Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Tiết 79, 80: Số phận con người

M. Sô-Lô-Khôp TRƯỜNG THPT LÝ THƯỜNG KIỆTTiết 79,80SỐ PHẬN CON NGƯỜITổ: Ngữ văn - GDQPGiáo viên: Trần Thị Thanh HuyềnSố phận con người - M.Sô-Lô-KhôpI.Tiểu dẫn: 1/ Tác giả:? Nêu những nét cơ bản về tác giả?1905-1984Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpI.Tiểu dẫn: 1/ Tác giả: Là nhà văn Xô-Viết lỗi lạc, vinh dự nhận giải thưởng Nobel về văn học 1965. -Sôlôkhôp(1905-1984).Là một người lính, từng tham gia cuộc chiến vệ quốc vĩ đại , 1 phóng viên mặt trận hiểu được số phận con người trong và sau chiến tranh.Sự nghiệp: Đề tài. Nghệ thuật. Tác phẩm tiêu biểu. Luôn nỗ lực vươn lên. -Sinh ra và lớn lên ở vùng Sông ĐôngSố phận con người - M.Sô-Lô-KhôpI.Tiểu dẫn: 1/ Tác giả:2/ Tác phẩm:+Năm 1957.+Cốt truyện+Nhan đề. Kiệt tác.3/ Đoạn trích:-Tác phẩm tiêu biểu: +Truyện Sông Đông; Thảo nguyên xanh; Số phận con người ( truyện ngắn) + Sông Đông êm đềm ( 1925-1940) + Đất vỡ hoang (1932-1950) Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpNhân vật chính của truyện là Anđrây Xôcôlốp - từng là một người lính Xôviết . Anh đã kể cho tác giả nghe về cuộc đời đau khổ của mình ... Năm 1922, cả nhà chết trong nạn đói, chỉ mình anh đi làm thuê nên sống chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ ... bỏ lại vợ và những con thơ lên đường ra trậncuộc chiến ngày càng ác liệt. tàn phá, chết chócthương tậtvà bị đày đọa trong trại tập trung phát xítnhững tù binh lao động khổ sai trong trại.Tù binh làm cả công việc lái xethời cơ.bom của phát xít đã giết vợ và các contiến vào đánh chiếm Béc-linVui mừng đọc thư con trai Anh hi vọng gặp con trên đất Đứcđúng vào ngày chiến thắng, 9/5/1945.cũng là lúc đứa con trai yêu quý hy sinhA-na-tô-li, đứa con yêu quý, niềm vui sướng, niềm hy vọng cuối cùng của Xô-cô-lôp mãi nằm lại trên đất Đứctrở về đơn vị . như người mất hồnđau buồn, tìm chén rượu để giải sầu: “Tôi đã quá say mê cái món nguy hại ấy..”.Bé Va-ni-a, một đứa trẻ mồ côithằng bé rách bươm xơ mướpcô độcmặt mũi bê bết nước dưa hấu lem luốc..bụi bậm..tóc rối bùnhưng cặp mắtnhư những ngôi sao sáng ngời sau trận mưa đêmngồi bên phải xe...“sao chú lại biết tên cháu là Va-ni-a?” . “Ta là bố con”vui mừng thốt lên:“Bố yêu của con ơi !..con biết màcon chờ mãi mong được gặp bố..”Va-ni-a ôm cổ, hôn vào má, vào môi, vào trán của Xô cô lốpĐây, tôi tìm được cháu Va-niu-ska của tôi rồi...ngủ chung với nóTôi thấy lòng vui không lời nào tả xiết..trái tim tôi đã suy kiệt, chai sạn vì đau khổnay trở nên êm dịu hơn..hầu như đêm nào tôi cũng chiêm bao thấy những người thân quá cốban đêm thức giấc thì gối ước đẫm nước mắtHai con người côi cút, hai hạt cát đã bị bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ ...Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu văn bản:1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôpa. Trong chiến tranh.Trước khi chiến tranh kết thúc, số phận con người Xôcôlôp được khắc họa như thế nào ?+ Hoàn cảnh: Bị thương 2 lần. Bị bắt giam. Vợ và hai con gái chết vì bom phát xít. Nhà bị phá. Con trai hi sinh ngày 9-5. Phải chịu những mất mát lớn.Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu chi tiết1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôp Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lôp sau chiến tranh kết thúc được miêu tả như thế nào ?a. Trong chiến tranh.b. Sau chiến tranh. Hoàn cảnh: Không gia đình, nhà cửa Tâm trạng:- X mơ trò chuyện với vợ con qua hàng rào dây thép gai. Cảm thấy chìm nghỉm. Anh tìm đến rượu. Cô đơn và khốn khổ.Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII.Đọc- hiểu văn bản1/Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôpa. Trong chiến tranh.b. Sau chiến tranh.  Qua cuộc đời ,số phận của Anđrây Xôcôlôp, tác giả muốn thể hiện điều gì ? Thái độ và cách nhìn nhận của nhà văn về chiến tranh ?- Số phận con người được lí giải trong mối quan hệ với lịch sử.- Nhìn thẳng vào sự thật chiến tranh: cái giá rất đắt của chiến thắng. + Quan niệm của tác giả:  bút pháp hiện thực: tố cáo chiến tranh.Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu văn bản1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôpa. Trong chiến tranh.b. Sau chiến tranh. c. Khi gặp bé Va-ni-a.?Bé Vania xuất hiện như thế nào trong cuộc đời của Xôcôlôp? + Bé Vania:- 5,6 tuổi. - Rách rưới. - Cặp mắt sáng ngời - Ai cho gì ăn nấy - Không nơi nương tựaThơ ngây , tội nghiệp thể hiện Chủ nghĩa nhân đạo. Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu văn bản1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôpa. Trong chiến tranh.b. Sau chiến tranh. c. Khi gặp bé Va-ni-a. Vì sao Xô-cô-lôp nhận Va-ni-a làm con ? Điều gì khiến anh có quyết định nhanh chóng như vậy?Xôcôlôp+ Mắt mờ đi.+Hai tay lẩy bẩy+ Vui không tả xiết + Trái tim êm dịuTính cách Nga, tâm hồn Nga. Quyết định nuôi bé Vania:Vania+Nhảy chồm lên.+Ríu rít.+ Líu lo. Sự hồi sinh mãnh liệt.Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII.Đọc-hiểu văn bản1/Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôp2/Cuộc sống của hai con người cùng số phậnKhi sống cùng bé Va-ni-a, An-đrây Xô-cô-lôp còn gặp những khó khăn nào trong cuộc đời ? Chăm sóc, yêu thương Va-ni-a:Khó khăn trong đời thường.Về tinh thần: sự ám ảnh về nỗi bất hạnh, sự dằn vặt về kí ức :“đêm nào tôi cũng chiêm bao”,“ban đêm thức giấc thì gối ướt đẫm ”.Nỗi đau: Trái tim đã suy kiệt..vượt lên nổi đau..bé Va-ni-a không phải khóc. Bản lĩnh kiên cường,lòng nhân hậu.Qua đoạn trích , Sôlôkhôp nghĩ gì về số phận con người ? Cuộc đời không phẳng phiu song tình yêu thương vẫn luôn hiện hữu.Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu văn bản1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôp2/ Cuộc sống của hai con người cùng số phận. Tâm sự của Sôlôkhôp gửi gắm qua đoạn cuối văn bản ? * Tâm sự của tác giả ở đoạn cuối văn bản: Tình thương , sự đồng cảm. Niềm hi vọng: con người có thể vượt lên sự hủy diệt, vượt lên mất mát. Niềm tin mãnh liệt: cuộc sống không có con đường cùng. Quy luật của tình thương. Số phận con người - M.Sô-Lô-KhôpII. Đọc- hiểu văn bản:1/ Nhân vật An-đrây Xô-cô-lôp.2/ Cuộc sống của hai con người cùng số phận.3/ Đặc sắc về nghệ thuật.? Cốt truyện được xây dựng như thế nào ? Điểm nhìn của người kể có giống điểm nhìn của nhân vật không ? Cốt truyện: truyện lồng trong truyện- hai người kể: nhân vật tôi An-đrây ( ngôi thứ nhất ); tác giả người thuật lại câu chuyện của An-đrây. Điểm nhìn của nhân vật trùng với điểm nhìn của tác giả  Chất trữ tình. Bút pháp hiện thực. Xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật. Lời trữ tình ngoại đề ở cuối tác phẩm: lời giãi bày, thái độ của nhà văn.Số phận con người - M.Sô-Lô-Khôp III. Ghi nhớ: SGK. IV. Luyện tập:Nêu ngắn gọn tiểu sử Sôlôkhôp? Tác phẩm tiêu biểu.Tóm tắt tác phẩm , nêu chủ đề.Phân tích hình tượng nhân vật Xôcôlôp.Qua tác phẩm, em cảm nhận ntn về con người Nga?Hãy tưởng tượng và viết tiếp về cuộc sống tương lai của hai bố con.Nếu không muốn lãng phí cả đời nên học tập một đời-GorkiDặn dò:Học và hoàn thiện bài .Tìm đọc cả tác phẩm.Chuẩn bị bài sau.