Bài giảng môn vật lý 9 - Tiết 51: Sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh

Ngày soạn : 21/02/2012 Ngày giảng :23/02/2012. Tiết 51. sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. - Nêu và chỉ ra được hai bộ phận chính của máy ảnh là vật kính và buồng tối. - Nêu và giải thích được các đặc điểm của ảnh hiện trên phim của máy ảnh. - Dựng ảnh của một vật được tạo ra trong máy ảnh. 2. Kĩ năng : - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, kĩ năng vẽ ảnh của vật qua thấu kính hội tụ. 3. Thái độ : - Rèn tính cẩn thận, có ý thức giữ gìn dụng cụ TN. II. Đồ dùng dạy học. GV chuẩn bị mô hình máy ảnh cho HS, chuẩn bị 1 máy ảnh thật. III. Phương pháp dạy học : Phương pháp hoạt động nhóm, trực quan, đàm thoại, thực nghiệm. IV. Tổ chức giờ học. * Mở bài. - Mục tiêu : Giới thiệu bài học. - Thời gian : 2 phút. - Cách tiến hành : + GV giới thiệu vào bài như SGK. + HS nghe, ghi nhớ. * Hoạt động 1. Tìm hiểu cấu tạo của máy ảnh. - Mục tiêu : Nêu và chỉ ra được hai bộ phận chính của máy ảnh là vật kính và buồng tối. - Thời gian : 10 phút. - Đồ dùng dạy học : Mô hình máy ảnh. - Cách tiến hành : Phương pháp trực quan, đàm thoại. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Tổ chức cho HS đọc thông tin mục I SGK, quan sát mô hình máy ảnh theo nhóm, trả lời : Nêu cấu tạo của máy ảnh. - Yêu cầu HS chỉ ra các bộ phận : Vật kính, buồng tối, chỗ đặt phim trên máy ảnh mô hình. - Yêu cầu HS quan sát ảnh của vật đặt trước thấu kính của máy ảnh trên tấm nhựa trong. * Kết luận. Yêu cầu HS trả lời : Em hãy nhắc lại cấu tạo của máy ảnh. - Làm việc theo nhóm nghiên cứu thông tin mục I SGK, quan sát mô hình máy ảnh tìm hiểu cấu tạo của máy ảnh. - Từng HS chỉ ra đâu là vật kính, buồng tối, chỗ đặt phim trên máy ảnh mô hình. - HS quan sát ảnh của vật đặt trước thấu kính của máy ảnh trên tấm nhựa trong. - HS nêu cấu tạo của máy ảnh. * Hoạt động 2. Tìm hiểu cách tạo ảnh của một vật trên phim của máy ảnh. - Mục tiêu : + Nêu và giải thích được các đặc điểm của ảnh hiện trên phim của máy ảnh. + Dựng ảnh của một vật được tạo ra trong máy ảnh. - Thời gian : 20 phút. - Đồ dùng dạy học : Mô hình máy ảnh. - Cách tiến hành : Phương pháp thực nghiệm, đàm thoại, hoạt động nhóm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh * Bước 1. Trả lời câu hỏi. - Tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm quan sát ảnh của vật qua mô hình máy ảnh. - GV hướng dẫn : Hướng vật kính của máy ảnh về phía một vật ngoài sân trường, đặt mắt phía sau tấm kính mờ đặt ở vị trí của phim để quan sát ảnh của vật này. - Đề nghị đại diện 1-2 nhóm trả lời C1, C2. - GV chuẩn hoá câu trả lời của HS. * Bước 2. Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnh. - Đề nghị HS vẽ lại hình 47.4 SGK vào vở để làm C3 và C4. - Nếu HS gặp khó khăn khi trả lời C3, GV gợi ý : + Sử dụng tia qua quang tâm để xác định ảnh của B/ của B hiện trên phim PQ và ảnh A/B/ của AB. + Từ đó vẽ tia ló ra khỏi vật kính đối với tia sáng từ B tới vật kính và song song với trục chính. + Xác định tiêu điểm F của vật kính. - Yêu cầu HS thực hiện C4. - GV gợi ý : Xét 2 tam giác đồng dạng OAB và OA/B/ để tính tỉ số C4 yêu cầu. * Kết luận. Yêu cầu HS trả lời : Nêu tính chất của ảnh của một vật trên phim. - Hoạt động theo nhóm : từng HS tìm cách thu ảnh của một vật trên tấm kính đặt ở vị trí của phim trong mô hình máy ảnh. Từ đó trả lời C1, C2. C1. ảnh của vật trên phim là ảnh thật, ngược chiều với vật và nhỏ hơn vật. C2. Hiện tượng thu được ảnh thật trên phim chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ. - Từng HS thực hiện C3 vẽ ảnh của vật AB đặt trước máy ảnh : P I B F/ A/ o A F B/ Q - Từng HS thực hiện C4 : Tính tỉ số giữa chiều cao của ảnh và chiều cao của vật : Ta có OAB đồng dạng với OA/B/ A/B//AB = A/O/AO = = - Trả lời câu hỏi của GV để rút ra kết luận. * Hoạt động 3. Vận dụng. - Mục tiêu : Vận dụng được các kiến thức đã học trả lời được một số câu hỏi có liên quan. - Thời gian : 8 phút. - Đồ dùng dạy học : Máy ảnh. - Cách tiến hành : Phương pháp trực quan, đàm thoại. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Cho HS quan sát máy ảnh thật, yêu cầu HS trả lời C5. - GV chuẩn hoá câu trả lời của HS. - Yêu cầu HS trả lời C6, GV gợi ý : Vận dụng kết quả vừa thu được ở C4 để tính A/B/. * Kết luận. GV tiểu kết hoạt động 3. - Cho HS quan sát máy ảnh thật, trả lời C5 Chỉ ra vật kính, buồng tối, chỗ đặt phim. - Trả lời C6 : áp dụng kết quả của C4 ta có ảnh A/B/ của người ấy trên phim có chiều cao là : A/B/ = AB.(A/O/AO) = 160.() = 3,2 cm. - HS nghe, ghi nhớ. * Tổng kết và hướng dẫn học tập ở nhà. - Chỉ định 1 HS đọc phần “Ghi nhớ”, phần “Có thể em chưa biết” SGK. - Dặn HS về nhà học thuộc bài, chuẩn bị cho tiết sau ôn tập, tiết 53 kiểm tra.