Bài giảng Ngữ văn lớp 12 Đọc thêm: Đò lèn - Nguyễn Duy

Tập thể lớp 12C1kính chào quý thầy cô giáoĐọc thêmĐò Lèn Nguyễn Duy I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:Sinh năm 1948, quê Thanh Hoá.Tham gia kháng chiến chống Mĩ, chiến đấu ở chiến trường Khe Sanh, đường 9 Nam Lào.Theo học đại học tổng hợp, chuyên ngành ngữ văn.-Thơ Nguyễn Duy hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị quanh ta. Hình thức thơ vừa giàu tính dân gian vừa phảng phất phong vị thơ cổ điển phương Đông với những cảm xúc chân thành, những suy tư sâu sắc. -Tác phẩm chính : Cát trắng(1973), AÙnh trăng(1984), Mẹ và em(1987), Bụi(1997)2. Bài thơ Đò Lèn:a/Hoàn cảnh sáng tác: b/Bố cục: Chia hai phần - 2 khổ thơ đầu : Hình ảnh tác giả thuở nhỏ. - 4 khổ thơ tiếp: Hình ảnh người bà và tâm trạng nhà thơ. Đò Lèn được viết năm 1983, trong dịp Nguyễn Duy trở về quê hương, nhớ lại những kỉ niệm vui buồn thời thơ ấu. Tác phẩm này được in trong tập “AÙnh trăng”.II. Đọc hiểu:1/Hồi ức về tuổi thơ và về người bàa.Hồi ức tuổi thơ:“Thủa nhỏ tôi ra cống Na câu cá níu váy bà đi chợ Bình Lâmbắt chim sẻ ở vành tai tượng phậtvà đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần- Kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, vui tươi, tinh nghịch: câu cá, đi chợ cùng bà, bắt chim sẻ, ăn trộm nhãn.“Thủa nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị chân đất đi đêm xem lễ đền Sòngmùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắmđiệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng-Say mê với thế giới tiên, phật, thánh thần. Những hồi ức rất chân thật về tuổi thơ của một cậu bé nông dân nghèo.Đền Sũng Sơn (Bỉm Sơn Thanh Hoỏ)Đền cõy Thị (Hà Ngọc – Hà Trung) b. Hồi ức về bà:“Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế bà mò cua xúc tép ở đồng Quan bà đi gánh chè xanh Ba Trại Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn-Bà tảo tần, lam lũ, thầm lặng trong cuộc sống mưu sinh để lo cho cháu: mò cua xúc tép, gánh chè xanh, thập thững những đêm hàn“Bom Mĩ dội, nhà bà tôi bay mấtđền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiềnthánh với Phật rủ nhau đi đâu hếtbà tôi đi bán trứng ở ga Lèn”-Gian khổ của bà càng tăng thêm vì chiến tranh vẫn tảo tần nuôi cháu: nhà bay mất, đi bán trứng ở ga Lèn Người bà giàu đức hy sinh mang vẻ đẹp của bao người mẹ, người bà Việt Nam. “Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực giữa bà tôi và tiên, phật, thánh, thần cái năm đói, củ dong riềng luộc sượng cứ nghe thơm mùi huệ trắng hương trầm”2. Tâm trạng của nhà thơ :- Nhà thơ ân hận xót xa vì sự vô tư đến vô tâm của mình mà không thấu hiểu được nỗi vất vả của bà “Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế”.“Tôi đi lính, lâu không về quê Ngoại dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi khi tôi biết thương bà thì đã muộn bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi ”- Hai hình ảnh đối lập: dòng sông xưa không thay đổi, vẫn “bên lở bên bồi” nhưng người bà thân thương thì không còn, đã hóa thân vào một nấm cỏ  Nỗi đau mất mát, tiếc nhớ đến xót xa. Khi cháu thức tỉnh “biết thương bà” thì đã muộn III. Tổng kết: Nội dung: -Bài thơ thể hiện tình cảm yêu quí với bà và cả xót xa ân hận vì sự quá vô tư không hiểu nỗi vất vả của bà.-Bài thơ gợi tình quê hương, tình cảm cội nguồn. -Bài thơ có một ý nghĩa triết lý sâu xa thức tỉnh với nhiều người.* Nghệ thuật: Tạo nhiều hình ảnh chi tiết có giá trị tạo hình, gợi cảm.