Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 - Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học

Kính chào quý thầy cô và các em học sinh nghị luậnvề một ý kiến bàn về văn họcKiểm tra bài cũCâu 1: Trong bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ, cần phải nêu được những nội dung nào?Câu 2: Để viết bài văn nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ cần phải sử dụng thao tác lập luận nào sau đây:Giải thích B. Bình luậnC. Phân tích và chứng minh D. Cả A, B và C.1.Tìm hiểu đề và lập dàn ýA. Đề bài*Đề 1. Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai cho rằng: “Nhìn chung văn học Việt Nam phong phú, đa dạng ; nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thông kim cổ, thì đó là văn học yêu nước.” ( Dẫn theo Trần Văn Giàu tuyển tập, NXB Giáo dục, 2001 ) Hãy trình bày suy nghĩ của anh (chị ) đối với ý kiến trên.*Đề 2. Bàn về đọc sách, nhất là các tác phẩm văn học lớn, người xưa nói: “ Tuổi trẻ đọc sách như nhìn trăng qua kẽ, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân, tuổi già đọc sách như thưởng trăng trên đài.”( Dẫn theo Lâm Ngữ Đường, sống đẹp, Nguyễn Hiến Lê Dịch, NXB Tao đàn, Sài Gòn, 1965)B. Tìm hiểu đề: Đề 1Vấn đề cần nghị luận Văn học yêu nước là chủ lưu trong sự đa dạng, phong phú của văn học Việt Nam.( Lịch sử VH )Thao tácGiải thích, chứng minh, bình luậnPhạm vi tư liệuVăn học Việt Nam Đề 2 Đọc sách , tiếp nhận các giá trị của sách tuỳ thuộc vào điêu kiện và năng lực chủ quan, tầm lĩnh hội của mỗi người đọc(vốn sống, vốn văn hoá, kinh nghiệm ...) ( Lí luận VH)Giải thích, chứng minh, bình luậnKiến thức lí luận văn họcC. Lập dàn ý*Đề 1: a. Mở bài: - Giới thiệu câu nói của Đặng Thái Mai. - Khẳng định giá trị câu nói . b. Thân bài: - Giải thích ý nghĩa câu nói: + Văn học Việt Nam rất phong phú và đa dạng (số lượng tác phẩm, thể loại,phong cách tác giả). + Văn học yêu nước là một chủ lưu xuyên suốt. -Bình luận, chứng minh về ý nghĩa của câu nói: + Đây là một ý kiến hoàn toàn đúng. + Văn học yêu nước là chủ lưu xuyên suốt lịch sử văn học việt Nam (văn học trung đại, văn học cận_hiện đại). -Nguyên nhân: + Đời sống tư tưởng của con người Việt Nam phong phú đa dạng. + Do hoàn cảnh đặc biệt của lịch sử.c. Kết bài:Khẳng định giá trị của ý kiến trên: - Giúp người đọc hiểu hoàn cảnh lịch sử và về đặc điểm văn học dân tộc. - Biết ơn, khắc sâu công lao của cha ông trong công cuộc bảo vệ đất nước. - Giữ gìn, yêu mến, học tập những tác phẩm có nội dung yêu nước. Đề 2: a. Mở bài: Giới thiệu ý kiến của Lâm Ngữ Đường. b. Thân bài: - Giải thích ý nghĩa của 3 hình ảnh mang tính chất ẩn dụ trong ý kiến của Lâm Ngữ Đường: khả năng tiếp nhận khi đọc sách tuỳ thuộc vào điều kiện, năng lực trình độ chủ quan của người đọc. - Bình luận, chứng minh những khía cạnh đúng của vấn đề: đọc sách tuỳ thuộc vào vốn sống, vốn văn hoá, kinh nghiệm tâm lý của người đọc. Ví dụ: Khi đọc “Truyện kiều” thì ở mỗi lứa tuổi có một cách cảm nhận khác nhau. - Bình luận bổ xung những khía cạnh chưa đúng của vấn đề : + Không phải ai từng trải cũng hiểu sâu sắc tác phẩm khi đọc. Ngược lại có những người trẻ tuổi nhưng vẫn hiểu sâu sắc tác phẩm. + Ví dụ: Những bài luận đạt giải cao trong các kì thi học sinh giỏi của học sinh về các tác phẩm văn học.c. Kết luận: - Tác dụng và giá trị của ý kiến trên đối với người đọc. - Muốn đọc sách tốt phải tự trang bị hiểu biết về nhiều mặt. - Đọc sách phải biết suy ngẫm, tra cứu.2. Cách làm một bài văn nghị luận về một ý kiến bàn về văn học. Khái niệm: Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là bài văn nghị luận yêu cầu người viết phải biết giải thích đúng đắn nội dung một ý kiến đối với văn học và biết nhận định, đánh giá ý kiến ấy. Em hãy cho biết thế nào là nghị luận về một ý kiến bàn về văn học?b. Cách làm bài văn nghị luận về một ý kiến bàn về văn học. Tuỳ vào từng vấn đề mà có cách làm hợp lý, nhưng cần phải trải qua hai bước cơ bản: - Thứ nhất: tìm hiểu đề và xác định yêu cầu của đề. - Thứ hai: lập dàn ý dựa trên cơ sở của phần tìm hiểu đề. Để viết bài văn nghị luận về một ý kiến bàn về văn học ta cần phải làm ntn?3. Luyện tập.Bài tập 1: a. Tìm hiểu đề: - Thể loại: Nghị luận (giải thích, chứng minh, bình luận) một ý kiến bàn về vấn đề văn học. - Nội dung: + Thạch Lam không tán thành quan điểm văn học thoát li thực tế. + Khẳng định giá trị cải tạo xã hội và giá trị giáo dục của văn học. - Phạm vi tư liệu: + Những tác phẩm của Thạch Lam. + Những tác phẩm văn học tiêu biểu khác.b.Lập dàn ý:-Mở bài: +Văn học có nhiều giá trị trong cuộc sống . +Dẫn ý kiến của Thạch Lam.-Thân bài: + Giải thích ý kiến : Các giá trị của văn học (Nhận thức,giáo dục, thẩm mĩ) Chú ý các từ ngữ :khí giới ,thanh cao, đắc lực + Bình luận và chứng minh: Vai trò của văn học trong cuộc sống (lên án cái xấu, cái ác, cái giả dối, bênh vực cái thiện, ca ngợi cái đẹp, cổ vũ mọi người xây dựng một xã hội tốt đẹplàm tâm hồn con người phong phú hơn, tinh tế hơn - Kết luận: + Khẳng định ý kiến trên. + Cần biết trân trọng những áng văn chương có giá trị, biết thưởng thức văn chương để đời sống tốt đẹp hơn.*Bài tập 2:a.Phân tích đề -Vấn đề cần nghị luận: Thành công của thơ Tố Hữu chính là ở thái độ toàn tâm, toàn ý vì cách mạng.(chất trữ tình chính trị) (Tác giả VH)-Thao tác: giải thích, chứng minh, bình luận-Phạm vi tư liệu: Thơ Tố Hữu.b.Lập dàn ý:- Mở bài:+ Chất trữ tình chính trị trong thơ Tố Hữu dẫn đến thành công của thơ anh.+ Giới thiệu ý kiến của Hoài Thanh Thân bài:+ Giải thích ý kiến trên (chú ý các từ ngữ: toàn tâm, toàn ý)+ Bình luận và chứng minh thơ T.H thể hiện thành công những lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người cách mạng, thể hiện nhiệt tình cách mạng, các chặng đường thơ của TH luôn gắn bó và phản ánh chân thật những chặng đường cách mạng của dân tộc- Kết bài: Thơ TH là thành tựu xuất sắc của thơ ca cách mạng. Chúc các thầy cô và các em sức khoẻ, hạnh phúc