Bài giảng Ngữ văn 12 tiết 37: Sóng - Xuân quỳnh

ddTiết 37SÓNG - Xuân QuỳnhddI. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả* Cuộc đời* Sự nghiệp* Phong cách2. Văn bản* Hoàn cảnh sáng tác – giá trị tác phẩm* Bố cục văn bản* Đọc – giải nghĩa từ khó* Cảm nhận chung * Cuộc đờiTªn thËt lµ NguyÔn ThÞ Xu©n Quúnh, sinh ngµy 06/10/1942, mÊt ngµy 29/08/1988.Quª qu¸n : thÞ x· Hµ §«ng - Hµ T©y.Gia ®×nh : c«ng chøc, må c«i mÑ tõ sím .Må c«i mÑ tõ nhá nªn XQ lu«n khao kh¸t t×nh th­¬ng, t×nh yªu, m¸i Êm gia ®×nh, ®Æc biÖt nh¹y c¶m víi t×nh mÉu tö.- Ham mª v¨n häc nªn tõ bá s©n khÊu, g¾n bã vµ cèng hiÕn trän ®êi cho th¬ ca.- Lµ g­¬ng mÆt trÎ tiªu biÓu cña th¬ chèng Mü.1. Tác giảSù nghiÖp:* C¸c tËp th¬ : “T¬ t»m- chåi biÕc” (1963 ), “Hoa däc chiÕn hµo” (1968), “Giã Lµo c¸t tr¾ng” (1974)...* Th¬ cho thiÕu nhi: “BÇu trêi trong qu¶ trøng”, “Bao giê con lín” ...* Phong cách- Lµ tiÕng nãi cña mét tr¸i tim phô n÷ ®a c¶m, hån hËu ch©n thµnh, cã nhiÒu lo ©u vµ lu«n da diÕt trong kh¸t väng h¹nh phóc ®êi th­êng.- Th¬ chÞ cã b¶n s¾c t­¬i t¾n, hån hËu, nång nhiÖt, cã sù dung dÞ hån nhiªn, ch©n thùc víi lßng m×nh, víi cuéc ®êi.- Th¬ t×nh yªu lµ mét m¶ng ®Æc s¾c vµ rÊt tiªu biÓu cña hån th¬ Xu©n Quúnh.2. Văn bản* Hoàn cảnh sáng tác – giá trị tác phẩmS¸ng t¸c ngµy 29/12/1967 t¹i vïng biÓn Diªm §iÒn -Th¸i B×nh trong mét chuyÕn thùc tÕ ®i th¨m ®¬n vÞ ph¸o b¶o vÖ bê biÓn. In trong tËp th¬ “Hoa däc chiÕn hµo” xuÊt b¶n 1968.- §­îc ®¸nh gi¸ lµ bµi th¬ viÕt vÒ t×nh yªu hiÖn ®¹i nhÊt trong nh÷ng bµi th¬ t×nh hiÖn ®¹i cña thÕ kØ XX* Đọc – giải nghĩa từ khó ¢m h­ëng d¹t dµo, nhÞp sãng liªn tiÕp gèi nhau, lóc s«i næi , lóc ªm dÞu.* Cảm nhận chung + ThÓ th¬ 5 ch÷, th­êng kh«ng cã dÊu chÊm c©u+ Ng¾t nhÞp biÕn ho¸, linh ho¹t+ CÆp c©u ®èi xøng liªn tiÕp+ H×nh t­îng sãng trë ®i trë l¹i. nhÞp sãng lßng cña ng­êi con g¸i trong t×nh yªu- H×nh t­îng sãng vµ em+ Sãng Èn dô t©m tr¹ng ng­êi con g¸i ®ang yªu.+ Sãng lµ sù ho¸ th©n cña em Hai h×nh t­îng ®an cµi, quÊn quýt, bæ sung cho nhau* Bố cục văn bản3 phÇn:Hai khæ ®Çu: N¨m khæ tiÕp Hai khæ cuèiII. §äc - hiªñ1. Hai khæ ®Çu2. N¨m khæ tiÕp3. Hai khæ cuèiIII. Tæng kÕt1. Néi dung2. NghÖ thuËtIV. Cñng cè - DÆn dßddII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Hai khổ đầu :D÷ déi vµ dÞu ªmån µo vµ lÆng lÏS«ng kh«ng hiÓu næi m×nhSãng t×m ra tËn bÓ¤i con sãng ngµy x­a Vµ ngµy sau vÉn thÕNçi kh¸t väng t×nh yªu Båi håi trong ngùc trÎXQ mở đầu bài thơ Sóng của mình như thế nào? Em có nhận xét gì về cách mở đầu này? Qua đó nhà thơ XQ muốn gửi gắm điều gì? Sóng trong những trạng thái đối nghịch: Dữ dội > qui luật tù nhiªn Khao khát vượt khỏi TY cá nhân chật hẹp đến với TY cuộc đời rộng lớn ®Ó kh¼ng ®Þnh m×nh, tù nhËn thøc vÒ m×nhEm có nhận xét gì về hành trình của sóng? Thực chất XQ muốn gửi gắm khao khát gì của trái tim phụ nữ đang yêu?- Lêi th¬ c¶m xóc tha thiÕt nh­ lêi tù h¸t, tù b¹ch.* Khæ 2: Kh¸t väng t×nh yªu ®­îc Xu©n Quúnh nãi nh­ thÕ nµo ë khæ 2?NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt?- Th¸n tõ “«i”- CÆp tõ chØ thêi gian: “ngµy x­a” - “ngµy sau”.- Côm tõ “vÉn thÕ ” Sãng vÜnh h»ng víi nh÷ng biÓu hiÖn dÞu ªm, d÷ déi biÓu t­îng cho kh¸t väng t×nh yªu vÜnh h»ng tr­íc hÕt thuéc vÒ tuæi trÎC¸ch c¶m nhËn t×nh yªu nång nµn, cã chiÒu s©u dd2. N¨m khæ tiÕpa. Khæ th¬ 3 vµ 4.“Tr­íc mu«n trïng sãng bÓ Em nghÜ vÒ anh, emEm nghÜ vÒ biÓn línTõ n¬i nµo sãng lªn?Sãng b¾t ®Çu tõ giãGiã b¾t ®Çu tõ ®©u?Em còng kh«ng biÕt n÷aKhi nµo ta yªu nhau”.* Sù xuÊt hiÖn trùc tiÕp cña chñ thÓ tr÷ t×nh.* LÆp côm tõ : “Em nghÜ vÒ”.* Sù ®èi s¸nh : BiÓn – T×nh yªu.* C©u hái tu tõ . Khao kh¸t lÝ gi¶i m·nh liÖt* “Em còng kh«ng biÕt n÷a ” Lêi thó nhËn thµnh thËt, ®¸ng yªu, ®Ëm n÷ tÝnh  k® sù k× ¶o, huyÒn diÖu cña t×nh yªuSãng - ®èi t­îng suy t­ vÒ céi nguån tyNéi dung cña hai khæ th¬ nµy? Khao kh¸t lÝ gi¶i céi nguån ty ®­îc XQ nãi ntn?b. Khæ th¬ thø 5.“Con sãng d­íi lßng s©uCon sãng trªn mÆt n­íc¤i con sãng nhí bêNgµy ®ªm kh«ng ngñ ®­îcLßng em nhí ®Õn anh C¶ trong m¬ cßn thøc”Khæ 5 nçi nhí trong ty ®­îc diÔn t¶ ntn?Sãng lµ ®èi t­îng ®Ó suy t­ vÒ nçi nhí trong t×nh yªu- Sè c©u th¬ nhiÒu h¬n- LÆp cÊu tróc, ®iÖp tõ, ng÷- H×nh ¶nh sãng ®«i : sãng – bê em – anh céng h­ëng DiÔn t¶ nçi nhí da diÕt, kh¾c kho¶i nhÊt trong t×nh yªu- Kh«ng gian: + bÒ réng: trªn mÆt n­íc+ bÒ s©u: d­íi lßng s©u+ bÒ dµi: B¾c - Nam v« cïng, v« tËn* NghÖ thuËt * C¸ch biÓu ®¹t :ddThêi gian:+ ngµy - ®ªm+ thøc - ngñ Thèng trÞ mäi thêi gian c¶ ý thøc, tiÒm thøcThÓ hiÖn mét t×nh yªu ch¸y báng, ®am mª kh«ng cïng, nçi nhí th­êng trùc, ¸m ¶nh cña mét t×nh yªu vÜnh viÔn, bÊt diÖt - Lêi tù b¹ch ch©n thµnh. - T×nh yªu trë vÒ víi b¶n chÊt vèn cã cña nã.- C©u th¬ ®¹t ®Õn ®é dung dÞ s©u xa.* C¸ch béc lé:c. Khæ th¬ 6 vµ 7DÉu xu«i vÒ ph­¬ng b¾cDÉu ng­îc vÒ ph­¬ng namN¬i nµo em còng nghÜ H­íng vÒ anh -mét ph­¬ngë ngoµi kia ®¹i d­¬ngTr¨m ngµn con sãng ®ãCon nµo ch¼ng tíi bêDï mu«n vêi c¸ch trë.Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt ë khæ 6? Sù chung thuû ®­îc XQ t/h ntn? Sãng lµ ®èi t­îng ®Ó suy t­ vÒ sù thuû chung trong t×nh yªu * Khæ th¬ 6Khæ th¬ duy nhÊt trong bµi th¬ kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña sãng biÓn.- §iÖp tõ: “ dÉu”, “ vÒ’- Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c tõ ng÷: “dÉu”... “ n¬i nµo”... “ em còng”... “ h­íng vÒ anh- mét ph­¬ng”. Lèi kÕt cÊu gi¶ ®Þnh- kh¼ng ®Þnh riÕt rãng c¸i bÊt biÕn gi÷a v¹n biÕn: lßng chung thuû- Xu«i B¾c, ng­îc Nam  thÊp thám linh c¶m lo ©u* Khæ th¬ 7ë ngoµi kia ®¹i d­¬ngTr¨m ngµn con sãng ®ãCon nµo ch¼ng tíi bêDï mu«n vêi c¸ch trë.NiÒm tin bÊt diÖt vµo t×nh yªu ®­îc XQ nãi ntn ë khæ 7?- Quy luËt tù nhiªn :sãng  bêKh¼ng ®Þnh t×nh yªu bÊt diÖt, c¬ së lµ niÒm tin vÜnh viÔn TL: XQ ®· chñ ®éng, trùc tiÕp bµy tá t×nh yªu cña m×nh rÊt ch©n thµnh , say ®¾m lµ ®iÒu rÊt míi mÎ trong th¬ ca, rÊt ®¸ng tr©n träng nh­ng còng rÊt truyÒn thèng ®ã lµ sù chung thuûQua viÖc ph©n tÝch, c¶m nhËn h×nh t­îng sãng, em biÕt g× vÒ vÎ ®Ñp t©m hån ng­êi phô n÷ trong t×nh yªu? 3. Hai khæ th¬ cuèi:(khæ 8 vµ 9 )“ Cuéc ®êi tuy dµi thÕ N¨m th¸ng vÉn ®i qua Nh­ biÓn kia dÉu réng M©y vÉn bay vÒ xaLµm sao ®­îc tan raThµnh tr¨m con sãng nháGi÷a biÓn lín t×nh yªu§Ó ngµn n¨m cßn vç”. Quan niÖm vÒ thêi gian, n¨m th¸ng ®­îc XQ nãi ntn trong khæ 8?* Khæ 8:C¸c cÆp tõ th­êng cã trong c¸c vÕ cña c©u ghÐp : tuy – vÉn, dÉu – vÉn. Nh÷ng tr¨n trë lo ©u cña nh©n vËt tr÷ t×nh vÒ sù h÷u h¹n cña ®êi ng­êi, ch¶y tr«i cña thêi gian, mong manh khã bÒn chÆt cña t×nh yªu ( §Æc ®iÓm th¬ XQ)Sãng – kh¸t väng t×nh yªu vÜnh h»ngKh¸t väng ty vÜnh h»ng ®­îc XQ nãi nh­ thÕ nµo ë khæ th¬ kÕt? * Khæ 9: - NhÞp th¬ nhanh, c¶m xóc m·nh liÖt Kh¸t väng ho¸ th©n, hoµ tan vµo sãng m¹nh mÏ, Êm ¸p- Tan ra  k/v ch¸y báng- Ngµn n¨m  tr­êng cöu, bÊt tök/v vÜnh viÔn, bÊt tö ho¸ t×nh yªu c¸ nh©n vµo t×nh yªu cuéc ®êi réng lín§©y lµ k/v cña t×nh yªu d©ng hiÕn th¸nh thiÖn, ®Ëm n÷ tÝnh, g¾n víi tr¸ch nhiÖmIII. Tæng kÕt1. Néi dungSãng béc lé vÎ ®Ñp t©m hån phô n÷ ®ang yªu mét t/c ch©n thµnh, tha thiÕt mµ tù nhiªn hån hËu ®ång thêi còng thÓ hiÖn quan niÖm ®óng ®¾n vÒ t×nh yªu ch©n chÝnh, phï hîp víi truyÒn thèng d©n téc qua ®ã gi¸o dôc con ng­êi c¸i tèt ®Ñp, cao quý2. NghÖ thuËt Sù liªn t­ëng hîp lÝ sãng – em- ThÓ th¬ 5 ch÷- NhÞp ®iÖu ®a d¹ng, cÆp c©u ®èi xøng liªn tiÕp- Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, trong s¸ngIV. Cñng cè - DÆn dßC¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp t©m hån cña ng­êi phô n÷ ®ang yªu qua bµi th¬ “Sãng”cña Xu©n Quúnh.2. B×nh gi¶ng khæ th¬ 5 vµ 6 cña bµi th¬ .