Bài giảng môn Vật lý - Tiết 15: Mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay chiều một pha

Tiết 15: MẠCH ĐiỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐỘNG CƠ ĐiỆN XOAY CHIỀU MỘT PHABiết được công dụng của mạch điều khiển tốc độ động cơ một pha.Hiểu được mạch điều khiển tốc độ quạt điện bằng triac.I. Công dụng của mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay chiều một pha.§Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha ng­êi ta cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau:Thay ®æi sè vßng d©y cña Stator (vÝ dô qu¹t bµn)M¾c nèi tiÕp víi ®éng c¬ mét ®iÖn trë hay cuén d©y ®iÖn c¶m (vÝ dô ®iÒu khiÓn qu¹t trÇn kinh ®iÓn)§iÒu khiÓn ®iÖn ¸p ®­a vµo ®éng c¬.§iÒu khiÓn tÇn sè nguån ®iÖn cÊp cho ®éng c¬.C¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn kinh ®iÓnZfQ§iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha b»ng tæng trë phô.§iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha b»ng biÕn ¸p tù ngÉu.U1QII. Nguyên lí điều khiển tốc độ độ cơ một phaĐiều khiểnĐiện ápĐCU1 , f1U2, f1Điều khiểnTần số, điện ápĐCU1 , f1U2, f21. Điều khiển tốc độ bằng thay đổi điện áp.2. Điều khiển tốc độ bằng thay đổi tần số và điện áp.TaU1VRRCĐKTụ NẠP ĐiỆNTriac dẫnĐộng cơ hoạt độngTụ nạp đầyIII. Một số mạch điều khiển tốc độ động cơ một phaSơ đồ điều khiển động cơ một pha bằng triacNguyên lí làm việc Triac không mở thông khi chưa có dòng điện kích đặt tại cực điều khiển GKhi đóng khóa K sẽ có dòng điện nạp vào tụ điện. Khi tụ nạp đầy, điện áp định mức của tụ cũng là điện áp ngưỡng mở thông triac.Khi triac dẫn sẽ cung cấp điện cho động cơ hoạt động.Để điều khiển tốc độ của động cơ, thì thay đổi điện áp nạp tụ bằng biến trở VR, khi đó sẽ thay đổi thời gian nạp điện cho tụ và thay đổi thời gian dẫn của triac.VD: Giảm điện trở VR, tụ nạp nhanh hơn, triac dẫn nhiều hơn, điện áp đưa vào động cơ lớn hơn, động cơ quay với tốc độ lớn hơn và ngược lại.Nhược điểm: Triac làm việc lâu ngày sẽ bị thiếu chính xác. Để khắc phục mắc thêm vào mạch một điac. TaU1VRRCĐKTụ NẠP ĐiỆNTriac dẫnĐộng cơ hoạt độngTụ nạp đầyDaĐiac dẫnKhi điện áp tụ tăng tới ngưỡng điện áp thông của điac. Điac dẫn, có dòng điều khiển chạy vào cực điều khiển triac, triac được mở thông, cấp điện cho động cơ hoạt động. Tổng kết bàiNêu nhận xét về điện áp đưa vào động cơ một pha khi điều khiển bằng mạch điện tử?Khi sử dụng triac để điều khiển tốc độ động cơ, cần tác động vào thông số nào của nguồn cấp điện cho động cơ?So với điều khiển động cơ quạt bằng phím bấm, thì điều khiển bằng điện tử có ưu và nhược điểm gì? Xem bài thực hành