Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 - Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Nghị luận vềtác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuNDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét* Vấn đề nghị luận: Những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ SaPa” của Nguyễn Thành Long.Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích) Dù được miêu tả nhiều hay ít trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ SaPa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục.Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.Câu nêu VĐNLLuận điểm 1: Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ cúa mình.Luận điểm 2: Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.Luận điểm 3: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.Câu nêu luận điểmCâu cô đúc luận điểmBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuHệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.NDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmCâu 3, 4 (Đoạn I)Câu 1 (Đoạn II)Câu 2 (Đoạn III)Câu 1 (Đoạn IV)Câu 3, 4 (Đoạn V)I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétNhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niên* Vấn đề nghị luận: Những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ SaPa” của Nguyễn Thành Long.Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuHệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.NDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmCâu 3, 4 (Đoạn I)Câu 1 (Đoạn II)Câu 2 (Đoạn III)Câu 1 (Đoạn IV)Câu 3, 4 (Đoạn V)Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niênI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích. Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét=> Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.=> Cơ sở: Những nhận xét, đánh giá về chuyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuHệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.NDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmCâu 3, 4 (Đoạn I)Câu 1 (Đoạn II)Câu 2 (Đoạn III)Câu 1 (Đoạn IV)Câu 3, 4 (Đoạn V)Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niênDẫn dắt -> VĐNLCách triển khaiI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Câu hỏi thảo luận nhómXác định hệ thống luận cứ, cách triển khai, các phép lập luận trong mỗi luận điểm phần thân bài?I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét123Đáp ánBắt đầu210Hết giờBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Phiếu học tậpNhóm: Luận điểm 1Luận cứCách triển khai Phép lập luậnNhân vật anh thanh niên đẹp ở lòng yêu đời, yêu nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc.I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Anh thanh niên đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách, sự quan tâm chu đáo với mọi người.I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétPhiếu học tậpNhóm: Luận điểm 2Luận cứCách triển khai Phép lập luậnBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Người thanh niên ấy rất khiêm tốnPhiếu học tậpNhóm: I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétLuận điểm 3Luận cứCách triển khai Phép lập luậnBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Phiếu học tậpNhóm: Luận điểm 1Luận cứCách triển khai Phép lập luậnNhân vật anh thanh niên đẹp ở lòng yêu đời, yêu nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc.+ Cuộc sống cô độc+ Công việc vất vả+ Yêu công việc, suy nghĩ đúng đắn về công việc+ Tổ chức cuộc sống ngăn nắpDiễn dịchPhân tích, chứng minhI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Phiếu học tậpNhóm: Diễn dịchPhân tích, chứng minhI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétLuận điểm 2Luận cứCách triển khai Phép lập luậnAnh thanh niên đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách, sự quan tâm chu đáo với mọi người Mến khách ngay từ phút gặp gỡ ban đầu Chu đáo với vợ bác láI xe Tiếp đón mọi người niềm nởBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Luận điểm 3Luận cứCách triển khai Phép lập luậnNgười thanh niên ấy rất khiêm tốn+ Cho đóng góp của mình là nhỏ bé+ Khi hoạ sĩ muốn vẽ chân dung mình thì giới thiệu những người khác đáng vẽ hơn.Phân tích, chứng minhDiễn dịchPhiếu học tậpNhóm: I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuHệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.NDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmCâu 3, 4 (Đoạn I)Câu 1 (Đoạn II)Câu 2 (Đoạn III)Câu 1 (Đoạn IV)Câu 3, 4 (Đoạn V)Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niênDẫn dắt -> VĐNLDiễn dịch (nêu ý khái quát, phân tích, chứng minh)Dẫn dắt -> Cô đúc LĐ(tổng hợp)Cách triển khaiI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Mở bàiThân bàiKết bàiCâuHệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.NDPhầnNêu VĐNLNêu luận điểmCô đúc luận điểmCâu 3, 4 (Đoạn I) Nhận xét, đánh giá về nhân vật anh thanh niên.Câu 1 (Đoan II)Câu 2 (Đoạn III)Câu 1 (Đoạn IV)Câu 3, 4 (Đoạn V)Cách triển khai Lập luậnChặt chẽ, các luận điểm được phân tích, chứng minh, thuyết phụcLuận cứBố cụcXác đáng, sinh độngChặt chẽ, mạch lạcLời vănChính xác, gợi cảmI. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétDiễn dịchDẫn dắt -> VĐNLDẫn dắt -> Cô đúc LĐ (tổng hợp)Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.=> Cơ sở:+ Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.=> Yêu cầu: + Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.+ Bố cục mạch lạc, lời văn phải chuẩn xác, gợi cảm.I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích. Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xétBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.=> Cơ sở:+ Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.=> Yêu cầu: + Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.+ Bố cục mạch lạc, lời văn phải chuẩn xác, gợi cảm.I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích. Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét3. Ghi nhớGhi nhớBài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích. Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét3. Ghi nhớII. Luyện tậpBài tập 1: (SGK- Tr63)*Vấn đề nghị luận của đoạn văn: Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của lão Hạc và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật này.+ Câu chứa luận điểm: Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu.+ Các luận cứ: * Suy nghĩ nội tâm của lão Hạc để chọn cái sống hay cái chết. * Cuối cùng, lão Hạc lưạ chọn cái chết. * Lão âm thầm chuẩn bị cho cái chết. * Cái chết của lão khiến người ta đau đớn, nhận ra tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm. * Lão Hạc dùng cái chết để cấy cái sống cho đứa con trai + Cách triển khai:Tập trung phân tích những diễn biến trong nội tâm nhân vật vì đó là quá trình chuẩn bị cho cái chết dữ dội của nhân vật.-> Bằng sự phân tích cụ thể nội tâm, hành động của nhân vật lão Hạc, bài viết làm sáng tỏ nhân cách đáng kính trọng, một tấm lòng hi sinh cao quý.Bài 23. Tiết 118. Tập làm vănNghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)Trong cỏc đề bài sau, đề bài nào là nghị luận về tỏc phẩm truyện( hoặc đoạn trớch)?A. Suy nghĩ về đạo lý của dõn tộc: “ Uống nước nhớ nguồn”.B. Đất nước ta cú nhiều tấm gương vượt khú học giỏi.Em hóy trỡnh bày một số tấm gương đú và nờu suy nghĩ của mỡnh.C. Phõn tớch truyện ngắn “ Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sỏng.D. Cảm nhận của em về tỡnh bà chỏu trong bài thơ “ Bếp lửa” của Bằng Việt.I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích. Văn bản (SGK Tr 61).2. Nhận xét3. Ghi nhớII. Luyện tậpBài tập 1: (SGK- Tr63)Bài tập 2Hướng dẫn học ở nhà- Học thuộc ghi nhớ- Xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ cho đề văn nghị luận xác định ở bài tập 2- Chuẩn bị kĩ Tiết 119: Cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện.Tiết học kết thỳcXin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo cùng các em học sinh