Bài giảng ngữ văn lớp 7 - Tuần 14 - tiết 53 Tiếng gà trưa

Giáo án điện tử Giáo viên thực hiện : Phạm Tấn Bửu Trường THCS Lê Lợi Quận Ngũ Hành Sơn ,TP Đà Nẵng TIẾNG GÀ TRƯA Ngữ Văn lớp 7 - Tuần 14 - Tiết 53 Hoạt động 1 Kiểm tra bài cũ HS 1 : Đọc thuộc bài thơ “Cảnh khuya”. Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào và thể hiện tâm trạng gì của Bác Hồ ? Bài thơ miêu tả một đêm trăng trong rừng, ở chiến khu Việt Bắc. Cảnh rất thơ mộng, có tiếng suối reo từ xa vọng lại, có ánh trăng sáng tràn ngập, đan xen, lung linh qua vòm cây, kẻ lá . Bác say sưa ngắm đêm trăng đẹp nhưng vẫn thao thức, trăn trở lo nghĩ cho công việc kháng chiến. Kiểm tra bài cũ Học sinh 2 Đọc thuộc lòng bài thơ “Rằm tháng giêng” Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào ? Qua bài thơ em hiểu được tâm trạng gì của Bác Hồ ? Bài thơ miêu tả đêm trăng rằm trên sông nước ở Việt Bắc. Đó là khung cảnh từ mặt nước, dòng sông, con thuyền đến bầu trời đều tràn ngập ánh trăng và không khí tươi vui của mùa xuân. Cảnh ấy gợi cho Bác niềm lạc quan, tin tưởng cuộc kháng chiến chống Pháp nhất định thắng lợi. Bài thơ giúp chúng ta hiểu được Bác có lòng yêu thiên nhiên, phong thái sống ung dung và luôn sống lạc quan dù hoàn cảnh còn nhiều gian khổ. TiÕng gµ tr­a Th¬ : Xu©n Quúnh NGỮ VĂN 7 Tuần 14 Tiết 53 Hoạt động 2 I.Đọc tìm hiểu chung 1.Đọc : Đọc giọng chậm rãi,nhẹ nhàng Những câu thơ có 3 tiếng “Tiếng gà trưa”cần ngắt nghỉ lâu hơn các câu khác. Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng, tha thiết như lời trò chuyện, tâm tình của cháu với bà. Tiếng gà trưa Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp Cứ hàng năm hàng năm Khi gío mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Tiếng gà trưa Ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng Tiếng gà trưa Có tiếng bà vẫn mắng : - Gà đẻ mà mày nhìn Rồi sau này lang mặt ! Cháu về lấy gương soi Lòng dại thơ lo lắng Ôi cái quần chéo go Ống rộng dài quét đất Ôi cái áo trúc bâu Đi qua nghe sột soạt. Tiếng gà trưa Mang bao nhiêu hạnh phúc Đêm cháu về nằm mơ Giấc ngủ hồng những trứng Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ HOẠT ĐỘNG 3 2.Tìm hiểu tác giả và tác phẩm Tác giả : Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988) Một nhà thơ nữ hiện đại, có nhiều bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng sâu lắng, thể hiện những rung cảm và khát vọng của một người phụ nữ chân thành, thiết tha yêu con người và cuộc sống Tác phẩm Xuân Quỳnh sáng tác không nhiều nhưng đã có những tập thơ xuất sắc như : “Sóng”, “Hoa dọc chiến hào”, “Sân ga chiều em đi”... Bài thơ ”Tiếng gà trưa” được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, năm 1984 được đưa vào in trong tập thơ “Sân ga chiều em đi”. 3.Thể thơ Câu hỏi : Bài thơ “Tiếng gà trưa” được làm theo thể thơ gì ? Bài thơ được làm theo thể thơ 5 tiếng nhưng có chỗ biển đổi chỉ có 3 tiếng như câu thơ “Tiếng gà trưa “ Gieo vần Gieo vần cách : ở câu 1 và 4 Gieo vần liền : ở câu 2 và 3 Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ “Cục...cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Số câu thơ trong mỗi khổ thơ Câu hỏi : Em có nhận xét gì về số câu thơ trong mỗi khổ thơ ? Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp ------ Cứ hàng năm hàng năm Khi gío mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Số câu thơ trong mỗi khổ thơ không hạn định: có khổ 4 câu, có khổ 6 câu, có khổ 7 câu ... Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp ------ Cứ hàng năm hàng năm Khi gío mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Hoạt động 4 Câu hỏi thảo luận nhóm nhỏ : Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự của bố cục không ? Mạch cảm xúc đó diễn biến như thế nào ? Mạch cảm xúc được triển khai theo trình tự của bố cục : Trên đường hành quân, lúc dừng chân chợt nghe tiếng gà gáy bên xóm nhỏ người chiến sĩ cảm thấy bao nỗi nhọc nhằn như được xua tan đi. Những kỉ niệm tuổi thơ bên người bà và đàn gà bổng chợt đến. Từ đó người chiến sĩ tự nhủ phải quyết tâm chiến đấu vì Tổ quốc và người thân. 4.Bố cục Bố cục của bài thơ có thể chia làm mấy phần ? Nêu ý chính từng phần ? Bố cục của bài thơ có thể chia làm 3 phần : 1. Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”: Tiếng gà gáy trưa gợi nhiều cảm xúc. 2. Tiếp theo đến “ Đi qua nghe sột soạt”: Tiếng gà gáy trưa gợi nhớ kỉ niệm thời thơ ấu 3. Phần còn lại : Tiếng gà gáy trưa gợi nhiều suy ngẫm II.Đọc – Tìm hiểu văn bản Hoạt động 5 1.Tiếng gà trưa gợi nhiều xúc cảm Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Tiếng gà gáy trưa vọng vào tâm tư người lính trong hoàn cảnh nào ? Một buổi trưa hè, trên đường hành quân, được nghỉ chân ở một xóm nhỏ, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ gáy vang vọng vào tâm tư. Âm vang của tiếng gà khiến anh bồi hồi xúc động. Hoạt động 6 Thảo luận nhóm Tại sao trong nhiều âm thanh của làng quê, nhưng người chiến sĩ cảm nhận tiếng gà gáy trưa một cách sâu sắc đến thế ? Người chiến sĩ cảm nhận được tiếng gà trưa vì : * Tiếng gà gáy trưa là âm thanh quen thuộc * Tiếng gà gáy trưa tạo cảm giác dễ chịu xua tan bao mệt nhọc * Tiếng gà gáy gợi nhớ kỉ niệm tuổi thơ ở bên bà và bên đàn gà. Câu hỏi Trong khổ thơ thứ nhất, tác giả nhắc lại nhiều lần từ nào ? Như vậy biện pháp tu từ nào được sử dụng ? Tác dụng của cách dùng từ này ? Từ nghe được nhắc lại 3 lần để miêu tả các cảm xúc nối tiếp nhau đang tràn ngập trong lòng người lính .Nghe không chỉ là sự cảm nhận bằng thính giác mà còn là sự lay động trong tâm tư, tình cảm một cách sâu sắc, xao xuyến. Nghe là một điệp ngữ Câu hỏi Vậy đây là kiểu điệp ngữ gì ? Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng nhà ai nhảy ổ : “Cục ... cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Điệp ngữ cách quãng Câu hỏi Tại sao giếng gà gáy lại có thể gợi được nhiều cảm xúc đối với người chiến sĩ ? * Buổi trưa ở làng quê, không gian vắng lặng, yên tĩnh tiếng gà gáy vang làm cho cảnh vật như bị lay động và bừng tĩnh dậy. * Âm vang tiếng gà cục tác giúp người lính vơi đi sự mệt mỏi sau một quãng đường hành quân xa. * Tiếng gà gáy gợi nhớ kỉ niệm thời ấu thơ sống trong tình yêu thương của người bà và gần gủi với đàn gà bà nuôi. Hoạt động 7 - Củng cố Câu hỏi : Người lính cảm nhận tiếng gà bằng thính giác và bằng cả tâm hồn. Như vậy, anh có tâm tư, tình cảm gì ? Anh có lòng yêu mến quê hương, lòng nhớ thương người bà và bồi hồi nhớ kỉ niệm thời ấu thơ bên đàn gà Bài tập trắc nghiệm Bài thơ “Tiếng gà trưa được làm theo thể thơ nào ? A.Thể thơ tự do B.Thể thơ 5 chữ C.Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt D.Thể thơ cổ thể Hoạt động 8 - Dặn dò 1.Học thuộc lòng bài thơ 2.Soạn câu hỏi 3 và 4(trang 151 SGK) 3. Nắm được nghĩa của các chú thích 4.Sưu tầm 1 bài thơ có âm thanh tiếng gà gáy 5. Học bài học. Cám ơn quí thầy cô