Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bài: Qua đèo Ngang

Đèo NgangNữ sỹ tài danh hiếm có trong lịch sử văn học trung đại Việt Nam.Bà Huyện Thanh Quan QUA ĐÈO NGANGBước tới Đèo Ngang,/ bóng xế tà,Cỏ cây chen đá,/ lá chen hoa.Lom khom dưới núi,/ tiều vài chú,Lác đác bên sông,/ chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng,/ con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng,/ cái gia gia.Dừng chân đứng lại,/ trời, non, nước,Một mảnh tình riêng,/ ta với ta.- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật: + Xuất hiện vào thời Đường ở Trung Quốc. + Số câu: mỗi bài có 8 câu; mỗi câu có 7 chữ. + Cách gieo vần: gieo vần vào chữ cuối cùng của các câu: 1, 2, 4, 6, 8. + Phép đối: sử dụng ở 2 cặp câu 3 - 4; 5 - 6. + Tuân theo luật bằng trắc chặt chẽ. Qua Đèo NgangBước tới đĐèo Ngang, bóng xế tà T T B B T T BCỏ cây chen đá, lá chen hoa. T B B T T B BLom khom dưới núi, tiều vài chú B B T T B B T Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. T T B B T T BNhớ nước đau lòng, con quốc quốc T T B B B T TThương nhà mỏi miệng, cái gia gia. B B T T T B BDừng chân đứng lại, trời, non, nước B B T T B B TMột mảnh tình riêng, ta với ta. T T B B B T B2 câu đề: nêu vấn đề2 câu thực: miêu tả cụ thể 2 câu luận: bàn luận, nhận xét2 câu kết: khép lại ý bài thơBố cục: 4 phầnĐốiĐối Bà Huyện Thanh Quan bước tới Đèo Ngang vào thêi ®iÓm nµo? Thêi ®iÓm Êy cã t¸c ®éng như thÕ nµo ®Õn tình c¶m con ng­êi?Điệp từ “chen”: gợi sức sống của cỏ cây hoa lá giữa lớp đá núi hoang sơ, rậm rạp.Hiệp vần “tà, đá, lá, hoa”: tạo âm điệu trầm buồn. THAÛO LUAÄN- Nội dung: Trong hai câu luận, cảnh Đèo Ngang còn hiện lên với những hình ảnh nào? Em có nhận xét gì về biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong 2 câu thơ? Hình thöùc: Thaûo luaän nhoùm 4 HS- Thôøi gian: 3 phuùt- Trình bày: Ra giấy.Đặc trưng thơ thất ngôn bát cú Đường luậtCác biện pháp nghệ thuậtĐốiĐối thanh:Từ láy:Đối ý:Đảo ngữĐối từ loại:lom khom - lác đác B B - T Tdưới núi –bên sông T T - B Btiều vài chú- chợ mấy nhàB B T - T T Blom khom- lác đácdưới núi –bên sôngtiều vài chú- chợ mấy nhàTính từ - Tính từ Danh từ– danh từLượng từ- lượng từ lom khom- lác đáclần 1: vài chú tiều, mấy nhà chợlần 2: dưới núi lom khombên sông lác đác Tác dụng : Tô đậm khung cảnh hoang vắng, heo hút của Đèo Ngang lúc chiều tà.Qua việc phân tích cảnh tượng Đèo Ngang, em có cảm nhận như thế nào về tâm trạng của tác giả? Hai câu luận:Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.Em hiểu gì về tâm trạng của nhà thơ qua sự cảm nhận âm thanh tiếng chim “quốc quốc, gia gia”? Nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng trong hai câu luận?Từ láy tượng thanh và nghệ thuật chơi chữ đồng âm: quốc: nước, gia: nhàẨn dụ: mượn tiếng chim để tỏ lòng người.NT lấy động tả tĩnh.Phép đối:Nhớ nước/ đau lòng/, con quốc quốc,T T B B B T TThương nhà/ mỏi miệng/, cái gia gia. B B T T T B B=> Tạo sắc thái hoài cổ khắc khoải da diết và nhạc điệu cân đối cho lời thơ. “Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta”Trời, non, nước >Tâm trạng buồn, cô đơn, mang tâm sự thầm kín; con người trở nên thật nhỏ bé, yếu đuối như đang bị bao vây bởi trời, non, nước xung quanh.=> Cụm từ “ta với ta” bộc lộ nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả. TrờiNonNướcTaNGHỆ THUẬT:NGHỆ THUẬT:III. TỔNG KẾT1.NGHỆ THUẬT:- Điệp từ, phép đối, đảo ngữPhong cách thơ trang nhã.Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc2. NỘI DUNG.Cảnh: Bức tranh Đèo Ngang hùng vĩ, heo hút, hoang sơ.Tình: Nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn.C©u 1: Ng­êi ®­îc mÖnh danh lµ Bµ chóa th¬ N«m?C©u 2: ĐÞa danh ®­îc nh¾c ®Õn trong bµi “Qua ĐÌo Ngang”C©u 3: Thêi ®iÓm mµ Bµ HuyÖn Thanh Quan ®Õn ĐÌo NgangC©u 4: Bµi th¬ nµo cïng thÓ lo¹i víi bµi “Qua ĐÌo Ngang”C©u 5: Qua côm tõ “Ta víi ta” t©m tr¹ng cña Bµ HuyÖn Thanh Quan ®­îc béc lé nh­ thÕ nµo?C©u 6:Những tõ nµo th­êng ®i kÌm víi ®éng tõ, tÝnh tõ ®Ó bæ sung ý nghÜaH¥¦ĐÈUN¢GNXONGATNỀGIHUCĐẾNHC¥ÀNHCBNỔ¥¤NĐồỮGHIÀBNẠ@H¦íNG DÉN vÒ nhµ1. Học thuộc bài thơ2. Soạn bài: “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến XIN CẢM ƠN THAÀY CO VÀ CÁC EM !