Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 105: Liệt kê - Kiều Thị Thắm - Trường THCS Thị trấn Phong Thổ

Nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo - cô giáo về dự giờ thăm lớp! Giáo viên soạn giảng: Kiều Thị Thắm Tiết 105 Liệt kê Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đưường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [] (Phạm Duy Tốn) a.Vớ dụ: Chỳ ý vào cỏc từ gạch chõn cho biết: Cấu tạo và ý nghĩa của từ ngữ này có gì giống nhau ? Về cấu tạo:Cỏc bộ phận này đều cú kết cấu tương tự nhau. Về ý nghĩa:chỳng cựng núi về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn. Diễn tả đầy đủ hơn,sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tưư tưưởng,tình cảm. Bên cạnh ngài,mé tay trái,trong... *Trầu vàng,rễ tía, ...tăm bông. *Bát yến hấp đường...,dao chuôi ngà. } Cụm từ cùng loại } Cụm từ cùng loại } Cùng từ loại Kết cấu t ư ương tự. Sắp xếp nối tiếp. Cách sử dụng từ ngữ nhưư vậy có tác dụng gì? => Đó là phép tu từ liệt kê. -Cựng núi về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn. -> Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa, thói hưưởng lạc của viên quan phụ mẫu (đối lập với cảnh vất vả gội giú tắm mưưa của dân phu hộ đê). Ví dụ 1 a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lưựợng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lưựợng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.  Liệt kê không theo từng cặp  Liệt kê theo từng cặp Em h óy xác định phép liệt kê trong ví dụ a, b ? Nhận xét cấu tạo của phép liệt kê trong ví dụ 1a,b. Ví dụ 2 a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới) b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng) Thử đảo bộ phận liệt kê trong ví dụ 2a, b. Em thấy ý nghĩa của chúng có gì khác ? Ví dụ 2 a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. a’. Vầu, mai, trúc, nứa, tre mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. -> Liệt kê không theo trình tự lô gích về ý nghĩa có thể thay đổi vị trí các bộ phận liệt kê. -> Liệt kờ khụng tăng tiến Ví dụ 2 b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. b’. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh trưưởng thành và sự hình thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là làng xóm, họ hàng, gia đình và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. -> Liệt kê theo trình tự tăng tiến về ý nghĩa không thể thay đổi các bộ phận liệt kê.-> Liệt kờ tăng tiến Các kiểu liệt kê Xét theo cấu tạo Xét theo ý nghĩa Kiểu liệt kê theo từng cặp Kiểu liệt kê không theo từng cặp Kiểu liệt kê tăng tiến Kiểu liệt kê không tăng tiến Tỡm phộp liệt kờ trong cỏc đoạn văn sau: Bài tập 1 Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quí báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ Quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả bè lũ bán nưước và cưướp nước. Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nưước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưưng, Bà Triệu, Trần Hưưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. Liệt kê tăng tiến  Khẳng định sức mạnh của lòng yêu nưước Liệt kê tăng tiến  Lòng tự hào về truyền thống yêu nưước qua các thời kì lịch sử. Bài tập 2: a.Tin vui chiến thắng trăm miền Hũa Bỡnh,Tõy Bắc,Điện Biờn vui về. (Việt bắc-Tố Hữu) b.ễ hay!Buồn vương cõy ngụ đồng Vàng rơi!Vàng rơithu mờnh mụng” (Tỳ bà-Bớch Khờ) Trong cỏc cõu sau cõu nào dựng phộp liệt kờ? TèM BễNG HOA MAY MẮN Luật chơi Nhúm 1 Nhúm 2 Nhúm 3 Nhúm 4 BẢNG ĐIỂM Bài 3 Luật chơi: Mỗi nhúm lần lượt chọn một bông hoa . Cú 5 bông hoa , đằng sau mỗi bông hoa là một cõu hỏi tương ứng. *Nếu nhúm chọn trả lời đầy đủ thỡ được 10 điểm , nếu trả lời sai khụng được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giõy. *Nếu nhúm chọn trả lời sai thỡ cỏc nhúm khỏc dành quyền trả lời (bằng cỏch giơ tay nhanh). Nếu trả lời đỳng được 5 điểm , trả lời sai khụng được điểm. *Nếu chọn được bông hoa may mắn sẽ khụng phải trả lời cõu hỏi mà vẫn được cộng 10 điểm và chọn lại bông hoa khỏc. Thời gian: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hết giờ 15 14 13 12 11 Cú,liệt kờ tăng tiến. Trong vớ dụ dưới đõy cú phộp liệt kờ khụng? Xột theo ý nghĩa nú thuộc kiểu liệt kờ nào? “Nhất nước.nhỡ phõn, tam cần,tứ giống.” (Tục ngữ) Thời gian: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hết giờ 11 12 13 14 15 Tỡm phộp liệt kờ trong vớ dụ dưới đõy.Xột về cấu tạo nú thuộc kiểu liệt kờ nào? “Ngoài ra cũn cỏc điệu lớ như:lớ con sỏo,lớ hoài xuõn,lớ hoài nam.” ( Ca Huế trờn sụng Hương) Liệt kờ khụng theo cặp:lớ con sỏo,lớ hoài xuõn,lớ hoài nam. Cõu nào dưới đõy cú phộp liệt kờ? Xột theo ý nghĩa nú thuộc loại liệt kờ nào? a.“Phồn hoa thứ nhất Long thành Phố giăng mắc cửi,đường quanh bàn cờ.” b.Làng ta phong cảnh hữu tỡnh Dõn cư giang khỳc như hỡnh con long.”(Ca dao) Thời gian: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hết giờ 13 15 14 12 11 Cõu cú liệt kờ là cõu a.Nú thuộc kiểu liệt kờ tăng tiến. BễNG HOA MAY MẮN Thời gian: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Hết giờ 11 12 13 14 15 Tỡm liệt kờ trong cỏc vớ dụ dưới đõy. a.Điện giật, dựi đõm,dao cắt, lửa nung Khụng giết được em,người con gỏi anh hựng. b.Bàn học của Lan thật bề bộn:sỏch,vở, bỳt thước nằm lăn lúc khắp nơi. a.Điện giật, dựi đõm,dao cắt, lửa nung b.sỏch,vở, bỳt,thước. Về nhà  Học bài  -Thuộc hai ghi nhớ,nắm được khỏi niệm và cỏc kiểu liệt kờ,làm bài tập 2,3(sgk) -Tỡm hiểu về dấu chấm lửng và dấu phảy. GIỜ HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC. THÂN ÁI CHÀO CÁC THẦY Cễ VÀ CÁC EM !