Bài giảng Những câu hát về tình cảm gia đình

Những câu hát về tình cảm gia đình I, Giới thiệu chung Từ xưa đến nay, những câu hát ru ngọt ngào theo năm tháng cứ đọng lại cứ đọng lại mãi, nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta. Trong đó, những câu hát về tình cảm gia đình luôn giữ một vị trí quan trọng. Gia đình là cái nôi đầu tiên để trẻ thơ học hỏi và cũng là nơi cuối cùng con người ta muốn trở về sau biết bao mệt mỏi, ưu phiền ngoài xã hội. Tình cảm giữa ông bà, cha mẹ, anh chị em và con cháu là thứ tình cảm huyết thống thiêng liêng nhất nâng đỡ tâm hồn con người, để mỗi chúng ta sống tốt hơn, đẹp hơn… II, Những câu hát về tình cảm gia đình Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông. Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! Cấu trúc A như B Công cha Nghĩa mẹ Núi ngất trời Nước ở ngoài biển Đông như Câu ca dao sử dụng nghệ thuật so sánh, ngợi ca công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Công cha được ví với chiều cao không cùng - “núi ngất trời”, nghĩa mẹ được tả với chiều rộng vô biên của - “nước ngoài biển Đông”, chiều nào cũng tận, như công lao của cha mẹ không gì đo đếm được. 2 câu đầu là lời ngợi ca công lao cha mẹ, 2 câu sau là lời nhắn nhủ cho những người con phải ý thức đền đáp công ơn sinh thành ấy. Phận làm con phải đặt chữ hiếu làm đầu, nghĩa là phải kính cha yêu mẹ và sống sao cho xứng đáng với công ơn trời bể của cha mẹ, của chín chữ cù lao. Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! Chín chữ cù lao Sinh (đẻ) Cúc (nâng đỡ) Phủ ( vuốt ve) Súc ( cho bú, cho ăn) Trưởng (nuôi cho lớn) Dục (dạy dỗ) Cố ( trông nom, đoái hoài) Phục ( theo dõi tính tình mà uốn nắn) Phúc ( che chở) “Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ”, bởi công lao cha mẹ chăm nuôi con vất vả nhiều bề. Chín chữ cù lao mà con phải nhớ là một cách thể hiện tấm lòng thành kính, mến yêu cha mẹ của con cái. Không chỉ vậy, làm con phải hiếu thảo với cha bằng chính những hành động cụ thể của mình, phải chăm lo báo hiếu với cha mẹ - đó mới là tấm lòng hiếu thảo của phận làm con. Em hãy tìm những câu ca dao khác kể về công lao cha mẹ Ơn cha nặng lắm ai ơi Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang. Nhà em có vại cà đầy Có ao rau muống có đầy chum tương Dù không mĩ vị cao lương Trên thờ cha mẹ dưới nhường anh em Một nhà vui vẻ êm đềm Đói no tùy cảnh không luồn lụy ai Ba năm bú mớm con thơ Kể công cha mẹ biết cơ ngần nào Dạy rằng chín chữ cù lao Bể sâu không ví trời cao không bì Anh ơi em bảo anh này Công cha nghĩa mẹ cao dày chớ quên. Gió mùa thu mẹ ru con ngủ Năm canh dài mẹ thức cả năm 2. Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều. Câu ca dao thể hiện tâm trạng sầu thương, buồn nhớ quê nhà của người phụ nữ lấy chồng xa. Yếu tố thời gian, không gian, và hành động nào của cô gái thể hiện tâm trạng ây? Thời gian “chiều chiều” Không gian: đứng ở ngõ sau/ trông về quê mẹ Người con gái lấy chồng xa như cố nén nỗi nhớ nhà. “Ngõ sau” như một góc khuất của tâm hồn, cô gái hướng cả tấm lòng, tình cảm của mình về quê nhà - nơi có những người thân yêu, ruột thịt. Khoảng cách xa vời càng tăng thêm nỗi nhớ khắc khoải… Bài ca dao thể hiện một cách sâu lắng và xót xa tâm trạng nhớ quê hương, gia đình của một người con gái lấy chồng xa. Xa nơi chôn rau cắt rốn, xa những người thân yêu, người con gái nhớ thương vô cùng. Mỗi chiều, cô ra ngóng về quê, hướng cả lòng mình về nơi thân yêu ấy. Thế nhưng, tất cả cứ xa vời. Khoảng cách xa vời là điều không tưởng, cô chỉ biết hi vọng rồi lại thất vọng, nhưng cũng không ngừng hi vọng.Từ nỗi nhớ trở thành nỗi đau là cả một chặng đường, cả một khoảng thời gian vô tận… 3. Ngó lên nuộc lạt mái nhà, Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu. Câu ca dao diễn tả nỗi nhớ và sự yêu kính đối với ông bà. Cái hay của cách diễn tả tình cảm ấy ở đâu? Cặp từ so sánh: “bao nhiêu - bấy nhiêu” thể hiện sự tương đồng, tăng cấp. Nuộc lạt mái nhà làm sao có thể đo đếm cũng giống như tấm lòng nhớ thương yêu kính của con cháu trong gia đình đối với ông bà không thể đếm được. Theo em bổn phận của người con,người cháu trong gia đình phải làm gì để đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dụa của ông bà cha mẹ? Em đã làm được những gì? 4, Anh em nào phải người xa Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân Yêu nhau như thể tay chân Anh em hòa thuận hai thân vui vầy Trong một gia đình, anh chị em là những người ruột thịt gần gũi nhau nhất.Sự hòa thuận, thương yêu, đùm bọc nhau giữa những người con trong gia đình là niềm vui, hạnh phúc của cha mẹ. Anh chị em phải gắn bó với nhau như chân liền với tay trên cùng một cơ thể, không thể tách rời. Đó chính là yếu tố giúp cho gia đình hòa thuận, hạnh phúc. Kể tên những câu ca dao khác cùng nói về tình cảm anh em trong gia đình mà em biết? Người dưng có ngãi thì đãi người dưng Anh em vô ngãi thì đừng anh em Đắng cay vẫn thể ruột rà Dù xa, xa lắm vẫn là anh em. Em khôn cũng là em chị Chị dại cũng là chị em. III, Kết luận chung Ca dao dân ca bao đời nay vẫn chảy mãi những khúc hát thiết tha, ngọt ngào ngợi ca về tình cảm thiêng liêng trong gia đình. Bằng nghệ thuật so sánh, ngôn ngữ , hình ảnh giản dị và những âm điệu nhẹ ngàng êm ái như những lời ru, mỗi câu ca đã để lại trong lòng người tình cảm sâu lắng, những bài học chan chứa nghĩa tình, giàu tính nhân văn.