Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51: Văn bản Đoàn thuyền đánh cá

chào mừng các thầy cô về dự chuyên đềTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Tìm hiểu chung1. Tác giảTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Tìm hiểu chung1. Tác giả- Ông là bạn tâm giao của Xuân Diệu - một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam- Tháng 6 năm 2001, Huy Cận được bầu là Viện sĩ Viện Hàn lâm thế giới Phong cách: Thơ Huy Cận vừa bám lấy cuộc đời vừa hướng tới những khoảng xa rộng .... vừa bay bổng lãng mạn lại vừa hiện thực đời thường.- Huy cận (1919-2005) quê Hà Tỉnh Là nhà thơ nổi tiếng của thơ mới- Thơ ông sau cách mạng tràn đầy niềm vui,niềm tin cuộc sốngTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩm- Năm 1958, Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác trong hoàn cảnh đó, in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958).®oµn thuyÒn ®¸nh c¸Hồng Gai, 4 – 10 – 1958.Hát rằng : cá bạc biển Đông lặng,Cá thu biển Đông như đoàn thoiĐêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơiMặt trời xuống biển như hòn lửa.Sóng đã cài then, đêm sập cửa.Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi.Câu hát căng buồm cùng gió khơi.Thuyền ta lái gió với buồm trăngLướt giữa mây cao với biển bằng,Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Dàn đan thế trận lưới vây giăng.Cá nhụ cá chim cùng cá đé,Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.Ta hát bài ca gọi cá vào,Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.Biển cho ta cá như lòng mẹNuôi lớn đời ta tự buổi nào.Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.Câu hát căng buồm với gió khơi,Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.Mặt trời đội biển nhô màu mới,Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩm3. Đọc4. Chú thíchTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Từ ngữHình ảnh NghĩaCá bạcCá songCá đéCá chimCá nhụCá thuLoài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vảy nhỏ, màu trắng nhạt.Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.Loài cá mình dẹt, vây lớn. Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá trích nhưng lớn hơn.Thân dài, hơi dẹt. Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồngTiết 51Bài: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ - Huy CậnI.Giới thiệu chung 1.Tác giả 2.Tác phẩmII.Đọc – hiểu văn bản1.Đọc – chú thích(sgk)2.Bố cục: 3 đoạn Đoạn 1:2 khổ thơ đầu -> cảnh đoàn thuyền ra khơi Đoạn 2:4 khổ tiếp theo -> cảnh hoạt động của thuyền đánh cáĐoạn 3: khổ cuối -> cảnh đoàn thuyền trở về ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸Hát rằng : cá bạc biển Đông lặng,Cá thu biển Đông như đoàn thoiĐêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơiMặt trời xuống biển như hòn lửa.Sóng đã cài then, đêm sập cửa.Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi.Câu hát căng buồm cùng gió khơi.Thuyền ta lái gió với buồm trăngLướt giữa mây cao với biển bằng,Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Dàn đan thế trận lưới vây giăng.Cá nhụ cá chim cùng cá đé,Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.Ta hát bài ca gọi cá vào,Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.Biển cho ta cá như lòng mẹNuôi lớn đời ta tự buổi nào.Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.Câu hát căng buồm với gió khơi,Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.Mặt trời đội biển nhô màu mới,Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.Cảnh đoàn thuyền đánh ca ra khơiCảnh hoạt động của đoàn thuyền đánh cáCảnh cảnh đoàn thuyền trở vềTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩm3. Đọc4. Chú thích5. Bố cục:3 phần : Phần 1: Hai khổ thơ đầu -> cảnh đoàn thuyền ra khơi Phần 2: Bốn khổ tiếp theo -> cảnh đánh cá trên biển Phần 3: khổ cuối -> Cảnh đoàn thuyền trở về6. Đại ý:Bài thơ miêu tả một chuyến ra khơi đánh cá của người dân chài vùng biển Quảng Ninh trong âm hưỡng tiếng hát lạc quan của người lao động làm chủ biển khơi.Quan sát bức tranh và cho biết đoàn thuyền ra khơi vào thời điểm nào?Tiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)- Thời điểm : Hoàng hôn - mặt trời như đi về với biển cả- Nghệ thuật : So sánh, nhân hoá, liên tưởng, tưởng tượng độc đáo- Thiên nhiên: Mặt trời như một “hòn lửa” đỏ rực từ từ lặn xuống biển để lại ánh sáng rực rỡ, huy hoàng. Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ mà màn đêm là cánh cửa và những con sóng là then cài.1. Cảnh ra khơi đánh cáII. Phân tích :Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi miêu tả bức tranh thiên nhiên này?“ Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa” Tiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)II. Đọc - hiểu văn bản.1. Cảnh ra khơi đánh cá- Cảnh thiên nhiên hiện lên rực rỡ , huy hoàng, tráng lệ- Sự vận động của vũ trụ, biển cả đang dần khép lại, chuyển sang trạng thái nghỉ ngơiTHIÊN NHIÊNHình ảnh con người có gì đối lập với trạng thái của thiên nhiên vũ trụ lúc này ? CON NGƯỜI Con người bắt đầu ra khơi, bắt đầu một ngày lao động mới.3.1. Phân tích :Tiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Tiết 51 II. Đọc - hiểu văn bản.3.1. Cảnh ra khơi đánh cáQua đó làm nổi bật khung cảnh và khí thế nào của người lao động ? “ Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”Từ “lại” trong câu thơ trên cho em hiểu thêm điều gì ?- Không phải là ra đi lần đầu mà là công việc hàng ngày, thường xuyên của những người dân miền biển.- Gợi hình ảnh đoàn thuyền hùng dũng tiến ra khơi.Khí thế khẩn trương, tưng bừng, khí thế của những con người có lòng nhiệt tình, hăng say, hào hứng lao động3. Phân tíchTiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)II. Đọc - hiểu văn bản.1. Cảnh ra khơi đánh cáCâu thơ gợi cho em những liên tưởng gì ? “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”Những người dân chài vừa chèo thuyền vừa cất cao tiếng hát. Tiếng hát vang khoẻ của họ hoà quyện vào gió nâng cánh buồm đẩy con thuyền lao nhanh ra khơi.3. Phân tích :Tiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)1. Cảnh ra khơi đánh cá Ca ngợi biển giàu có, với những loài cá quí . Thể hiện ước mơ đánh bắt được nhiều hải sảnKhát vọng chinh phục thiên nhiênIII. Phân tíchKhổ 2Tiết 51: VĂN BẢN: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( HUY CẬN)Miêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biển.DMiêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.BMiêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.CSĐSMiêu tả sự phong phú của các loài cá biển.ABài tập nhanh : Nội dung của 2 khổ thơ đầu là gì ?S