Bài giảng Những ngôi sao xa xôi _ Lê Minh Khuê

Trường thcs tản lĩnh Người thực hiện: Phan Thị Đoan Trang Những ngôI sao xa xôI _ Lê minh khuê_ Mục tiêu cần đạt Cảm nhận được tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm hồn nhiên và cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện “ Những ngôi sao xa xôi ”. Thấy được nét đặc sắc trong cách miêu tả nhân vật và nghệ thuật kể chuyện của tác giả. Rèn kĩ năng phân tích tác phẩm truyện (cốt truyện, nhân vật, nghệ thuật kể chuyện) Tích hợp: V_V: ôn tập truyện, bài thơ về tiểu đội xe không kính, lặng lẽ Sa Pa, mảnh trăng cuối rừng. V_TLV: Trả bài viết số 7; biên bản Giới thiệu bài Trên nẻo đường Trường Sơn những năm tháng chống Mĩ, có biết bao con người của đất nước lên đường giết giặc với nhiều nhiệm vụ khác nhau. Trên con đường ấy ta gặp những chiến sĩ lái xe không kính hay còn kính đều có những cuộc gặp gỡ chớp nhoáng nhưng vô cùng thú vị và cảm động với những cô thanh niên xung phong, những cô trinh sát mặt đường, những cô chuyên phá bom nổ chậm cho xe qua. “Những ngôi sao xa xôi” kể lại cuộc sống và khắc hoạ chân dung, tâm hồn tính cách ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường Sơn. Giới thiệu về tác giả Đọc – Tìm hiểu chung Giọng đọc: Tâm tình, chú ý lời đối thoại Bố cục : 3 phần Phần 1: từ đầu đến “ngôi sao trên mũ”: Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ ba cô trinh sát mặt đường. Phần 2: Tiếp theo đến “bây giờ là buổi trưa…chị Thao bảo”: Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lăng, săn sóc. Còn lại: Sau phút hiểm nguy, hai chị em nối nhau hát. Niềm vui của ba người trước trận mưa đá đột ngột. Giọng đọc? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung mỗi phần? ă Nếu coi đây là truyện ngắn hiện đại thì căn cứ vào dấu hiệu nào để xác định như vậy ? Có cốt truyện là chuỗi các sự việc (mở đầu _ diễn biến_ kết thúc) Kể về những con người là những thanh niên xung phong trong chiến đấu Sử dụng ngôn ngữ trần thuật Phản ánh hiện thực chiến tranh thời chống đế quốc Mĩ Ngôi kể Ngôi kể: ngôi thứ nhất Tác dụng: - Tăng tính chân thực, tính thuyết phục - Khai thác sâu sắc diễn biến tâm lí và những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật. Người kể chuyện là ai? ở ngôi thứ mấy? Tác dụng của ngôi kể này? Các nhân vật_phương thức biểu đạt Có 3 nhân vật: Nho, Phương Định, Thao Nhân vật chính: Phương Định Vì nhân vật này được khăc hoạ rất rõ nết ở cả ngoại hình, tâm trạng và hành động. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả và biểu cảm Trong truyện có những nhân vật nào? Nhân vật chính là ai? Vì sao? Phương thức biểu đạt của văn bản? Tóm tắt truyện - Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. - Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom. - Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ. - Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội. - Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho. ý nghĩa tên truyện Đó là lối ẩn dụ phẩm chất – Là Phương Định, Thao, Nho họ có lối sống hồn nhiên , trong sáng, dũng cảm trong cuộc chiến tranh chống đế quốc Mĩ trên tuyến lửa Trường Sơn Phương Định, Thao. Truyện được đặt tên là “Những ngôi sao xa xôi”. Đó là một cái tên mang ý nghĩa ẩn dụ, theo em đó là lối ản dụ nào? Là những ai? Ngôi sao nào sáng nhất, gợi nhiều yêu mến và cảm phục nhất? Tìm hiểu chi tiết Hoàn cảnh sống, chiến đấu và tính cách tổ nữ thanh niên xung phong trinh sát mặt đường. Đặc điểm chung Đọc truyện ngắn những ngôi sao xa xôi (NNSXX), em hình dung và nhận xét gì về hoàn cảnh sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung Phong. ở họ có những nét chung gì khiến họ gắn bó với nhau thành một khối thống nhất? Có cùng hoàn cảnh sống, chiến đấu, với nhiệm vụ: đó, ước tính, đếm những quả bom chưa nổ, đào bới, phá bom, thông đường. Đều là những cô gái Hà Nội, có tinh thần trách nhiệm cao, có lòng dũng cảm, tình đồng đội gắn bó, dễ xúc cảm, nhiều mơ ước, mơ mộng, thích làm đẹp. Không gian Cuộc sống của 3 cô gái thanh niên xung phong đã được tác giả miêu tả ở những phạm vi nào? Không gian mặt đường Không gian hang đá Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện ? * Không gian mặt đường Con đường: bị đánh lở loét… Máy bay: rè rè, gầm gào… Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí. Bom nổ chậm lạnh lùng Không gian hang đá hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện? * Không gian hang đá Nghỉ ngơi: Mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung… Hát: khe khẽ hát, bịa lời mà hát. Tắm, ăn kẹo. - Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng. Em cảm nhận được điều gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái? Không gian chiến tranh Không gian bình yên Không gian mặt đường Không gian hang đá căng thẳng, ác liệt, hiểm nguy, đe doạ sự sống con người và con đường. khung cảnh êm dịu bình yên, mơ mộng và tươi trẻ > < Hãy đặt tên cho 2 không gian này. Em có nhận xét gì về sự tương phản giữa 2 không gian? Nét riêng Chị Thao: Dứt khoát trong công việc Can đảm Thích chép bài hát Thích làm duyên Sợ máu Can đảm trong công việc, yếu mềm trong tình cảm Bên cạnh những đặc điểm chung về hoàn cảnh chiến đấu, ba cô gái lại có những nét riêng nào? Cụ thể. Những biểu hiện ấy cho thấy Thao là người như thế nào? Nho: Thích thêu thùa Định: - Thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mộng mơ và hát. Những nét riêng của nhân vật Nho? Nhận xét về PĐ? Trong ba cô gái cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng ai là người để lại nhiều ấn tượng nhất, sâu sắc nhất? Nhân vật Phương Định. Nhân vật Phương Định Hình dáng: đẹp được nhiều người để ý Nguồn gốc: Là cô gái Hà Nội Tính tình: Thích ngắm mình trong gương nhạy cảm, hồn nhiên, hay hát, kín đáo. Hành động –Tình cảm Hành động : Tôi đến gần quả bom, tôi sẽ không đi khom TôI dùng xẻng nhỏ đào bới dưới quả bom Cát lạo xạo trong miệng Ngực tôi đau nhói. Mắt cay…mảnh bom xé không khí lao và rít vô hình trên đầu. Không thấy gì ngoài khói bom. Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc Dũng cảm tự trọng Tình cảm : Tôi lo … bỗng dưng tôi muốn la toáng lên vì thích thú Tôi moi đát, bế Nho đặt lênđùi mình. Tôi rửa cho Nho bằng nước sôI Yeu mến những người đồng đội Những biểu hiện về hành động của Phương Định ? Biểu hiện về tình cảm ?Dẫn chứng ? Diễn biến tâm lí của Phương Định trong lần đi phá bom nổ chậm được miêu tả như thế nào? Hồi hộp, lo lắng, căng thẳng, có nghĩ đến cái chêt dù chỉ là mờ nhạt Từng cử động nhỏ được tả lại, từ chỗ đến gần quanh quả bom, nghe cảm giác quả bom nóng dần lên, căng thẳng chờ đợi tiếng nổ… kề bên cái chết im lìm, bất ngờ, từng cảm giác của cô trở nên sắc nhọn hơn Em có nhận xét gì về cách khắc hoạ nhân vật Phương Định của tác giả ? Nhân vật có cá tính như thế nào ? - Tác giả để nhân vật tự kể về mình. - Kết hợp miêu tả tâm lí với ngoại hình - Nhân vật được khắc hoạ trong nhiều thời gian, không gian khác nhau Nhân vật có cá tính sinh động, chân thật, hồn nhiên trong sáng, giàu tình cảm và can đảm Những con người như chị Thao, Nho, Phương Định mỗi người có một thói quen riêng, sở thích riêng nhưng họ đều có điểm chung nào để người ta gọi họ là “Những ngôi sao xa xôi” ? Em biết những bài ca nào hát về những người đi mở đường cứu nước như “Những ngôi sao xa xôi” ? Họ có hành động dũng cảm, không sợ gian khổ nguy nan để hoàn thành nhiệm vụ. Tâm hồn trong sáng, lạc quan giàu tình cảm. Đó là phẩm chất tốt đẹp của lòng yêu nước Bài hát “Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây”, “Cô gái mở đường” và “Lá đỏ” … Tổng kết (Ghi nhớ) Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện ? - Kể chuyện ở ngôi thứ nhất, điểm nhìn của nhân vật chính - Miêu tả diễn biến nhân vật - Cách kể xen kẽ hồi ức với đoạn tả cảnh chiến đấu - Câu ngắn xen kẽ câu dài, giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ Nêu nội dung chính của chuyện ? Tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Hướng dẫn về nhà Đọc lại văn bản và tóm tắt truyện Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Phương Định Đọc và soạn Rô - Bin - Xơn Ngoài đảo hoang