirôxin có tác dụng gây biến thái nòng nọc  ếchGH ( hocmon sinh trưởng )Thùy trước tuyến yênTuyến giápTirôxinTóm lại:b) Hoocmôn điều hòa sự phát triểnĐiều hòa sự biến tháiĐiều hòa sự tạo thành các tính trạng sinh dục thứ sinhĐiều hòa chu kì kinh nguyệtĐiều hòa sự biến tháiPhát triển biến thái không hoàn toàn ở châu chấuLoại hoocmonTên hoocmonNơi sản xuấtTác dụng sinh líHoocmon điều hòa phát triểnĐiều hòa biến thái(côn trùng)EđixơnTuyến trước ngực- Gây lột xác ở sâu bướm- Kích thích sâu biến thành nhộng và bướmJuveninThể allata- Gây lột xác ở sâu bướm- Ức chế quá trình chuyển hóa sâu thành nhộng và bướmTóm lại:Điều hòa sự tạo thành các tính trạng sinh dục thứ sinhỞ giai đoạn trưởng thành sinh dục, con đực và con cái khác nhau không chỉ về cơ quan sinh dục mà còn khác nhau về nhiều đặc điểm hình thái và sinh lý được gọi là tính trạng sinh dục thứ sinh Sư tử đực có bờm còn sư tử cái thì không Grừ..Hươu đực có sừng còn hươu cái thì khôngƠstrôgenTestostêrônHM sinh trưởngTirôxinHoocmôn sinh dục cái do buồng trứng tiết raHoocmôn sinh dục đực do tinh hoàn tiết raLoại hoocmonTên hoocmonNơi sản xuấtTác dụng sinh líHoocmon điều hòa phát triểnĐiều hòa chu kỳ động dụcƠstrôgenBuồng trứng- Tăng phát triển xương- Kích thích phân hóa TB  hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấpTestosterônTinh hoàn- Tăng phát triển xương Kích thích phân hóa TB  hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp- Tăng tổng hợp prôtêin, phát triển cơ bắp Tóm lại:Prôgestêron Ơstrôgen LHFSHĐiều hòa chu kì kinh nguyệtPha nang trứng Rụng trứngPha thể vàngNồng độ hoocmônCác hiện tượng trong buồng trứngPrôgestêron Ơstrôgen Các hiện tượng trong dạ conNồng độ hoocmônThời gian chu kỳ: 28 ngày Thời gian rụng trứng : sau 14 ngày có kinhThời gian có kinh từ 3 - 5 ngày Thay đổi trong buồng trứng: hình thành nang trứng và thể vàngCác nhân tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật Nhân tố bên trong là hoocmôn, ngoài ra còn có yếu tố di truyền và giới tính. Các hoocmôn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống là hoocmôn sinh trưởng (GH), hoocmôn tirôxin, Ơstrogen, Testosteron và hoocmôn tirôxin gây biến thái (ếch nhái). Các hoocmôn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật không xương sống là hoocmôn biến thái và lột xác ecđixơn và juvenin (côn trùng). CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNGĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN TD.NEEH