Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 83: Tập làm văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh

NhiÖt liÖt chµo mõng quý thÇy c«Khi thuyÕt minh mét ph­¬ng ph¸p ng­êi viÕt cÇn ph¶i chó ý ®iÒu g× vµ cÇn ph¶i tr×nh bµy nh­ thÕ nµo vÒ bè côc bµi vµ lêi v¨n?C¢U HáI?*Khi giôùi thieäu veà moät phöông phaùp caùch laøm naøo ngöôøi vieát phaûi tìm hieåu,naém chaéc phöông phaùp caùch laøm ñoù.*Khi thuyeát minh,caàn trình baøy roõ ñieàu kieän,caùch thöùc, trình töï,laøm ra saûn phaåm vaø yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm ñoù.*Lôøi vaên caàn phaûi ngaén goïn,roõ raøng.Ñaùp aùnTiết 83:TAÄP LAØM VAÊNTHUYEÁT MINH VEÀ MOÄT DANH LAM THAÉNG CAÛNHHOÀ GÖÔM - THAÙP RUØAHà Nội ...Hà Nội có Hồ Gươm Nước xanh như pha mực Bên hồ ngọn Tháp Bút Viết thơ lên trời cao Trần Đăng Khoa - 1969Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ, Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn. Đài nghiên, tháp bút chưa mòn, Hỏi ai xây dựng nên non nước này? Á Nam Trần Tuấn KhảiThuyeát minh veà moät danh lam thaéng caûnhTieát 83Taäp laøm vaênI/ Lyù thuyeátGiới thiệu một danh lam thắng cảnh: 1/Ngöõ lieäuVaên baûn: Hoà Hoaøn Kieám vaø Ñeàn Ngoïc SônMêi trß ®äc v¨n b¶n: “Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n”!Tieát 83Taäp laøm vaênThuyeát minh veà moät danh lam thaéng caûnhI/ Lyù thuyeátGiới thiệu một danh lam thắng cảnh: 1/Ngöõ lieäu2/Phaân tích -Vaên baûn ñaõ giôùi thieäu Hoà Hoaøn Kieám vaø Ñeàn Ngoïc Sôn,laø hai di tích lòch söû naèm giöõa thuû ñoâ Haø Noäi.-Hoà Hoaøn Kieám:nguoàn goác hình thaønh ,teân hoà gaén vôùi söï tích.-Ñeàn Ngoïc Sôn:nguoàn goác,quaù trình xaây döïng,vò trí,caáu truùcBµi viÕt giíi thiÖu th¾ng c¶nh ë ®©u?§ã lµ th¾ng c¶nh g×?V× sao v¨n b¶n l¹i giíi thiÖu mét lóc hai ®èi t­îng?Bµi thuyÕt minh ®· gióp em hiÓu biÕt ®ù¬c nh÷ng g× vÒ Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n?Tieát 83Taäp laøm vaênThuyeát minh veà moät danh lam thaéng caûnhI/ Lyù thuyeátGiới thiệu một danh lam thắng cảnh: 1/Ngöõ lieäu2/Phaân tích 3/Nhaän xeùt C©u 1:Muèn viÕt bµi giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh nh­ vËy cÇn ph¶i cã kiÕn thøc g×?C©u 2:Lµm thÕ nµo ®Ó cã kiÕn thøc s©u réng vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh?Th¶o luËn nhãm (2 phót)a) Tri thức thuyết minh:- Muốn có tri thức thuyết minh người viết cần:+ Đọc sách báo, tra cứu, thu thập tài liệu,ghi chép+ Xem tranh ảnh, phim, băng tốt nhất có điều kiện phải đến tận nơi nhiều lần để xem xét, quan sát, nghe nhìn, hỏi han, tìm hiểu trực tiếp.-Bè côc cã:Th©n bµi vµ kÕt bµi.-Theo tr×nh tù : Kh«ng gian.V¨n b¶n:Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n ®­îc s¾p xÕp theo bè côc vµ tr×nh tù nh­ thÕ nµo?b) Cách sắp xếp bố cục:* Bổ sung: + Phần mở bài :+ Phần th©n bµi nên bổ sung Cụ thể: Về vị trí của hồ, diện tích, độ sâu, màu nước qua các mùa, cầu Thê Húc, có thể nói kĩ hơn về Tháp Rùa, về Hồ Gươm, quang cảnh đường phố quanh hồ+ PhÇn kÕt bµi: Hå G­¬m trong lßng d©n ViÖt vµ b¹n bÌ quèc tÕ.-KÕt hîp víi miªu t¶ b×nh luËn.Theo em v¨n b¶n nay cßn cã nh÷ng thiÕu sãt g×?Cã thÓ bæ sung nh÷ng vÊn ®Ò g× ®Ó hoµn chØnh bµi viÕt?V¨n b¶n:Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n ®­îc t¸c gi¶ sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo?-V¨n b¶n sö dông ph­¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch vµ ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i ,ph©n tÝch.Tieát 83Taäp laøm vaênThuyeát minh veà moät danh lam thaéng caûnhI/ Lyù thuyeátGiới thiệu một danh lam thắng cảnh: 1/Ngöõ lieäu2/Phaân tích 3/Nhaän xeùt 4/Ghi nhí .Muèn viÕt bµi v¨n giíi thiÖu vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh th× tèt nhÊt ph¶i ®Õn n¬i th¨m thó , quan s¸t hoÆc tra cøu s¸ch vë , hái han nh÷ng ng­êi hiÓu biÕt vÒ n¬i Êy..Bµi giíi thiÖu nªn cã bè côc ®ñ ba phÇn. Lêi giíi thiÖu Ýt nhiÒu cã kÌm theo miªu t¶ , b×nh luËn th× sÏ hÊp dÉn h¬n ; tuy nhiªn bµi giíi thiÖu ph¶i dùa trªn c¬ së kiÕn thøc ®¸ng tin cËy vµ cã ph­¬ng ph¸p phï hîp..Lêi v¨n ph¶i chÝnh x¸c biÓu c¶m.(SGK – trang 34).Lµm thÕ nµo ®Ó cã tri thøc thuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh?Bè côc vµ lêi v¨n cña bµi giíi thiÖu cÇn ®¶m b¶o nh÷ng yÕu tè nµo?Tiết 83:TAÄP LAØM VAÊN : THUYEÁT MINH VEÀ MOÄT DANH LAM THAÉNG CAÛNHI/ Lí thuyếtII/Luyện tập:Bài tập 1:Lập lại bố cục văn bản“Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc Sơn”(Thảo luận 5 phút,gồm cả xem tư liệu gợi ý)Gợi ý: Dựa vào bố cục của văn bản và những hình ảnh được xem để lập bố cục + Giới thiệu vị trí, địa lí của thắng cảnh. + Thắng cảnh gồm bộ phận nào, lần lượt giới thiệu, mô tả từng bộ phận. + Vị trí của thắng cảnh trong đời sống tình cảm của con người.Thông số cụ thể về Hồ Hoàn KiếmKhu vựcquận Hoàn Kiếm, Hà NộiTọa độ21°01′44″N (Bắc)105°51′09″E (Đông)Kiểu hồNước ngọtQuốc gia lưu vựcViệt NamChu vi1750mKhu dân cưHà NộiHå G­¬m x­a vµ nayCaûnh Hoà Göôm,Ñeàn Ngoïc Sôn vaøo ngaøy haï.Quang caûnh Hoà Göôm muøa thuCÇu Thª Hóc ®ªm giao thõa léng lÉy.THAÙP BUÙT,ÑAØI NGHIEÂN,CAÀU THE HUÙC,NEÁP NGOAØI Neáp giöõa,neáp sau(tieâu baûn”Cuï Ruøa”),traán Ba Ñình,ñôøi soáng taâm linh.Höôùng veà kæ nieäm “ Ngaøn naêm Thaêng Long” Cầu Thê Húc dẫn vào Đền Ngọc SơnHồ Hoàn Kiếm được du khách cho là một thắng cảnh của Hà Nội. Quanh hồ trồng nhiều loại hoa và cây cảnh. Giữa hồ có tháp Rùa, cạnh hồ có đền Ngọc Sơn. Xung quanh hồ còn có những di tích lịch sử khác như tượng vua Lê Thái Tổ, cầu Thê Húc, tháp Bút, đền Bà Kiệu,... bên cạnh những công trình kiến trúc hiện đại. Toà nhà Bưu điện với tháp đồng hồ cổ kính in bóng hồ Gươm đã đi vào lòng nhiều người dân Hà Nội.Người dân Hà Nội sống ở khu vực quanh hồ có thói quen ra đây tập thể dục vào sáng sớm, đặc biệt là vào mùa hè. Họ gọi các khu phố nằm quanh hồ là Bờ Hồ.Tháp Bút (hay là bút tháp) nằm ở cạnh hồ, đối với đài nghiên nằm ở bờ hồ. Mỗi ngày, bóng của Tháp bút ngả xuống chấm mực trong đài nghiên, tạo thành một biểu tượng rất đẹp cho học vấn: "Tháp Bút - đài nghiên - đề thơ lên trời xanh"Chu vi sát bờ hồ là khoảng 1750m, còn chu vi đường xe cơ giới đi vòng quanh hồ là khoảng 2000m.A/Mở bài: - Giới thiệu vị trí của Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn.B/ Thân bài: Giới thiệu về Hồ Hoàn KiếmNguồn gốc hình thành và sự tích những tên hồ, rùa ở đây .Diện tích, độ sâu, màu nước qua các mùa, quang cảnh đường phố quanh hồGiới thiệu về Đền Ngọc Sơn: Nguồn gốc hình thành và quá trình xây dựng, vị trí và cấu trúc đền.Cầu Thê Húc, có thể nói kĩ hơn về Tháp Rùa.C/ Kết bài: Ý nghĩa của danh lam thắng cảnh trong đời sống của nhân dân và du khách quốc tế.Tiết 83:TAÄP LAØM VAÊN : THUYEÁT MINH VEÀ MOÄT DANH LAM THAÉNG CAÛNHBài tập 2 :Bài tập 2 : Giới thiệu theo trình tự tham quan hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn từ xa đến gần, từ ngoài vào trong ta nên sắp xếp thứ tự như sau:Từ một điểm nhìn trên cao bao quát toàn bộ cảnh hồ và đền.Từ đường Đinh Tiên Hoàng giới thiệu Đài Nghiên, Tháp Bút, rồi qua cầu Thê Húc vào đền.Tả bên trong đền.Từ trấn Ba Đình nhìn ra hồ, về phía Thuỷ Tạ, phía Tháp Rùa, giới thiệu tiếp.Lại từ tầng cao ở phố Hàng Khay, nhìn bao quát toàn cảnh hồ - đền để kết luận.Tiết 83:TAÄP LAØM VAÊN : THUYEÁT MINH VEÀ MOÄT DANH LAM THAÉNG CAÛNHBài tập 3 :Bài tập 3 :nếu viết lại bài này theo bố cục 3 phần ta có thể chọn những chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật giá trị lịch sử và văn hoá của di tích thắng cảnh như:Rùa - Hồ GươmTruyền thuyết trả gươm thần.Cầu Thê Húc.Tháp Bút, Đài Nghiên.Vấn đề giữ gìn cảnh quan và sự trong sạch của Hồ Gươm.PhÇn më bµi:Hå G­¬m thuéc quËn Hoµn KiÕm, thµnh phè Hµ Néi. Hå G­¬m ®­îc coi lµ hßn ngäc cña Thñ ®«,v× hå qu¸ ®çi ®Ñp ®Ï nªn khiÕn cho mét nhµ th¬ n­íc ngoµi ®· s÷ng sê thèt lªn:”L½ng hoa xinh ®Ñp gi÷a lßng thµnh phè.”Bµi tËp 4:Mét nhµ th¬ n­íc ngoµi gäi Hå g­¬m lµ “ chiÕc l½ng hoa xinh ®Ñp gi÷a lßng Hµ Néi”. Em cã thÓ sö dông c©u ®ã vµo phÇn nµo trong bµi viÕt cña m×nh?Nªu nh÷ng l­u ý c¬ b¶n vÒ c¸ch giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh? Bµi häc nµy gióp em ®­îc nh÷ng ®iÒu g×?H­íng dÉn häc ë nhµ-ThuyÕt minh danh th¾ng H¹ Long.-Häc kÜ kiÕn thøc bµi.-Häc thuéc lßng ghi nhí.- So¹n bµi: ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« ®· ®Õn dùChóc c¸c em häc giái