Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 80: Khi con tu hú

Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đương chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích:1. Đọc, chú thích: Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH.1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. TOÁ HÖÕU (1920 – 2002)Một số hình ảnh về hoạt động Cách mạng của nhà thơ Tố HữuTố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1961Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961Tố Hữu vào chiến trường Miền Nam Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy.NHAØ LAO THÖØA PHUÛ Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH.1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy.c.Töø khoù. Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy.c.Töø khoù.3. Boá cuïc vaø theå thô-2 ñoaïn.-Thô luïc baùt : Giaûn dò, Thieát tha, giaøu caûm xuùc.KHI CON TU HUÙ Khi con tu huù goïi baày Luùa chieâm ñang chín, traùi caây ngoït daàn Vöôøn raâm daäy tieáng ve ngaân Baép raây vaøng haït ñaày saân naéng ñaøo Trôøi xanh caøng roäng caøng cao Ñoâi con dieàu saùo loän nhaøo töøng khoâng... Ta nghe heø daäy beân loøng Maø chaân muoán ñaïp tan phoøng, heø oâi! Ngoät laøm sao, cheát uaát thoâi Con chim tu huù ngoaøi trôøi cöù keâu! Hueá, thaùng 7 -1939 (Toá Höõu, Töø aáy, NXB Vaên hoïc, Haø Noäi, 1971)Ñ1Ñ2 Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU CHUÙ THÍCH1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.a.Taùc giaû. Toá Höõu (1920 -2002), queâ goác tænh Thöøa Thieân Hueá. OÂng ñöôïc coi laø laù côø ñaàu cuûa thô ca caùch maïng khaùng chieán. b.Taùc phaåm. Saùng taùc thaùng 7/1939 trong hoaøn caûnh tuø ñaøy.c.Töø khoù.3 Boá cuïc vaø theå thô.II. ÑOÏC- HIEÅU VAÊN BAÛN.KHI CON TU HUÙ Chæ laø moät meänh ñeà, neân chöa troïn yù.(boû ngoû)Môû ra bao nhieâu lieân töôûng.“Khi chim tu huù goïi baày laø khi muøa heø ñeánngöôøi tuø caùch maïng (nhaân vaät tröõ tình) caøng caûm thaáy ngoät ngaït trong phoøng giam chaät choäi,caøng theøm khaùt chaùy boûng cuoäc soáng töï do töng böøng ôû beân ngoaøi”. Nhan ñeà baøi thô ñaõ gôïi maïch caûm xuùc cuûa toaøn baøi: Ñoäc ñaùo, môùi laï.NOÄI DUNG BAØI THÔ.* NHAN ÑEÀ BAØI THÔ.Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích:II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:* Thảo luận:- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về các màu sắc đó?- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về những âm thanh đó?- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị. Em có nhận xét gì về các hương vị đó.- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động. Em có nhận xét gì về không gian đó?Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích:II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:* Thảo luận:- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét...- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh...- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị...- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động...Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích:II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:* Âm thanh:- Tiếng tu hú- Tiếng ve- Tiếng sáo diều* Màu sắc:- Vàng (bắp)- Hồng (nắng)- Xanh ( trời, vườn)* Hương vị:- Chín (lúa)- Ngọt ( trái) tươi vui, ngân vang rộn rã. tươi sáng, rực rỡ ngọt ngào,đầy sức sống.* Không gian, chuyển động:- Rộng, cao (bầu trời)- Lộn nhào (đôi diều sáo) Rộng rãi, khoáng đạt, tự do...- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sốngTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..Bài tập trắc nghiệm:Câu 1: Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong sáu câu thơ đầu:Bằng trí tưởng tưởng tượng, nhà thơ đã khắc hoạ sinh sinh động một bức tranh mùa hè.....A. tràn ngập âm thanh.B. náo nức âm thanh và rực rỡ sắc màu. có sắc màu tươi sáng.C. ảm đạm, ủ ê.ADCBXin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1.. Bức tranh mùa hè:- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..Bài tập trắc nghiệm:Câu 2: Qua khổ 1 bài thơ, em thấy nhà thơ Tố Hữu đã cảm nhận bức tranh thiên nhiên mùa hè bằng những giác quan nào? Thính giác. Thị giác. Khứu giác. Vị giác. Tất cả các giác quan.ADCBEXin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!Chæ laø trong töôûng töôïng nhöng caûnh muøa heø hieän leân thaät cuï theå vaø soáng ñoäng, töng böøng, roän raõ, töôi ñeïp. Caøng thaám thía hôn caùi böùc boái, ngoät ngaït trong nhaø tuø..Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1 .Bức tranh mùa hè:2. Tâm trạng người tù:- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống... Tiết 80 : VAÊN BAÛNKHI CON TU HUÙI.ÑOÏC - HIEÅU VAÊN BAÛN.1.Ñoïc vaên baûn.(TOÁ HÖÕU)2.Chuù thích.3. Boá cuïc vaø theå thô.II. PHAÂN TÍCH.1.Bức tranh mùa hè. 2. Taâm traïng ngöôøi tuø caùch maïng. Ta nghe / heø daäy /beân loøng Maø chaân muoán ñaïp tan phoøng,/ heø oâi! Ngoät laøm sao, /cheát uaát thoâi Con chim tu huù / ngoaøi trôøi cöù keâu!-Khoå thô laø lôøi boäc loä tröïc tieáp, doàn neùn nhöõng caûm xuùc maõnh lieät cuûa moät traùi tim ñau khoå, uaát haän vì maát töï do. Taâm traïng ngoät ngaït, uaát öùc cao ñoä, - Caâu caûm thaùn tröïc tieáp- Ngaét nhòp baát thöôøng (6/2, 3/3).- Nhöõng ñoäng töø, tính töø maïnh (ñaïp tan, ngoät, cheát, uaát)- Töø caûm thaùn (oâi, laøm sao, thoâi.)- Cöù keâu  cöù keâu, cöù goïi baày nghe caøng thuùc giuïc, caøng laøm cho ngöôøi tuø ñau khoå, thaám thía. Khao khaùt töï do chaùy boûng, maõnh lieät hôn. Khao khaùt töï do chaùy boûng, maõnh lieät. Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:2. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do, ước muốn phá tan xiềng xích nô lệ. Khi con tu hú gọi bầy .Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống.. Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là âm thanh tiếng chim tu hú. Chỉ ra điểm giống và khác nhau về ý nghĩa của tiếng chim đầu và cuối bài thơ. Em có nhận xét gì về kết cấu bài thơ?Gièng nhau: TiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®ang quyÕn rò2. Khác nhau: - Tu hó gäi bÇy : gîi c¶nh ®Êt trêi bao la vµo hÌ - t©m tr¹ng n¸o nøc hoµ vµo c¶nh vËt- Tu hó cø kªu: gîi niÒm chua xãt ®au khæ - t©m tr¹ng u uÊt, bùc béi3. KÕt cÊu:T©m tr¹ng kh¸c nhau :®Çu cuèi t­¬ng øngTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố Hữu- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...Khung cảnh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, tự do, khoáng đạt, vui vầy, đầy sức sống.Cảnh tù túng, đơn độc, chật hẹp, ngột ngạt, bức bốiI. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố Hữu- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...Nhan đề lạCấu trúc NPÝ nghĩaChưa trọn vẹn thành câu, mang chức năng trạng ngữKhông nói về sự việc, tư tưởng, chỉ nói về thời gian, không gian.Đây là nhan đề mở, là khởi điểm cho mạch cảm xúc của toàn bài thơ.Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫnthu hút sự chú ý của người đọcCâu hỏi: Có ý kiến cho rằng nhan đề bài thơ rất lạ. Theo em nhan đề bài thơ lạ ở chỗ nào?I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè:Tiết 80 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố Hữu- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:- Học thuộc lòng bài thơ.- Nắm chắc nội dung bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng người tù. Tiếp tục sưu tầm thơ Tố Hữu, thơ về người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh ngục tù Viết một đoạn văn thuyết minh về bức tranh mùa hè trong sáu câu thơ đầu bài thơ. Chuẩn bị trước bài Tức cảnh Pác Bó – Chú ý vẻ đẹp tâm hồn của Bác và nghệ thuật của bài thơ.I. Đọc- hiểu chú thích II. Đọc, hiểu văn bản:1. Bức tranh mùa hè: