Bài giảng Qua đèo ngang

VỀ THAM DỰ HỘI GIẢNG MÔN NGỮ VĂN LỚP 7 gv : PHẠM THỊ KIM nương TIẾT 29 QUA ĐÈO NGANG Bà Huyện Thanh Quan KIỂM TRA BÀI CŨ 1/ Đọc thuộc lòng bài : “bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến. Em cảm nhận được gì về tình bạn của tác giả qua bài thơ trên? Tình bạn chân thành, thắm thiết, gắn bó với nhau bằng đồng cảm GIỚI THIỆU BÀI MỚI Đọc và tìm hiểu tác giả: I/ Tác giả, tác phẩm: Bà Huyện Thanh Quan cũng như Đoàn Thị Điểm ,Hồ Xuân Hương là những nhà thơ nữ nổi tiếng ở giai đoạn cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉXIX. Vậy em biết gì về tác giả Bà Huyện Thanh Quan? Bà tên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống ở đầu thế kỉ XIX, quê ở làng Nghi Tàm, nay thuộc quận Tây Hồ, Hà Nội. Chồng bà làm tri huyện Thanh Quan(Thái Bình)Nên người ta gọi bà là Bà Huyện Thanh Quan . Nội dung cần ghi nhớ: - Bà là người học rộng ,tài cao đã từng được vua Minh Mệnh mời vào cung làm chức Cung trung giáo tập (dạy các cung phi và công chúa).- Bà để lại 6 bài thơ Đường luật . TÌM HIỂU VỀ THỂ THƠ Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Vì sao em biết? Bài thơ được làm theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật Số câu trong bài: 8 câu Số chữ trong câu: 7 chữ Cách hiệp vần: Vần bằng, vần “ a” ở cuối những câu 1.2.4.6.8 Phép đối: câu 3-4; 5-6 TÌM HIỂU VĂN BẢN 1/ CẢNH ĐÈO NGANG Qua phần đọc và chuẩn bị ở nhà ,theo emnhận xét nào sau đây khái quát về nội dung của bàiQua Đèo Ngang? Bài thơ tả cảnh Đèo Ngang lúc xế tà. Bài thơ thể hiện tâm trạng của tác giả khi đứng trước cảnh Đèo Ngang c)Bài thơ tả cảnh Đèo Ngang và tâm trạng của nhà thơ trước cảnh Đèo Ngang . CẢNH ĐÈO NGANG Cảnh Đèo Ngang được miêu tả gồm những chi tiết nào ? ( Thời gian, không gian, cảnh vật, âm thanh, cuộc sống con người) Thời gian: Bóng xế tà Không gian: Đèo Ngang Cảnh vật :cỏ cây –chen đá , lá –chen hoa Cuộc sống con người : mấy chú tiều –lom khom nhặt củi, mấy nhà chợ –lác đác bên sông Aâm thanh :tiếng chim quốc , chim gia gia. Trong cảnh không gian rộng lớn , hoang vu rậm rạp ấy, thấp thoáng sự sống của con người. Có 2 ý kiến cho rằng : -” Sự xuất hiện của con người làm cho cảnh Đèo Ngang vui hơn” . -” Sự xuất hiện của con người càng làn tăng thêm sự hoàng vu, vắng vẻ của Đèo Ngang Theo em, em đồng ý với ý kiến nào ? Tại sao? Con người xuất hiện trong tư thế : ”lom khom” – đứng cúi cong lưng xuống - nhỏ bé. Đứng ở trên cao – nhìn xa – con người càng nhỏ bé Cuộc sống của con người: Mấy nhà chợ :lác đác - thưa thớt , ít ỏi. Không gian Đèo Ngang mênh mông rộng lớn > gợi hình , gợi cảm. - Biện pháp đối, đảo ngữ -> nhấn mạnh sự nhỏ be ùthưa thớt của con người. Tất cả đều làm nổi bật hình ảnh Đèo Ngang Em hãy nhận xét chung về cảnh tượng Đèo Ngang ? ( Cảnh thiên nhiên Đèo, núi bát ngát, có thấp thoáng của con người nhưng còn hoang sơ) Cảnh hoang vu,vắng vẻ lúc chiều tà. Thấp thoáng có sự sống của con người nhưng càng làm cho cảnh thêm hoang sơ, heo hút. Cảnh Đèo Ngang trong thơ xưa thường là cảnh núi non hùng vĩ Tại sao cảnh Đèo Ngang trong thơ của Bà Huyện Thanh Quan lại buồn như vậy? Nhìn cảnh = Tâm trạng buồn, tác giả tả cảnh để bộc lộ tâm trạng của mình. Tâm trạng của tác giả: - Nhớ nước thương nhà - Buồn, cô đơn, lẻ loi trước cảnh thiên nhiên mênh mông của buổi chiều tà. Bài thơ khép lại bằng cụm từ “ta với ta”gợi ta nhớ đến câu kết của bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến cũng khép lại bằng cụm từ “ta với ta”. Cụm từ này ở hai bài có gì khác nhau không ? PHẦN THẢO LUẬN - Ở bài “Bạn đến chơi nhà”, “ta với ta”là tôi và bác , sự tri âm tri kỉ, gắn bóvới nhau bằng sự đồng cảm chân thành. - Ở bài “qua Đèo Ngang “ta với ta” là mình đối diện với chính mình trong cảnh trời, non, nước bao la. Trời, non, nước rộng lớn bao nhiêu thì con người càng nhỏ bé cô đơn bấy nhiêu -> Nỗi buồn cô đơn thầm kín của tác giả. Qua việc tìm hiểu bài thơ, em có nhận xét gì về hình thức thể hiện của bài thơ này? Kết hợp miêu tả và biểu cảm. Dùng từ ngữ gợi hình, gợi cảm Sử dụng biện pháp đối ngữ, đảo ngữ Lời thơ trang nhã, điêu luyện. Một bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật thường có hai mặt nội dung là cảnh và tình . Em hãy xác định các giá trị nội dung nổi bật của bài “Qua Đèo Ngang”? Bài thơ tả cảnh Đèo Ngang rộng lớn, thoáng đãng mà heo hút, vắng vẻ. Đồng thời còn bộc lộ nỗi nhớ nước, thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn của tác giả. CHIỀU HÔM NHỚ NHÀ Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn, Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn Gác mái ngư ông về viễn phố , Gõ sừng mục tử lại cô thôn . Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,Dặm liễu sương sa khách bước dồn . Kẻ chốn Chương Đài, người lữ thứ, Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn. Bà Huyện Thanh Quan Bài thơ trên có điểm gì giống với bài “Qua Đèo Ngang” ? - Thể loại: Làm theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật - Nội dung: miêu tả cảnh vật hoang vắng cô liêu trong lúc chiều tà đòâng thời bộc lộ nỗi niềm cô đơn xa vắng của người lữ thứ. - Nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình Tiết dạy đến đây chấm dứt