Bài giảng Ngữ văn 11 tiết 15, 16: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (sa hành đoản ca) Cao Bá Quát

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT(Sa hành đoản ca)Cao Bá QuátTiết 15-16I. Tiểu dẫn1. Tác giảCao Bá Quát (1809?-1855)Con người thông minh, tài hoa, có chí lớn, giàu tâm huyết với đời.Cuộc đời gặp nhiều lận đận,trắc trở, nhất là đường công danh.Tính cách cương trực, mạnh mẽphóng túng.Để lại dấu ấn đậm nét trong thơ vănSự nghiệp - Khoảng 1400 bài thơ.- Trên 20 bài văn xuôi.- Một số bàiphú, hát nóicâu đốiTình cảm tha thiết với quê hương, xứ sở, với con người Phê phán chế độ phong kiến bảo thủ, trì trệ.Chứa đựng tư tưởng khai sáng, phản ánh nhu cầu đổi mới.Người đời suy tôn ông là “Thánh Quát” (Trong “Thần Siêu Thánh Quát”)Thủ bút của Cao Bá QuátMột số ấn bản tác phẩm của Cao Bá QuátMột số công trình nghiên cứu về Cao Bá Quát và thơ văn của ông2.Tác phẩmHoàn cảnh sáng tácBài thơ được hình thành trong những lần Cao Bá Quát đi thi Hội qua những tỉnh miền Trung đầy cát trắng.+ Chế độ phong kiến nhà Nguyễn khủng hoảng, xã hội trì trệ.+ Chế độ khoa cử dưới triều Nguyễn rất nghiệt ngã, nhiều bất công.Hoàn cảnh trực tiếp:Bối cảnh lịch sử, thời đại:Thể loại: Thể hànhCó nguồn gốc từ Trung Quốc.Khá tự do, phóng túng, không bị gò bó bởi niêm luật.Lấy việc điệp vần bằng trắc làm nguyên tắc, kết cấu đầu cuối hô ứng với nhau.Có khả năng biểu đạt phong phúII. Đọc – Hiểu văn bản1. Đọc văn bản2. Tìm hiểu văn bảnIII.Tổng kếtÝ nghĩa văn bản- Thể thơ cổ phong khá tự do về kết cấu, vần, nhịp .- Xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo.- Kết cấu đầu cuối hô ứng, nghệ thuật trùng điệp, đối, sử dụng đại từ nhân xưng, điển cố tinh tế trong hình thức một bài ca.Nghệ thuật Tâm trạng bi phẫn, chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tầm thường.- Phê phán chế độ khoa cử và chế độ phong kiến triều Nguyễn.- Niềm khao khát đổi mới cuộc sống của tác giả trong xã hội ngột ngạt, bế tắc.Xin chân thành cảm ơn quý thày cô và các em học sinh đã chú ý theo dõi bài giảng!