Bài giảng ngữ văn 8 Tiết 77: Quê Hương (Tế Hanh)

TRƯỜNG THCS PHAN THÚC DUYỆN KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN! Tiết 77 GV: NGUYỄN NHƯ THƠ QUÊ HƯƠNG I/- Tìm hiểu chung: 1/- Tác giả: Hoa niên (1945) Hoa mùa thi (1948) Bài ca tháng bảy (1961) Hai nửa yêu thương (1963) Khúc ca mới (1966) Đi suốt bài ca (1970) Câu chuyện quê hương (1973) Theo nhịp tháng ngày (1974) Giữa những ngày xuân (1977) Con đường và dòng sông (1980) Bài ca sự sống (1985) Vườn xưa (1992) Giữa anh và em (1992) Em chờ anh (1994) Tế Hanh QUÊ HƯƠNG Tế Hanh I/- Tìm hiểu chung: 1/- Tác giả: QUÊ HƯƠNG Tế Hanh “Chim bay dọc bể đem tin cá" Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông. Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió... Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về. "Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe", Những con cá tươi ngon thân bạc trắng. Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,Cả thân hình nồng thở vị xa xăm; Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá! 1939 2/- Tác phẩm: QUÊ HƯƠNG Tế Hanh I/- Tìm hiểu chung: a/- Hoàn cảnh sáng tác: 1/- Tác giả: 2/- Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1939, lúc nhà thơ mới 18 tuổi đang học ở Huế, rất nhớ nhà, nhớ quê hương. b/- Thể thơ và bố cục: - Thể thơ tám chữ, nhiều khổ, gieo vần ôm và vần liền. - Bài thơ được tác giả chia làm bốn đoạn. QUÊ HƯƠNG Tế Hanh 1/- Khổ thứ nhất: Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông. Vị trí của làng Bình dị, chân thật như bản chất dân làng quê ông Tình cảm trong trẻo, thiết tha, đằm thắm với quê hương Nghề của làng chài lưới cửa sông gần biển Không gian bát ngát, thời gian tính bằng “ngày sông” II/- Tìm hiểu bài thơ: QUÊ HƯƠNG Tế Hanh 1/- Khổ thứ nhất: II/- Tìm hiểu bài thơ: 2/- Khổ thứ hai: Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Thiên nhiên tươi đẹp, lý tưởng cho những ai làm nghề chài lưới. Báo hiệu chuyến đi biển đầy hứa hẹn Dân trai tráng Những chàng trai khỏe mạnh, vạm vỡ Điều khiển con thuyền “hăng như con tuấn mã” QUÊ HƯƠNG Tế Hanh II/- Tìm hiểu bài thơ: 1/- Khổ thứ nhất: Hình ảnh so sánh con tuấn mã hăng, phăng, vượt Diễn tả khí thế băng tới dũng mãnh của con thuyền Sức sống mạnh mẽ, vẻ đẹp hùng tráng Cánh buồm - Mảnh hồn làng cụ thể - hữu hình - trừu tượng – vô hình Sự so sánh không làm cho việc miêu tả cụ thể hơn mà gợi ra vẻ đẹp bay bổng, mang ý nghĩa lớn lao. Họ ra khơi mang theo cả hồn vía của quê hương. Khổ thơ thể hiện nhịp sống tươi vui, khoáng đạt, hăng say lao động của người dân chài. 2/- Khổ thứ hai: QUÊ HƯƠNG Tế Hanh 1/- Khổ thứ nhất: II/- Tìm hiểu bài thơ: Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về. Khắp dân làng. Âm thanh ồn ào. Trạng thái tấp nập. Không khí vui vẻ, rộn ràng. “Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe”. Lời cảm tạ trời đất. Chỉ có những ai làm nghề chài lưới mới hiểu hết lời cảm tạ mang tính công đồng này. 2/- Khổ thứ hai: 3/- Khổ thứ ba: Bến đỗ Nơi người trở về, người đón đợi, cũng là chợ cá, nơi thông tin … QUÊ HƯƠNG Tế Hanh 1/- Khổ thứ nhất: II/- Tìm hiểu bài thơ: 2/- Khổ thứ hai: 3/- Khổ thứ ba: Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,Cả thân hình nồng thở vị xa xăm; ngăm rám nắng vị xa xăm Nắng, gió, nước biển thấm sâu vào da thịt, kết tụ thành vị nồng của biển Hai câu thơ đã chạm khắc, tạc nên dáng vẻ rất riêng của người dân chài. QUÊ HƯƠNG Tế Hanh 1/- Khổ thứ nhất: II/- Tìm hiểu bài thơ: 2/- Khổ thứ hai: 3/- Khổ thứ ba: Im, mỏi, trở về, nằm, nghe Vừa nói được sự thư giãn của con thuyền, vừa nói được sự yên lặng nơi bến đỗ. Con thuyền đồng nhất với cuộc đời, số phận người dân chài. Cảnh làng chài đầy ắp những niềm vui toát lên từ những chiếc ghe đầy cá, từ những người dân chài và con thuyền nghỉ ngơi sau chuyến đi biển bình yên Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. QUÊ HƯƠNG Tế Hanh II/- Tìm hiểu bài thơ: 3/- Khổ thứ tư: Nhớ Màu xanh của nước Màu bạc của cá Màu vôi của cánh buồm Hình bóng con thuyền… Mùi nồng mặn Nỗi nhớ đa dạng: Màu sắc cảnh vật, hình dáng thấp thoáng con thuyền. Kết đọng lại mùi vị đặc trưng của làng chài Tình cảm gắn bó sâu nặng với với quê hương thoáng Hình bóng con thuyền ra khơi mờ dần cuối chân trời Niềm tưởng nhớ trong hoài niệm QUÊ HƯƠNG Tế Hanh III/- Tổng kết: Bài thơ kể, tả đôi nét với hình ảnh chắc lọc => làng chài hiện lên bình dị đầy ấn tượng => Thể hiện tình yêu quê hương của nhà thơ QUÊ HƯƠNG Tế Hanh III/- Luyện tập: CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM Câu 1: Dòng nào dưới đây nói đúng nhất nội dung, ý nghĩa của hai câu thơ đầu trong bài thơ “Quê Hương” của Tế Hanh? - Cả A, B, C đều sai. - Giới thiệu nghề nghiệp và vị trí địa lý của làng quê nhà thơ. - Giới thiệu vẻ đẹp của làng quê nhà thơ. - Miêu tả cảnh sinh họat lao động của người dân làng chài. Câu 2: Câu thơ nào miêu tả cụ thể những nét đặc trưng của “dân chài lưới”? QUÊ HƯƠNG Tế Hanh III/- Luyện tập: CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước bao vây cách biển nửa ngày sông. Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá. Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về. Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng Cả thân hình nằm thở vị xa xăm. Câu 3: Bốn câu thơ cuối của bài thơ “Quê hương” - Tế Hanh thể hiện nỗi nhớ thiết tha làng chài của đứa con tha hương. Tình cảm ấy được diễn tả qua điệp ngữ “Lòng tôi luôn tưởng nhớ . . . tôi thấy nhớ . . . “. Đúng hay sai? Đúng. QUÊ HƯƠNG Tế Hanh III/- Luyện tập: CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM Sai. TÌM TỪ KHÓA TRONG CÁC Ô CHỮ SAU 1 1 2 3 4 5 6 C N T U Ấ N M Ã H U H C Ế A N I Ê N H C Á N H B U Ồ M N H Ớ À O I L Ư Ớ I O Hình ảnh so sánh con thuyền ra khơi? TỪ KHÓA: T Ế H A N H Bài thơ này được sáng tác lúc tác giả đang ở đâu? Nghề nghiệp dân làng trong bài thơ này? Bài thơ “Quê hương” in trong tập thơ này. Nhà thơ ví cái gì như “mảnh hồn làng” Tâm trạng của nhà thơ khi xa quê. Sai rồi ! T N H Ế H A T Ế H A N H