Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 - Người lái đò sông đà

NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀNguyễn Tuân(Trích)“Đẹp vậy thay, tiếng hát trên dòng sông”(Wladyslaw Broniewski)“Chúng thuỷ giai đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu” TÁC GIẢ NGUYỄN TUÂN(1910-1987)Chân dung Nguyễn TuânKí hoạ Nguyễn TuânTÁC GIẢ NGUYỄN TUÂN (1910-1987).Nguyễn TuânCuộc đờiSự nghiệp văn họcTiểu sửCon ngườiQuá trình sáng tácPhong cách nghệ thuật Trước Cách mạng Sau Cách mạngQuan niệm cái đẹp chỉ có ở quá khứ, tài hoa nghệ sĩ chỉ có ở con người xuất chúng thuộc thời trước còn vương sót lại.Không đối lập quá khứ với hiện tại. Cái đẹp có ở quá khứ hiện tại và tương lai; tài hoa có ở cả nhân dân đại chúng.Tìm cảm giác mạnh ở quá khứ, ở chủ nghĩa xê dịch, đời sống truỵ lạc, thế giới ma quỷ thể hiện trong những truyện gọi là “yêu ngôn”.Tìm những hiện tượng gây cảm giác mạnh ở phong cảnh đẹp, hùng vĩ của đất nước, ở những thành tích của nhân dân trong chiến đấu và xây dựng. Thể loại tuỳ bút thiên về nội tâm của cái tôi chủ quan. Tuỳ bút pha chất kí với bút pháp hướng ngoại.Ngông Uyên bácQuan sát miêu tả sự vật ở phương diện thẩm mĩ, văn hoá.Thể hiện nhân vật tài hoa, nghệ sĩ.Nhà văn của những tình cảm, cảm giác mãnh liệt.Vận dụng tri thức nhiều ngành để miêu tả, sáng tạo.Độc đáo trong diễn đạt và sử dụng ngôn ngữ.Tài hoaSở trường thể loại tuỳ bút.2. Tùy bút “Sông Đà”a. Hoàn cảnh sáng tác :Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên Tây Bắc vào năm 1958. b. Thể loại tùy bút: + Cách phóng bút bộc lộ cảm xúc một cách tự do, phóng túng, biến hóa linh hoạt, ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu, nhiều cách so sánh liên tưởng c. Nội dung: + Phong cảnh Tây Bắc vừa uy nghiêm hùng vĩ, vừa thơ mộng trữ tình. + Con người Tây Bắc dũng cảm, lao động cần cù. HƯỚNG DẪN THẢO LUẬN Nhóm 1: Sông Đà hùng vĩ Nhóm 2: Sông Đà trữ tìnhYêu cầu: + Phát hiện chi tiết + Tín hiệu nghệ thuật + Giá trị nội dung Vách đá hai bên bờ sông“đá sông dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời” “vách đá thành chẹt lòng sông như một cái yết hầu”“Ngồi trong khoang đò quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đang đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung của sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện.”“nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng muốn đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò Sông Đà nào tóm được qua đấy.”Những hút nước lòng sông“những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc. Trên mặt cái hút xoáy tít đáy cũng đang quay lừ lừ những cánh quạ đàn. Không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy, thuyền nào qua cũng chèo nhanh để lướt qua quãng sông, y như là ô tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới”Nghệ thuậtĐối lậpNgôn ngữ linh hoạt, biến hoá, giàu hình ảnh, nhạc điệu, đậm chất thơ Biện pháp nhân hoá, so sánh với những liên tưởng bất ngờ, độc đáo. Cách miêu tả sinh động, kể chuyện hấp dẫn, cuốn hút Vận dụng tri thức khoa học liên ngành, tiếp cận thiên nhiên từ nhiều góc độ khác nhauNội dung: Nguyễn Tuân đã công phu tìm hiểu và miêu tả vẻ đẹp đa dạng của Đà giang trên hai khía cạnh hùng vĩ và trữ tình. Qua đó, nhà văn bày tỏ quan niệm cái đẹp phải tuyệt đỉnh và có sự tổng hợp. Thiên nhiên không thuần túy là thiên nhiên mà là một sản phẩm nghệ thuật vô giá của tạo hóa cần phải trân trọng và phát lộ vẻ đẹp của nó. Đồng thời, nhà văn đã kín đáo bày tỏ tình yêu quê hương đất nước1. Tìm và phân tích các tín hiệu nghệ thuật miêu tả hình ảnh sông Đà và người lái đò trong từng vòng?2. Nêu ấn tượng của em về hình ảnh người lái đò trong từng vòng?3. Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân được thể hiện qua hình tượng người lái đò?Hướng dẫn học bàich©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c EM