Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 59: Con hổ có nghĩa - Nguyễn Thơm

Chào mừng các thày cô giáo về dự giờ học Môn Ngữ văn – Lớp 6 GV thực hiện : nguyen thom Trường THCS le loi kiÓm tra bµi cò - Hãy kể tên các loại truyện dân gian mà em đã học ? BµI 14 – tiÕt 59 Con hæ cã nghÜa TruyÖn trung ®¹i viÖt nam T¸c gi ¶ : vò trinh Ti ết 57- H ướng d ẫn đọc th ê m Văn bản : Con h ổ c ó ngh ĩa  ( Truyện Trung đại - V ũ Trinh ) I-Giới thiệu chung : Khái niệm truyện Trung đại: Thời gian : Ra đời từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX . Hình thức : Viết bằng văn xuôi chữ Hán , Nôm . Nội dung : Rất phong phú, mang tính giáo huấn . - Nghệ thuật : + H ư cấu ; gần với thể kí , với sử . + C ốt tr uyện đơn giản . + Nhân vật được miêu tả qua ngôn ngữ kể và đối thoại . I. Tìm hiểu chung : * Truyện trung đại : 1. Tác giả : - Vũ Trinh ( 1759-1828), tự là Duy Chu , hiệu là Nguyên Hanh Lan Trì Ngư Giả . - Người trấn Kinh Bắc , đỗ cử nhân năm 17 tuổi . - Ông làm quan cuối thời Lê , đầu thời Nguyễn . 2. Tác phẩm : a. Xu ất xứ : Truyện có xu ấ t xứ từ đâu ? * XuÊt xø cña truyÖn TËp truyÖn truyÒn k× gåm 45 truyÖn víi ®Ò tµi : + Gi¸o dôc , thi cö . + B¸o øng lu©n håi ... ®­ îc s¸ng t¸c trªn c¬ së nh÷ng truyÒn thuyÕt l­u hµnh trong nh©n d©n ®­¬ ng thêi . I. Tìm hiểu chung : * Truyện trung đại : 1. Tác giả : - Vũ Trinh ( 1759-1828), tự là Duy Chu , hiệu là Nguyên Hanh Lan Trì Ngư Giả . - Người trấn Kinh Bắc , đỗ cử nhân năm 17 tuổi . - Ông làm quan cuối thời Lê , đầu thời Nguyễn . 2. Tác phẩm : Xu ất xứ : b. Đọc-chú thích : Câu chuyện Hổ với bà đỡ Trần Câu chuyện Hổ với bác tiều phu 1- Hổ bị khúc xương mắc ngang họng . 2- Bác tiều phu nhìn thấy , kêu to thò tay vào họng hổ lấy khúc xương ra . 3-Hôm sau , Hổ biếu bác nai . - Hơn mười năm sau , bác chết , hổ đến nhảy nhót,dụi đầu vào quan tài , gầm lên . - Mỗi dịp giỗ bác , mang lợn dê đến cúng .. 1- Hổ cái khó sinh . Hổ đực cõng bà đỡ Trần vào rừng đỡ đẻ cho hổ cái . 2- Bà đỡ Trần đã cho hổ cái uống thuốc , xoa bóp bụng , giúp hổ cái sinh con . 3- Hổ đực tặng bà đỡ 1 cục bạc và đưa bà đỡ trở về , cúi đầu , vẫy đuôi , gầm tiễn biệt . Tóm tắt các sự việc I. Tìm hiểu chung : * Truyện trung đại : 1. Tác giả : - Vũ Trinh ( 1759-1828), tự là Duy Chu , hiệu là Nguyên Hanh Lan Trì Ngư Giả . - Người trấn Kinh Bắc , đỗ cử nhân năm 17 tuổi . - Ông làm quan cuối thời Lê , đầu thời Nguyễn . 2. Tác phẩm : Xu ất xứ : b. Đọc-chú thích : c. Phương thức biểu đạt : Phương thức biểu đạt của truyện là gì ? Tự sự d. Bố cục : Bố cục truyện gồm mấy phần ? Nội dung của từng phần ? 2 phần : + Phần 1: “ Bà đỡ Trần ... Sống qua được ” -> Cái nghĩa của con hổ thứ nhất + Phần 2: Còn lại -> Cái nghĩa của con hổ thứ hai II. Đọc - tìm hiểu chi tiêt văn bản : 1. Cái nghĩa của con hổ thứ nhất Gia đình hổ đực đã gặp phải khó khăn gì ? - Hổ cái khó sinh -> Tính mạng của hổ cái và hổ con đang gặp nguy hiểm Trước hoàn cảnh nguy cấp ấy , hổ đực đã làm gì ? - Hổ đực đi tìm bà đỡ Trần : gâ cöa , lao tíi câng bµ, ch¹y nh ­ bay, g ặp gai góc thì dùng chân rÏ lèi ... Nhận xét về hành động của hổ đực khi hổ cái lâm vào hoàn cảnh khó khăn ? -> Hành động táo bạo , khẩn trương , gấp gáp . Chi tiết này giúp em cảm nhận điều gì về tình cảm của hổ đực dành cho vợ ? Hổ muốn nói với bà điều gì vậy ? - Hổ đực cầm tay bà nhìn hổ cái , nhỏ nước mắt . -> Quan t©m lo l¾ng cho hæ c¸i Sau khi được bà đỡ Trần giúp , hổ đã có hành động gì ? Khi con chào đời , thái độ của hổ bố ra sao ? -> Vui mừng khi con chào đời - Bà đỡ Trần đỡ đẻ cho hổ cái - Hổ tặng bạc , cúi đầu vẫy đuôi , gầm 2. Cái nghĩa của con hổ thứ hai : - Hổ bị hóc xương bò : vật vã , đau đớn -> Tính mạng gặp nguy hiểm - Bác tiều dùng tay thò vào cổ họng lấy xương ra . -> Dũng cảm , nhân ái với loài vật - Hổ đền ơn bác : + Lúc sống : biếu thịt nai + Lúc chết : nh¶y nhãt , dôi ® Çu , gÇm lªn , ch¹y quanh quan tµi -> đau xót + L úc giỗ : đem dê , lợn đến tế Con hổ thứ nhất - Hổ cái lăn lộn , cào đất - Bà hoà thuốc với nước suối cho hổ uống , lại xoa bóp bụng hổ - Hổ đực quỳ xuống bên một gốc cây , lấy chân đào lên một cục bạc . Hổ cúi đầu vẫy đuôi , làm ra vẻ tiễn biệt Hổ gầm lên một tiếng rồi bỏ đi Con hổ thứ hai -Con hổ trán trắng cúi đầu cào bới đất , nhảy lên , vật xuống , thỉnh thoảng lấy chân móc họng , mở miệng nhe cái răng , máu me, nhớt dãi trào ra . Nhìn kĩ miệng hổ thấy có khúc xương mắc ngang họng , bàn chân hổ thì to, càng móc khúc xương càng vào sâu . - Bác trèo lên cây kêu lên ... Bác trèo xuống lấy tay thò vào cổ họng hổ , lấy ra một chiếc xương bò to như cánh tay - Một đêm nghe tiếng gầm dài mà sắc ... nai chết Khi chôn cất , hổ bỗng nhiên đến trước mộ nhảy nhót ... dùng đầu dụi vào quan tài , gầm lên , chạy quanh quan tài vài vòng . Mỗi khi đến dịp ngày giỗ bác , hổ lại đưa dê hoặc lợn đến * Nghệ thuật nhân hoá , kể và tả sinh động , hấp dẫn THẢO LUẬN So sánh câu chuyện Hổ và bà đỡ Trần với câu chuyện Hổ và bác tiều phu chỉ ra điểm giống nhau và điểm khác nhau giữa hai câu chuyện trong văn bản . ? Hổ với bà đỡ Trần Hổ với bác tiều 1- Hổ bị khúc xương mắc ngang họng . 2- Bác tiều phu nhìn thấy , kêu to..thò tay vào họng hổ lấy xương ra . 3- Hổ biếu nai . Hơn mười năm sau bác chết , hổ đến nhảy nhót , dụi đầu vào quan , gầm lên . Mỗi dịp ngày giỗ , hổ mang lợn dê đến cúng .. 1- Hổ cái khó sinh . Hổ đực cõng bà đỡ Trần vào rừng đỡ đẻ cho hổ cái . 2- Bà đỡ Trần đã cho hổ cái uống thuốc , xoa bóp bụng , giúp hổ cái sinh con . 3- Hổ đực tặng bà đỡ một cục bạc và đưa bà đỡ trở về , cúi đầu , vẫy đuôi tiễn biệt , gầm ... THẢO LUẬN Hổ với bà đỡ Trần Hổ với bác tiều phu Điểm khác : Hoàn cảnh được cứu THẢO LUẬN Hổ với bà đỡ Trần Hổ với bác tiều phu Hoàn cảnh được cứu Đối tượng được cứu Đối tượng trả ơn Cách trả ơn Điểm khác : May mắn được cứu Chủ đ ộng cầu cứu - Thức kiếm được . - Trả nhiều lần,mãi mãi - Trả sau đó . - Vật chất có giá trị lớn . - Trả 1 lần . - Trả ngay khi được cứu . Hổ trán trắng Hổ trán trắng Hổ cái và hổ con Hổ đực THẢO LUẬN Điểm giống : - Cấu trúc của truyện . Dùng chi tiết li kì . Dùng nghệ thuật nhân hóa Tạo sự mới lạ , hấp dẫn cho câu chuyện . Tạo sự phong phú , đa dạng của việc làm ơn và trả ơn . => Bài học đạo lý thấm thía về làm ơn và trả ơn . Khác nhau Hổ với bà đỡ Trần Hổ với bác tiều phu Hoàn cảnh được cứu Hổ chủ động cầu cứu Hổ may mắn được cứu Đối tượng được cứu Hổ cái và hổ con Hổ trán trắng Đối tượng trả ơn Hổ đực Hổ trán trắng Cách trả ơn - Vật chất có giá trị lớn - Trả một lần - Trả ngay . - Thức kiếm được - Trả mãi mãi - Trả sau Nhận xét : - Bố cục chặt chẽ,sắp xếp sự việc tăng tiến hợp lý . Ti ết 57- H ướng d ẫn đọc th ê m :  Văn bản : Con h ổ c ó ngh ĩa  ( Truyện Trung đại - V ũ Trinh) 1- Nghệ thuật : Tình huống truyện độc đáo , bất ngờ . - B ố cục chặt chẽ , sắp xếp sự việc tăng tiến hợp lý . - Dùng nghệ thuật nhân hóa để hư cấu . - Chi tiết truyện li kì hấp dẫn . I- Gi ới thi ệu chung  II- Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản : III- Tổng kết : Ti ết 57- H ướng d ẫn đọc th ê m :  Văn bản : Con h ổ c ó ngh ĩa  ( Truyện Trung đại - V ũ Trinh) 1- Nghệ thuật : Tình huống truyện độc đáo , bất ngờ . Bố cục chặt chẽ , sắp xếp sự việc tăng tiến hợp lý . Dùng nghệ thuật nhân hóa để hư cấu . Chi tiết truyện li kì hấp dẫn . 2- Nội dung: Mượn chuyện hổ trả ơn nghĩa để nói chuyện người , nhằm mục đích : - Đề cao ,ca ngợi ân nghĩa ở đời . - Gửi tới người đọc bài học đạo lí sâu sắc,thấm thía : Biết làm ơn và trả ơn . * Ghi nhớ SGK I- Gi ới thi ệu chung II- Hướng dẫn – hiểu văn bản : III- Tổng kết , ghi nhớ : Ti ết 57- H ướng d ẫn đọc th ê m :  Văn bản : Con h ổ c ó ngh ĩa  ( Truyện Trung đại - V ũ Trinh) 1- Nghệ thuật : Tình huống truyện độc đáo , bất ngờ . Bố cục chặt chẽ , sắp xếp sự việc tăng tiến hợp lý . Dùng nghệ thuật nhân hóa để hư cấu . Chi tiết truyện li kì hấp dẫn . 2- Nội dung: Mượn chuyện hổ trả ơn nghĩa để nói chuyện người , nhằm mục đích : - Đề cao ,ca ngợi ân nghĩa ở đời . - Gửi tới người đọc bài học đạo lí sâu sắc,thấm thía : Biết làm ơn và trả ơn . * Ghi nhớ SGK I- Gi ới thi ệu chung II- Hướng dẫn – hiểu văn bản : III- Tổng kết , ghi nhớ : Ti ết 57- H ướng d ẫn đọc th ê m :  Văn bản : Con h ổ c ó ngh ĩa  ( Truyện Trung đại - V ũ Trinh) I- Gi ới thi ệu chung  II- Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản : III- Tổng kết , ghi nhớ : iV - Luyện tập : Hãy đóng vai bà đỡ Trần kể về chuyện bà đỡ đẻ cho hổ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI I- Học bài : Khái niệm truyện Trung đại . Nội dung, ý nghĩa , nghệ thuật của truyện “Con hổ có nghĩa ” Tập kể từng câu chuyện . 2- Chuẩn bị bài : Động từ 11 Chân thành cảm ơn Quý thày cô và các em!