Bài giảng Ngữ Văn 7 – Văn bản: Bạn đến chơi nhà Nguyễn

NGỮ VĂN 7 Tiết 33 Bạn đến chơi nhà Nguyễn Khuyến - Nguyễn Khuyến (1835-1909) - Quê : Vị Hạ - Yên Đ Ổ - Bình Lục - Hà Nam. Còn được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ - Là một nhà thơ lớn của dân tộc . Nguyễn Khuyến lúc làm quan Từ đường Nguyễn Khuyến - Hoàn cảnh : Được viết khi ông cáo quan về quê ở ẩn . - Nội dung: N ói về tình bạn ; Là bài thơ hay nhất viết về tình bạn . Nước cả : nước đầy , nước lớn Khôn : không thể , khó Rốn : cuống , cánh hoa bao bọc ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt : C©u 3-4 và C©u 5-6 ®èi nhau C¸c c©u 1-2-4-6-8 hiÖp vÇn ch©n (nh à , xa , gà , hoa , ta ) ? Bài thơ “ Bạn đến chơi nhà ” có gì giống và khác về mặt hình thức so với bài thơ “ Qua đèo Ngang ”? Giống : Về số câu , số ch ữ , cách hiệp vần , hiệp thanh , hiệp ý Khác : Phá bỏ ràng buộc về bố cục ( 2/2/2/2) ( Đề - thực – luận – kết ) Tạo ra một kết cấu mới độc đáo với 3 phần : 1 / 6 /1.  Bạn đến chơi nhà  Đã bấy lâu nay, bác tới nhà , Trẻ thời đi vắng , chợ thời xa . Ao sâu nước cả , khôn chài cá , Vườn rộng rào thưa , khó đuổi gà . Cải chửa ra cây , cà mới nụ , Bầu vừa rụng rốn , mướp đương hoa . Đầu trò tiếp khách , trầu không có , Bác đến chơi đây , ta với ta ! ( Nguyễn Khuyến ) Phần 1 Phần 2 Phần 3 T ìm hiểu văn bản : “ Đã bấy lâu nay bác tới nhà ”. => Lời chào , niềm vui , sư ̣ xúc động khi bạn đến thăm . Thời gian ( lâu rồi ) Xưng hô thân mật , tôn trọng . * Giới thiệu sự việc : * Hoàn cảnh của nhà thơ : Trẻ thời đi vắng , chợ thời xa Ao sâu nước cả , khôn chài cá Vườn rộng rào thưa , khó đuổi gà . Cải chửa ra cây , cà mới nụ . Bầu vừa rụng rốn , mướp đương hoa . Đầu trò tiếp khách , trầu không có , Ao sâu nước cả , khôn chài cá  Vườn rộng rào thưa , khó đuổi gà . Cải chửa ra cây , cà mới nụ . Bầu vừa rụng rốn , mướp đương hoa .  Đầu trò tiếp khách , trầu không có , Trẻ đi vắng , chợ xa .- Ao sâu nước cả khôn chài cá  Vườn rộng rào thưa , khó đuổi gà . Cải chửa ra cây , cà mới nụ  Bầu vừa rụng rốn , mướp đương hoa . (® èi tõ lo¹i, thanh , ý).DT - DT; TT – TT ; ® èi ý: Kh«n chµi c¸ - khã ® uæi gµ... - Đầu tro ̀ tiếp khách trầu không có , => Cu ộc s ống thanh bạch , nếp sống dân dã và tình b ạn th ân tình của tác giả . Phép đối , liệt kê , nói quá hóm hỉnh . * Hoàn cảnh của nhà thơ :  Phép đối Phép đối * Quan niệm về tình bạn : “ Bác đến chơi đây ta với ta !” THẢO LUẬN Câu thơ “ Bác đến chơi đây ta với ta .” có vai trò khẳng định điều gì về tình bạn của nhà thơ ? * Quan niệm về tình bạn : “ Bác đến chơi đây ta với ta !” Đại từ , quan hệ từ . => Khẳng định tình bạn chân thành , đậm đà , thắm thiết , quy ́ hơn vật chất . Vì sao nói đây là bài thơ hay nhất vê ̀ tình bạn ? Vì nó đa ̃ tạo ra một tình huống bất ngơ ̀ thu ́ vị làm cho người đọc ngạc nhiên cười xòa hóm hỉnh mà sâu sắc . Tình bạn chân thành cao cả đo ́ được thực hiện trong hình thức thơ thất ngôn bát cú Đường luật rất chặt che ̃. Vì nó ca ngợi tình ban chân thành mộc mạc nhưng tràn ngập niềm vui . Nhóm 1,2, : So sánh cụm từ “ ta với ta ” trong bài “ Bạn đến chơi nhà ” với cụm từ “ ta với ta ” trong bài “ Qua đèo Ngang ”? Nhóm 3,4 : Câu thơ “ Bác đến chơi đây ta với ta .” có vai trò khẳng định điều gì về tình bạn của nhà thơ ? CÂU HỎI THẢO LUẬN _ “Ta với ta ” trong bài “ Qua đèo Ngang ” hai từ ta nhưng chỉ một người là tác giả với nỗi cô đơn khi đứng một mình giữa cảnh thiên nhiên bao la, hùng vĩ -> Thể hiện sự cô đơn của chính tác giả _“Ta với ta ” trong “ Bạn đến chơi nhà ” hai từ ta chỉ hai người là tác giả với người bạn của mình , chung một tâm trạng mừng vui vì lâu mới gặp nhau So sánh ngôn ngữ thơ ở bài “ Bạn đến chơi nhà” với ngôn ngữ đoạn thơ “Chinh phụ ngâm” ta thấy có sự khác nhau giữa 2 phong cách ngôn ngữ: + Chinh phụ ngâm là ngôn ngữ bác học. + Bạn đến chơi nhà là ngôn ngữ đời thường. = > Nhưng cả 2 bên đều đạt đến độ kết tinh, rất hay, rất hấp dẫn . CÂU THƠ ĐẦU : - Đã bấy lâu nay : mong bạn . - bác : thân mật , trân trọng . => Niềm vui gặp bạn S¸u c©u tiÕp theo : Kh«ng cã mãn ăn ngon ®·i b¹n Kh«ng cã mãn ă n d©n d· v­ên nh µ ®·i b¹n - Kh«ng cã c¶ trÇu tiÕp b¹n. => Kh«ng cã g ì tiÕp ® ãn b¹n C©u th ¬ cuèi : - Ta víi ta : Nh µ th ¬ vµ ng­êi b¹n. => Cã t ì nh b¹n, cã tÊm lßng tr©n träng b¹n. Néi dung Néi dung BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ L Ë P ý K hÐ O lÐ o Tình bạn đậm đà , thắm thiết , chân thành T¹o t ì nh huèng khÐo lÐo Ng«n ng ữ b ì nh dÞ , tù nhiªn , tinh tÕ Giäng th ¬ hãm hØnh NghÖ thuËt NghÖ thuËt H ướng dẫn học ở nhà - Học thuộc lòng bài thơ, h ọc ghi nhớ - Vi ết đoạn văn ( khoảng 6-8 dòng ) nêu suy nghĩ của em về tình bạn . - Chuẩn bị bài “ Chữa lỗi về quan hệ t ừ ”