Bài giảng Ôn tập thơ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ GIÁO VỀ DỰ VỚI HỌC SINH LỚP 9D Giỏo viờn thực hiện: TRẦN HOÀNG GIANG Trường : THCS Nghĩa Hội 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Cõu 1: Nhà thơ Y Phương là người dõn tộc nào ? Cõu 2: Trong bài “Núi với con” tỏc giả gọi người cựng quờ hương, dõn tộc là ... ? Cõu 3: Trong bài thơ “Núi với con” người cha giỏo dục con tỡnh cảm gỡ ? Cõu 5: ...là tiếng lũng tha thiết đối với quờ hương đất nước và ước nguyện chõn thành của nhà thơ trước lỳc từ gió cuộc đời? Cõu 4: Bài thơ...diễn tả sự chuyển biến nhẹ nhàng từ cuối hạ sang đầu thu? Cõu 6: Nờu điểm giống nhau giữa “KHRNEBLTLM” NKĐ với bài thơ “Con cũ” của Chế Lan Viờn? Cõu 7: “Học vấn khụng chỉ là đọc sỏch, nhưng đọc sỏch vẩn là con đường quan trọng của học vấn” là cõu núi của ai ? Cõu 8: Nột nổi bật nhất trong tõm hồn của ụng Hai (Làng – Kim Lõn) ? Cõu 9: Tờn khai sinh của nhà thơ Y Phương ? Từ khúa Thơ hiện đại Việt Nam 1 2 3 STT Tác phẩm, Tác giả - Năm sáng tác Thể thơ Tóm tắt nội dung Đặc sắc nghệ thuật Đồng chí – 1948 (Chính Hữu) Tự do Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí. Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực... Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm... Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo... Bài thơ về tiểu đội xe không kính 1969 (Phạm Tiến Duật) Tự do Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động... Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ... Đoàn thuyền đánh cá - 1958 (Huy Cận) 7 chữ 4 5 6 7 TT Tác phẩm, Tác giả Thể thơ Tóm tắt nội dung Đặc sắc nghệ thuật Bếp lửa - 1963 (Bằng Việt) 7 và 8 chữ Khúc hát ru những em bé.... 1971 (Nguyễn Khoa Điềm) 8 chữ A.Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn A Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành. ánh Trăng 1978 (Nguyễn Duy) 5 chữ B Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru B Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao. Con Cò – 1962 (Chế Lan Viên) Tự do C Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu... C Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ... D Tình yêu thương con, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai. D Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến 8 9 10 11 TT Tác phẩm, Tác giả Thể thơ Tóm tắt nội dung Đặc sắc nghệ thuật Mùa xuân nho nhỏ – 1980 (Thanh Hải) 5 chữ Viếng lăng Bác 1976 (Viễn Phương) 8 chữ E. Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa E Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm. Sang Thu Sau 1975 (Hữu Thỉnh) 5 chữ F. Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh dưỡng, truyền thống quê hương. F Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc. Nói với con Sau 1975 ( Y Phương) Tự do G Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ. G Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ. H. Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác H Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 STT Tác phẩm, Tác giả Thể thơ Tóm tắt nội dung Đặc sắc nghệ thuật Đồng chí – 1948 (Chính Hữu) Tự do Cơ sở hình thành và sức mạnh của tình đồng chí. Chi tiết hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực... Hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn hiên ngang dũng cảm... Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo... Bài thơ về tiểu đội xe không kính – 1969 (Phạm Tiến Duật) Tự do Bức tranh đẹp về thiên nhiên vũ trụ và người lao động... Bút pháp hiện thực và lãng mạn, hình ảnh đẹp ... Đoàn thuyền đánh cá - 1958 (Huy Cận) 7 chữ Bếp lửa - 1963 (Bằng Việt) Tự do Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ – 1971 (Nguyễn Khoa Điềm) 8 chữ .Suy ngẫm của người lính sau chiến tranh ... nhắc nhỏ uông nước nhớ nguồn Hình ảnh bình dị, giàu ý nghĩa biểu tượng giọng điệu chân thành. ánh Trăng –1978 (Nguyễn Duy) 5 chữ Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao. Con Cò – 1962 (Chế Lan Viên) Tự do Mùa xuân nho nhỏ – 1980 (Thanh Hải) 5 chữ Viếng lăng Bác – 1976 (Viễn Phương) 8 chữ Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên lúc giao mùa Hình ảnh gợi tả, cảm giác tinh tế ngôn ngữ gợi cảm. Sang Thu – Sau 1975 (Hữu Thỉnh) 5 chữ Nhắc con tự hào về cội nguồn sinh dưỡng, truyền thống quê hương. Cách nói cụ thể giàu hình ảnh... ngôn ngữ mộc mạc. Tự do Nói với con – Sau 1975 ( Y Phương) .Những kỷ niệm xúc động về bà và tình bà cháu... Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà ... Tình yêu thương con, gắn liền với lòng yêu nước... tinh thần chiến đấu khát vọng về tương lai. Khai thác điệu ru ngọt ngào, trìu mến .Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và ước nguyện của nhà thơ. Giọng điệu trong sáng thiết tha, hình ảnh đẹp so sánh ẩn dụ. . Lòng thành kính và niềm xúc động của nhà thơ... khi vào lăng viếng Bác Giọng điệu trang trọng và thiết tha nhiều hình ảnh đẹp Giai đoạn 1945 – 1954 b. Giai đoạn 1954 – 1964 Giai đoạn 1964-1975 Sau 1975 ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Sang thu, Nói với con Đồng Chí Đoàn thuyền đánh cá, Con cò, Bếp lửa Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ *)Nội dung phản ỏnh: + Các tác phẩm thơ hiện đại tái hiện về cuộc sống con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và công cuộc xây dựng đất nước. + Thể hiện tâm hồn tư tưởng tình cảm của con người Việt Nam: - Yêu nước, yêu quê hương - Tình đồng chí, gắn bó với cách mạng, kính yêu lãnh tụ - Tình mẹ con, cha con, bà cháu *. Các đề tài : - Người lính : - Lao động : - Đảng lãnh tụ : - Thiên nhiên đất nước : - Tình cảm gia đình : Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính. Đoàn thuyền đánh cá Viếng lăng Bác Sang thu, Mùa xuân nho nhỏ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò, Bếp lửa, Nói với con Hình ảnh người lính (“Đồng chớ”, Bài thơ về tiểu đội xe khụng kớnh”, “Ánh trăng”) Đều viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp trong tính cách và tâm hồn họ. + “Bài thơ tiểu đội xe không kính”: là hình ảnh người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn bất chấp khó khăn, nguy hiểm trong tư thế hiên ngang lạc quan ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam. Đó là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ. “ánh trăng”: là suy ngẫm của người lính đã đi qua chiến tranh. ánh trăng gợi lại những kỷ niệm về tình đồng đội và những năm tháng gian lao của chiến tranh, nhắc nhở đạo lý sống nghĩa tình, chung thuỷ. “Đồng chí”: Là hình ảnh người lính ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Họ xuất thân từ nông dân, nơi những làng quê nghèo lam lũ họ tình nguyện, hăng hái đi chiến đấu.Tình đồng chí của họ đựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ, cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn và cùng chung lí tưởng chiến đấu. Nét riêng: Nét chung: Đều ngợi ca tình mẹ con thắm thiết, thiêng liêng. Cách biểu hiện: đều dùng điệu hát ru, lời ru của mẹ. + “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”: thể hiện sự thống nhất tình yêu con với lòng yêu nước, yêu cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà - Ôi trong kháng chiến chống Mỹ. + “Con cò”: khai thác hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ru. + “Mây và sóng”:hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên ngây thơ của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ.(Ngụn ngữ đối thoại qua độc thoại)  Nét riêng: Tỡnh mẫu tử Nét chung: (“Con cũ”, “Khỳc hỏt ru những em bộ…”, “Mõy và súng”) *) Nghệ thuật - Hình thức biểu hiện: + Thể loại: thơ trữ tình + Phương thức biểu đạt chủ yếu: Biểu cảm - Bỳt phỏp nghệ thuật, ngụn ngữ, hỡnh ảnh: + Bút pháp xây dựng hình ảnh thơ đặc sắc tiêu biểu. + Ngôn ngữ trong sáng giản dị, giàu sức tỏi hiện, liờn tưởng mới lạ, độc đỏo. Đoàn thuyền đỏnh cỏ Chủ yếu sử dụng bút pháp tượng trưng, phóng đại với nhiều liên tưởng, tưởng tượng, so sánh mới mẻ, độc đáo. Đồng Chớ Sử dụng bút pháp hiện thực, đưa những chi tiết, hỡnh ảnh thực của đời sống người lính vào thơ gần như là trực tiếp kể cả hỡnh ảnh “Đầu súng trăng treo”đẹp, giàu ý nghĩa biểu tượng nhưng cũng là hỡnh ảnh thực. Bài thơ về tiểu đội xe không kính Sử dụng bút pháp tả thực, miêu tả cụ thể, chi tiết từ hình dáng những chiếc xe không kính đến cảm giác và sinh hoạt, phẩm chất của người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Ánh trăng Tuy có đưa vào chi tiết , hỡnh thực rất bình dị nhưng chủ yếu là sử dụng bút pháp gợi tả không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng của hỡnh ảnh thơ . Đồng Chí Cỏc bài thơ được phổ nhạc Bài thơ về tiêủ đội xe không kính Đoàn thuyền đánh cá Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ Con cò Sang Thu Viếng lăng Bác Hướng dẫn về nhà Học bài - Ôn lại toàn bộ kiến thức thơ hiện đại Việt Nam đã học. So sánh hình tượng thơ trong từng bài Chuẩn bị giờ sau kiểm tra về thơ một tiết III. Luyện tập Nhóm 2 : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. (Viếng lăng Bác, Viễn Phương) Bài 1 : Tìm các biện pháp tu từ trong các câu thơ sau và cho biết tác dụng ? Nhóm 1 : Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then, đêm sập cửa (Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận) Nhóm 3 : Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao... (Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải) Biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá Biện pháp tu từ ẩn dụ Biện pháp tu từ so sánh, điệp từ III. Luyện tập Bài 2 : Trong các bài thơ đã học em thích nhất khổ thơ nào ? Hãy đọc diễn cảm và trình bày cảm nhận của em về khổ thơ đó ?