Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 57: Văn bản Một thứ quà của lúa non cốm (Thạch Lam) - THCS Cẩm Đình

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ Ngữ văn 7 Trường THCS Cẩm Đì nh Cốm làng Vòng - Dịch Vọng - Cầu giấy - Hà Nội * Tác gi ả : - Sở trường : Truyện ngắn, tuỳ bút . - Thạch Lam ( 1910 - 1942) * Tác phẩm * Xuất xứ : Văn bản trích từ tập tuỳ bút “Hà Nội Băm sáu phố phường ” (1943) - Văn của Thạch Lam nhẹ nhàng , tinh tế , giàu chất th ơ, nhân ái. Khái niệm tuỳ bút : Là thể văn , ghi chép những hình ả nh và sự việc có thực mà nh à văn quan sát , chứng kiến đư ợc từ đ ó bộc lộ cảm xúc , suy nghĩ của mình trước các hiện tượng và vấn đề của đ ời sống . Ngôn ng ữ tuỳ bút thường giàu hình ả nh và chất tr ữ tình . * Thể loại : Tuỳ bút * Bố cục : 3 phần + Đoạn 1 : Từ đ ầu đ ến .... “ thuyền rồng ”: Nguồn gốc của cốm . + Đoạn 2 : Tiếp đ ến .... “ nhũn nhặn ”: Gi á trị của cốm . + Phần còn lại: Cách thưởng thức cốm . * Phương thức biểu đạt chính : Biểu cảm cốm “ Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ , nhuần thấm cái hương thơm của lá, nh ư báo trước mùa về của một thức qu à thanh nh ã và tinh khiết . Các bạn có ngửi thấy , khi đi qua những cánh đ ồng xanh , mà hạt thóc nếp đ ầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi , ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không ? Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng thơm , phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ . Dưới á nh nắng, giọt sữa dần dần đô ng lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống , nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời ”. - Hương thơm của vầng lá sen trên hồ trong làn gió mùa hạ - Mùi thơm của bông lúa non “ Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ , nhuần thấm cái hương thơm của lá, nh ư báo trước mùa về của một thức qu à thanh nh ã và tinh khiết . Các bạn có ngửi thấy , khi đi qua những cánh đ ồng xanh , mà hạt thóc nếp đ ầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi , ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không ? Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng thơm , phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ . Dưới á nh nắng, giọt sữa dần dần đô ng lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống , nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời ” " Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trờn hụ̀, nhuõ̀n thṍm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa vờ̀ của mụ̣t thức quà thanh nhã và tinh khiờ́t. Các bạn có ngửi thṍy, khi đi qua những cánh đụ̀ng xanh, mà hạt thóc nờ́p đõ̀u tiờn làm trĩu thõn lúa còn tươi, ngửi thṍy cái mùi thơm mát của bụng lúa non khụng? Trong cái vỏ xanh kia, có mụ̣t giọt sữa trắng thơm, phảng phṍt hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dõ̀n dõ̀n đụng lại, bụng lúa càng ngày càng cong xuụ́ng, nặng vì cái chṍt quý trong sạch của trời." “ Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ , nhuần thấm cái hương thơm của lá, nh ư báo trước mùa về của một thức qu à thanh nh ã và tinh khiết . Các bạn có ngửi thấy , khi đi qua những cánh đ ồng xanh , mà hạt thóc nếp đ ầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi , ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không ? Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng thơm , phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ . Dưới á nh nắng, giọt sữa dần dần đô ng lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống , nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời ” "Đợi đờ́n lúc vừa nhṍt, mà chỉ riờng những người chuyờn mụn mới định được, người ta gặt mang vờ̀. Rụ̀i đờ́n mụ̣t loạt cách chờ́ biờ́n, những cách thức truyờ̀n từ đời này sang đời khác, mụ̣t sự bí mọ̃t trõn trọng và khe khắt giữ gìn, cái cụ gái Vòng làm ra thứ cụ́m dẻo thơm ṍy." "Tṍt nhiờn là nhiờ̀u nơi cũng biờ́t cách thức làm cụ́m, nhưng khụng đõu làm được hạt cụ́m dẻo, thơm và ngon được bằng ở làng Vòng, gõ̀n Hà Nụ̣i. Tiờ́ng cụ́m Vòng đã lan khắp tṍt cả ba kì, và đờ́n mùa cụ́m, các người của Hà Nụ̣i 36 phụ́ phường võ̃n thường ngóng trụng cụ hàng cụ́m xinh xinh, áo quõ̀n gọn ghẽ, với cái dṍu hiợ̀u đặc biợ̀t là cái đòn gánh hai đõ̀u cong vút lờn như chiờ́c thuyờ̀n rụ̀ng" Cốm gắn liền với vẻ đ ẹp con người và con người làm lên vẻ đ ẹp cho cốm . "Ai đã nghĩ đõ̀n tiờn dùng cụ́m đờ̉ làm quà sờu tờ́t. Khụng còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hụ̀ng, thức quà trong sạch, trung thành như các viợ̀c lờ̃ nghi. Hụ̀ng cụ́m tụ́t đụi...và khụng bao giờ có hai màu lại hòa hợp hơn được nữa : màu xanh tươi của cụ́m như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hụ̀ng như ngọc lựu già. Mụ̣t thứ thanh đạm, mụ̣t thứ ngọt sắc, hai vị nõng đỡ nhau đờ̉ hạnh phúc được lõu bờ̀n." " Cụ́m khụng phải thức quà của người vụ̣i; ăn cụ́m phải ăn từng chút ít, thong thả và ngõ̃m nghĩ. Lúc bṍy giờ ta mới thṍy thu lại cả trong hương vị ṍy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ : trong màu xanh của cụ́m, cái tươi mát của lá non, và trong chṍt ngọt của cụ́m, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mụ̣c. Thờm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ướp lṍy từng hạt cụ́m mụ̣t còn giữ lại cái ṍm áp của những ngày mùa hạ trờn hụ̀. Chúng ta có thờ̉ nói rằng trời sinh lá sen đờ̉ bao bao bọc cụ́m, cũng như trời sinh cụ́m nằm ủ trong lá sen. Khi các cụ gái Vòng đụ̃ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thṍy hiợ̀n ra từng lá cụ́m sạch sẽ và tinh khiờ́t, khụng có mảy may mụ̣t chút bụi nào." Tiết 57 văn bản : Một thứ qu à của lúa non: cốm Thạch Lam I. Đ ọc – tìm hiểu chung * Tác gi ả : - Thạch Lam ( 1910 - 1942) * Văn bản : - Trích "Hà Nội băm sáu phố phường " II. Đ ọc hiểu văn bản Cốm Nguồn gốc - Cánh đ ồng xanh - Bông lúa non - Chế biến - Cô hàng cốm Sự tinh tuý của thiên nhiên Công sức và sự khéo léo của con người * Tác gi ả: Yêu quí trân trọng Gi á trị văn hóa - Thức qu à riêng biệt - Thức dâng của đ ất trời - Qu à sêu tết : Hồng – cốm . - Gi á trị vật chất – tinh thần * Tự hào , ca ngợi , gìn gi ữ Thưởng thức - Ăn: Từng chút , thong th ả ngẫm nghĩ . - Mua : Nâng đ ỡ , kính trọng .  Văn hoá ẩm thực . * Trân trọng Hướng dẫn về nh à - Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng 15 dòng ) nói lên cảm xúc sâu sắc của em sau khi học xong văn bản " Một thứ qu à của lúa non : Cốm " - Chọn học thuộc một đoạn văn trong bài mà em yêu thích -Đ ọc và tìm hiểu trước bài Mùa xuân của tôi chân thành cảm ơn các thầy cô giáo về dự giờ