Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Người lái đò sông Đà (trích) Nguyễn Tuân

KÍNH CHÀO CÁC QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ VỚI LỚP 12A8NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ(Trích)Nguyễn TuânI. Tiểu dẫnHoàn cảnh ra đời: Thành quả nghệ thuật của chuyến đi thực tế lên Tây BắcThể loại: Tùy bútCảm hứng chủ đạo: Tìm kiếm chất vàng của thiên nhiên Tây Bắc và nhất là chất vàng mười ở tâm hồn con người lao độngĐánh dấu sự chuyển biến trong quan điểm nghệ thuật của Nguyễn Tuân: Nhà văn mới trong thời đại mới.Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân: uyên bác, tài hoa.II. Đọc - hiểu văn bản* Lời đề từ: “Đẹp vậy thay, tiếng hát trên dòng sông”  Cảm hứng ngợi ca, trân trọng con người. “Chúng thủy giai đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu”  Ngợi ca cái riêng, nét độc đáo của sông Đà. Phong cách Nguyễn Tuân: Say mê, thích thú trước những cái độc đáo.II. Đọc – hiểu văn bản.Hình tượng sông ĐàVách đá sông ĐàMặt ghềnh Hát LoóngHút nướcThác nướcThạch trậna. Sông Đà hung bạo:Câu hỏi thảo luận nhóm: Nhóm 1: Dưới ngòi bút Nguyễn Tuân, những vách đá sông Đà, quãng mặt ghềnh Hát Loóng được miêu tả như thế nào (liệt kê chi tiết, nghệ thuật miêu tả, tác dụng)?Nhóm 2: Hình ảnh hút nước, thác nước và thạch trận sông Đà được miêu tả có gì đặc sắc (liệt kê chi tiết, nghệ thuật miêu tả, tác dụng)?Nhóm 3: Nhà văn Nguyễn Tuân có dụng ý gì khi miêu tả con sông Đà hung bạo? Nhóm 4: Phong cách Nguyễn Tuân được thể hiện như thế nào trong những trang văn miêu tả sông Đà hung bạo (thể loại, ngôn từ, hình ảnh, biện pháp tu từ, cách tiếp cận đối tượng)?II. Đọc – hiểu văn bản:Hình tượng sông ĐàSông Đà hung bạo*Vách đá sông Đà Hẹp, cao, hùng vĩCảnh đá bờ sông dựng vách thànhLúc đúng ngọ mới có mặt trờiChẹt lòng sông Đà như một cái yết hầuQua quãng ấy đang mùa hè mà cũng thấy lạnh* Mặt ghềnh Hát Loóng:  Dòng nước cuộn chảy dữ dằn, muốn bứt phá* Hút nước:  Độc dữ và nham hiểmNước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gióCuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt nămGiống như cái giếng bê tôngThở và kêu như cửa cống cái bị sặcẶc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào* Thác nước:  Như một thủy quái* Thạch trận Trận đồ bát quái trên sông, “tính chất du côn của thiên nhiên”Réo gần mãi lại réo to mãi lênOán trách, van xin, khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo.Rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa nổ lửaMột chân trời đá, mai phục hết trong lòng sôngNhổm cả dậy để vồ lấy thuyền, hòn đá nào cũng ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo móĐám tảng, đám hòn chia làm ba hàng chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền* Nghệ thuật: - So sánh, liên tưởng, tưởng tượng độc đáo - Sử dụng động từ mạnh, câu văn trùng điệp, dùng từ độc đáo. - Nhân hóa, cảm nhận đối tượng bằng nhiều giác quan. - Sử dụng kiến thức của nhiều ngành: Điện ảnh, quân sự,..  Hình ảnh sông Đà bạo liệt, hùng vĩ, một sản phẩm nghệ thuật vô giá của tạo hóa, “trông nó thành ra diện mạo và tâm địa của kẻ thù số một đối với con người”Tiểu kết: Hình ảnh Sông Đà hung bạo thể hiện: Nét riêng của thiên nhiên Tây Bắc: Hoang dại, kỳ vĩ, “thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc”Yêu mến, say mê vẻ đẹp thiên nhiênTiềm năng thủy điện to lớn của sông ĐàNgợi ca tôn vinh con người Tây Bắc “thứ vàng mười đã qua thử lửa”