Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 - Tây tiến

Quang Dũng TÂY TIÊNTÂY TIẾNQuang Dũng1q11/07. Hoàng HảiKiểm tra bài cũ:Đọc thuộc và phân tích đọan thơ sau trong bài Việt Bắc của TH:Ta về, mình có nhớ taNhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung. TÂY TIẾN_ Quang Dũng I- Vài nét về tác giả và tác phẩm.1- Tác giả:Quang Dũng(1921-1988)Quê: Đan Phượng Hà TâyTÂY TIẾN_ Quang DũngI- Vài nét về tác giả và tác phẩm.Nêu tóm tắt vài nét về tác giả? 1- Tác giả: Quang Dũng là một nghệ sĩ tài hoa, đa tài ở nhiều lĩnh vực: văn, thơ, nhạc, họaLà nhà thơ với hồn thơ trung hậu, tha thiết yêu quê hương, đất nước. Thơ ông giàu chất lãng mạn, rất tinh tế, mà bình dị.Năm 1947 , ông là đại đội trưởng trong đoàn quân Tây Tiến.ss2. Tác phẩm:TÂY TIẾN_ Quang DũngI- Vài nét về tác giả và tác phẩm2- Tác phẩm:Nhận xét ban đầu của em khi đọc TT ? Bài thơ có mấy phần?TT ban đầu có tên là Nhớ TT, ra đời khoảng cuối 1948. Rút trong tập: Mây đầu ô .Bài thơ là kí ức của t/g, gắn liền với đoàn quân TT và núi rừng biên cương TB của Tổ quốc.Bố cục: tự bài thơ chia 4 phần: Hành trình gian khổ nhưng tự hào của người lính TT.- Những kỉ niệm hào hứng, tươi vui.- Cảm hứng bi tráng về người lính.- Lời kết, lời thề của người lính. TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:Mở đầu là nỗi nhớ: Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.Nhớ về đâu? - về đoàn quân TT - về núi rừng TB Nhớ như thế nào? “chơi vơi”! – da diết, bao trùm cả không gian, thời gian. - và không thể kìm nén TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.(đoạn 1 )a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Những địa danh trong đoạn thơ gợi cho em cảm nhận gì?Những tên đất lạ:Sài Khao- Mường Lát- Pha luông- Mường Hịch Gợi ra một TB đầy bí ẩn, hoang sơ.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Những câu thơ nào vẽ ra một TB vô cùng hiểm trở,dữ dội? “ Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống “ Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuốngTÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Những thủ pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong 4 câu thơ này? Và với dụng ý gì?Thủ pháp đối lập: Dốc lên > Gợi ra vẻ dữ dội của núi rừng TB.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Và cách dùng từ ngữ thì sao? Có dụng ý gì?Từ ngữ giàu tính tạo hình:Khúc khuỷuthăm thẳmheo hútngửi trời=>Gợi ra sự hiểm trở của thiên nhiên TB.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Còn thủ pháp nghệ thuật nào được sử dụng nữa? Và với dụng ý gì?Những thanh trắc được dùng liên tiếp+ nhịp thơ gồ ghề: “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống.”=> Diễn tả đến tận cùng nỗi gian nan, vất vả của người lính.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.a/ Thiên nhiên TB hoang dã, dữ dội, hùng vĩ:Qua những biện pháp nghệ thuật ấy, em có nhận xét gì về thiên nhiên TB ? Nhận xét: Bằng bút pháp hiện thực, kết hợp lãng mạn, bốn câu thơ vẽ ra một bức tranh hoành tráng, dữ dội,khắc nghiệt, mà hùng vĩ về núi rừng TB.Nhà ai Pha Luông mưa xa khơiTÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.b/ Cũng là những kỉ niệm đáng tự hào của người lính TT:Những hình ảnh nào đầy chất lãng mạn?Hình ảnh lãng mạn: Hoa vềsúng ngửi trờimưa xa khơibỏ quên đời=> Đầy sức gợi về người lính TT trẻ trung phơi phới, bay bổng tâm hồngiúp họ có thêm sức mạnh vượt qua mọi gian nan thử tháchTÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.b/ Cũng là những kỉ niệm đáng tự hào của người lính TT:Em hãy đọc, giải thích và nêu cảm nhận về hai câu thơ cuối đoạn? Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói Mai Châu mùa em thơm nếp xôi Hai câu kết dịu nhẹđể chuyển tiếp sang đoạn sau êm đềmỞ đó là tình quân dân ấm áp. Và một sáng tạo từ ngữ: “ mùa em”: mùa lúa chín? mùa của tình quân d©n ? mùa: em ? TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:1-Cuộc hành quân gian khổ, nhưng tự hào của người lính TT.b/ Cũng là những kỉ niệm đáng tự hào của người lính TTQua phân tích trên, em có nhận xét gì?Tiểu kết:Cảnh núi rừng TB qua ngòi bút của QD, hiện lên sinh động với núi cao, vực sâu, dốc thẳm, mưa rừng, sương núi, thác gầm, cọp thét Và đó cũng là những kỉ niệm đáng tự hào của người lính TT, bởi họ đã ngạo nghễ cười và vượt qua những gian nan đóThiên mhiên TB và người lính TT được thể hiện bằng bút pháp vừa hiện thực, vừa lãng mạn.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:. 2- Những kỉ niệm tươi vui, hào hứng (đoạn 2 ): a/Một đêm hội đuốc hoa tưng bừng (4 câu đầu):Bốn câu thơ gợi lên những màu sắc, âm thanh, hoạt động gì?Qua đó , em có nhận xét gì ?MMàu sắc ,ánh sáng: đuốc hoa xiêm áoÂm thanh: khèn lên nhạc vềHoạt động: kìa em e ấpBốn câu thơ đậm chất nhạc, chất thơ; phơi mở tâm hồn người lính TT lãng mạn, tình tứlàm thành đêm liên hoan văn nghệ đậm tình quân dân.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:2- Những kỉ niệm tươi vui, hào hứng (đoạn 2 ):b/ Một cuộc vượt thác oai hùng (4 câu sau):Những hình ảnh nào gợi ra một bức tranh thiên nhiên thi vị? Con người hùng dũng? Tại sao?Những h/ả đẹp về thiên nhiên: chiều sương hồn lau dòng nước lũ hoa đong đưa Và h/ả con người: dáng người trên độc mộc.Bốn câu thơ đậm chất họa.Bút pháp lãng mạn vẽ ra một bức tranh t/n hoang dã mà thi vị. Nổi bật là dáng hiên ngang, hùng dũng của ai đótrên sông, giữa dòng nước lũ.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:2- Những kỉ niệm tươi vui, hào hứng (đoạn 2 ):Em có nhận xét gì về đọa thơ này?Tóm lại: Cả đoạn thơ mang đến đậm đà ấn tượng về những người lính TT trẻ trung, tình tứ, rất lãng mạn; và ấn tượng về cảnh vật, con người TB cũng thật đẹp, thật duyên, và rất tình tứĐoạn thơ để lại cảm giác bâng khuâng, nhung nhớ trong lòng người3- Cảm hứng bi tráng về người lính TT (đoạn 3):Thủ pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong 2 câu thơ đầu? Và nhằm mục đích gì?Người lính TT (cả đoàn quân) trực tiếp xuất hiện :Dáng vẻ khác thườngtrong sự đối lập:không mọc tócxanh màu lávớiD÷ oai hïmBiết bao thiếu thốn, gian khổnhưng ý chí và tinh thần của họ thì không gì quật ngã Lí tưởng ,và những kỉ niệmnhư tiếpthêm sức mạnh cho họ.Nỗi nhớ - vẻ đẹp lãng mạn của tâm hồn:nhớ dáng kiều gửi mộng qua biên giới Và lí tưởng, khát vọng :chẳng tiếc đời xanh...TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:3- Cảm hứng bi tráng về người lính TT (đoạn 3):T/g nói về sự hi sinh, mất mát của đoàn quân TT như thế nào?-Bằng từ ngữ giản dị: chẳng tiếc về đất- Từ Hán Việt trang trọng: chiến trường viễn xứ độc hành T/g không ngại nói đến sự hiSinh, và mang đến cho sự hi Sinh ấy vẻ lẫm liệt, hào hùng, Trang trọng. Cả núi rừng kính Cẩn nghiêng mình vĩnh biệtCác anh.- Nỗi đau mất mát Được nâng lên tầm bi tráng.TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:4- Đoạn kết (4 câu cuối):“Mùa xuân”- ở đây có thể có những nghĩa nào? Mùa xuân đất nước? Tuổi trẻ TT ? Ngày thành lập đoàn quân TT ?Hai câu đầu: nhắc lại lời thề thuổ ban đầu: “Chí nhớn chưa về bàn tay không”.Hai câu sau: là sự khảng định dù ở đâu, đi đâu, vẫn nhớ về TT, vì ở đó là cuộc đời mình, đồng đội mình. Và cũng là lời thề chiến đấu đến cùng cho Tổ quốc. TÂY TIẾN Quang Dũng . II- Đọc- hiểu bài thơ:III- Tæng kÕt:Em cã nhËn xÐt g× vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ?Cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi tráng tạo nên mµu sắc sö thi đặc biệt của bài thơ, và làm nên một dấu ấn không thể phai mờ trong nền thơ ca cách mạng VN. Từ chân dung người lính TT hào hoa, dũng cảm, trên nền hùng vĩ của núi rừng TB, t/g hướng hồn thơ ngưỡng vọng vào h/ả đẹp nhất một thêi: H/ả người lính quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.