Bài giảng Ngữ văn lớp 10: Hồi trống cổ thành

Trường THPT Nguyễn Tất ThànhTổ Ngữ Văn Chào mừng các thầy cơ đến dự giờ lớp 10a514/03/2008Ai được mệnh danh là “thi tiên”?14/03/2008 ĐỖ PHỦ14/03/2008Ai được mệnh danh là “thi thánh” ?ÔNG LÀ AI?Trên con đường thiên lý, có một văn nhân đầu đội khăn lụa đen, mặc áo dài màu lục, thắt lưng thâm, ông là ai?ông đi về đâu.Người ta bảo ông là La Bản, với ông bốn bể là nhà( hiệu là “ Hồ Hải Tản Nhân”). Lần này ông đến Hàng Châu để thoả thú nhàn tản vừa đi kiếm tìm tư liệu viết sách. Và chắc chắn nơi đây cũng ko phải là điểm dừng chân cuối cùng của ông. Những chặng đường dài trên đất nước TQ đều đã lưu lại dấu chân của ông.Đó cũng chính là chặng đường đời của nhà tiểu thuyết nổi tiếng : La Quán Trung 14/03/2008HỒI TRỐNG CỔ THÀNH14/03/200814/03/2008I,TIỂU DẪN1.Tác giả: La Quán Trung (1330-1400 ?), tên là La Bản, hiệu là Hồ Hải Tản Nhân.Ông sống vào cuối thời Nguyên, đầu thời Minh.Quê quán: người vùng Thái Nguyên, Sơn Tây ,TQ.Tính tình cô độc lẻ loi, thích ngao du đây đó một mình. Chuyên sưu tầm và biên soạn dã sửTác phẩm chính :Tam Quốc Diễn Nghĩa, Tuỳ Đường lưỡng triều chí truyện , Tấn Đường ( Gạch thông tin trên trong SGK) 14/03/20082.Tác phẩm:Ra đời vào đầu thời Minh(1368-1444).Thể loại:tiểu thuyết lịch sử chương hồi (120 hồi). Nội dung: Kể về cuộc phân tranh cát cứ trong vòng 97 năm của ba tập đoàn lớn : Ngụy, Thục, Ngô Tóm tắt tác phẩm Từ hồi 1 đến hồi 14: Cuộc khởi nghĩa “Khăn vàng” nổi dậy.Đổng Trác thâu tóm quyền lực.Vương Doãn dùng kế mĩ nhân( là Điêu Thuyền chia rẽ cha con Đổng Trác và Lã Bố)Từ hồi 15 đến hồi 50: Viên Thiệu xưng hùng rồi đại bại.Tào Tháo tiêu diệt các tập đoàn phương Bắc làm chủ Trung Nguyên. Lưu Bị binh hùng tướng mạnh (nhưng chưa có đất) liên minh cùng Tôn Quyền đánh bại Tào Tháo ở Xích Bích dành được đất Kinh Châu 14/03/200814/03/2008Nơi diễn ra trận đánh Xích BíchSau trận Xích Bích, Giang san Trung Quốc hình thành thế “chân vạc” : Phía Bắc có Tào tháo (Bắc Ngụy) Phía Tây có Lưu Bị (Tây Thục) Phía Đông có Tôn Quyền(Đông Ngô) 14/03/200814/03/2008 B¶n ®å Ngơy -Thơc - Ng«Tào Tháo và Tôn Quyền 14/03/2008Lưu Bị 14/03/2008Từ hồi 51 đến hết: Tào tháo ngày càng mạnh, lúc đánh Ngô, lúc tiến công Thục, thế trận đang giằng co thì Tào Tháo chết.Tào Phi là con lên thay phế vua Hán lập ra nhà Ngụy, dần dần quyền lực rơi vào tay thừa tướng Tư Mã Ý Lưu Bị có quân sư Gia Cát Lượng và ngũ hổ tướng ngày 1 mạnh, lên ngôi vua.Quan Công bị Đông Ngô giết, Trương Phi đi trả thù cho anh cũng bị hại, Lưu Bị gặp hoả công của Đông Ngô cũng chết.Con là Lưu Thiện lên thay, ít lâu Gia Cát Lượng chết.Thục suy vong Năm 279, Tư Mã Viêm là cháu của Tư Mã Ý đánh Đông Ngô, lập ra nhà Tấn, thống nhất Trung Quốc 14/03/20083.Vị trí đoạn tríchĐược trích ở phần giữa của hồi 28 với 2 câu thơ tiêu đề:“Chém Sái Dương anh em đoàn tụHồi Cổ Thành tôi chúa đoàn viên” 14/03/20084.Tóm tắt đoạn tríchTrên đường đi Nhữ Nam, Quan Công đi ngang qua Cổ Thành và nghe nói Trương Phi đang chiếm thành ở đó, mừng rỡ sai Tôn Càn vào thành báo tin cho Trương Phi đón 2 chịTrương Phi nghe thế tức giận đòi giết Quan Vũ vì nghĩ rằng Quan Công đã bội nghĩa( hàng Tào). Quan Công hết lời thanh minh nhưng Trương Phi một mực ko tin và thách thức Quan Công chém bay đầu Sái Dương (một tên tướng của Tào đang đuổi theo) trong vòng 3 hồi trống để chứng minh lòng trung nghĩa. Quan Công ko nói một lời chưa dứt 1 hồi trống đã chém rơi đầu Sái Dương.Bấy giờ anh em mới đoàn tụ 14/03/200814/03/2008II.ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Đọc phân vai : Người dẫn chuyện, Quan Công, Trương Phi và các vai phụ . Chú ý giọng điệu để thể hiện được tính cách nhân vật Ba anh em Trương Phi, Lưu Bị, Quan Công kết nghĩa vườn đào14/03/2008Câu hỏi thảo luận nhóm Nhóm 1: Tìm những chi tiết cho thấy thái độ và tính cách của Trương Phi?Nhóm 2: Tìm những chi tiết cho thấy tích cách nổi bật của Quan Công?Nhóm 3: Ý nghĩa của hồi trống Cổ thành?Nhóm 4: Nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích? ( Thời gian thảo luận là 5’)14/03/200814/03/2008Tính cách Trương Phi:Hành động : Chẳng nĩi chẳng rằng, lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn quân, đi tắt ra cửa BắcCử chỉ: Mắt trợn trịn xoe, râu hùm vểnh ngược ; hị hét như sấm ,múa xà mâu chạy lại; hăm hở xơng lại Xưng hơ: mày – tao bỏ anhLập luận : -Mày hàng Tào được phong hầu đánh lừa tao bắt ta đĩ -Trung thần thà chịu chết khơng chịu nhụccĩ lẽ đâu đại trượng phu lại thờ 2 chủ 14/03/2008Thơng qua những hành động, cử chỉ, cách xưng hơ, và những lập luận của Trương Phi chứng tỏ thái độ và tính cách gì của nhân vật này? 14/03/2008 Thái độ tức giận và tính cách nĩng nảy, bộc trực, thẳng thắn14/03/2008- Khi hiểu ra tấm lòng của Quan CôngRỏ nước mắt khóc, thụp lạy Vân Trường Biết hối lỗi và giàu tình cảm 14/03/2008 Hình ảnh của Trương Phi “ Thẳng như tên bắn , sáng như tấm gương soi”14/03/20082.Tính cách Quan Công Hoảng hốt trước cách cư xử của Trương Phi( giật mình, vội tránh mũi mâu) Thái độ nhún nhường (Hiền đệ cớ sao như thế.?) Cầu cứu hai chị để thanh minh (May có 2 chị ở đây, em đến mà hỏi.) Chấp nhận lời thử thách của Trương Phi (Ta sẽ chém tên tướng đấy để tỏ lòng thực của ta) Chưa dứt một hồi trống, đầu Sái Dương đã rơi xuống đất 14/03/2008Thông qua những chi tiết trên cho thấy thái độ, tính cách gì của Quan Công? 14/03/2008Thái độ rất nhún nhường, điềm tĩnh và tính cách độ lượng, từ tốn 14/03/20083.Ý nghĩa hồi trống Cổ Thành Gợi âm vang của không khí trận mạc Là tiếng trống thách thức(của Trương Phi); là tiếng trống minh oan của Quan Công) Và cuối cùng là tiếng trống đoàn tụ của tình huynh đệ 14/03/200814/03/20084. Nét đặc sắc về nghệ thuậtTính cách nhân vật được khắc họa rõ nét qua hành động và lời nói.Đoạn văn giàu kịch tính, mang đậm không khí chiến trận.Ngôn ngữ truyện sinh động, sôi nổi.Lối kể chuyện giản dị, hấp dẫn. III. Tổng Kết Đoạn trích đã làm sống lại không khí thế trận của “Tam quốc” và để lại một bài học sâu sắc: kết nghĩa anh em, bạn bè phải nhằm mục đích trong sáng, cao cả thì mới vững bền.Câu hỏi thảo luận củng cố kiến thức Nhĩm1: Chi tiết Quan Cơng chưa dứt một hồi trống đã chém rơi đầu Sái Dương thể hiện điều gì? Nhĩm 2: Nếu như khơng cĩ sự xuất hiện của Sái Dương thì vấn đề mâu thuẫn sẽ được giải quyết như thế nào?Sự xuất hiện của nhân vật này cĩ hợp lý khơng?vì sao?Nhĩm 3: Cĩ người cho rằng đây là cửa ải thứ 6 mà Quan Cơng phải vượt qua . Cửa ải này cĩ gì đặc biệt? Nhĩm 4: Em rút ra được bài học gì tình bạn, tình anh em qua đoạn trích này?14/03/2008Tiết sau các em chuẩn bị học đoạn trích “Tào tháo uống rượu luận anh hùng”Tiết học đến đây kết thúc , cảm ơn các thầy cơ và các em.14/03/2008