Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 - Luật thơ

LUẬT THƠLUẬT THƠHiệp vần *Trăm năm trong cõi người ta Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhauTrải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòng(Truyện Kiều, Nguyễn Du)Trăm năm trong cõi người ta Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhauTrải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòngTrăm năm trong cõi người ta Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhauTrải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòng(Truyện Kiều, Nguyễn Du)Hài thanhBBBTBBTTBTTBTBTBTTTBTBBTBBTBLUẬT THƠLUẬT THƠTrăm năm / trong cõi / người ta Chữ tài / chữ mệnh / khéo là / ghét nhau,Trải qua /một cuộc /bể dâuNhững điều / trông thấy / mà đau đớn lòng.(Truyện Kiều, Nguyễn Du)*Ngắt nhịp*Trăm năm trong cõi người ta Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhauTrải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòng(Truyện Kiều, Nguyễn Du)Trăm năm/trong cõi/người ta Chữ tài/chữ mệnh/khéo là ghét nhauTrải qua/một cuộc/bể dâuNhững điều trông thấy/mà đau đớn lòng1. Thể thơ lục bátII. Một số thể thơ truyền thống Trăm năm trong cõi người ta Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhauTrải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòng(Truyện Kiều, Nguyễn Du)BTBBTBBTBBTBII. Một số thể thơ truyền thống 1. Thể thơ lục bát*Thân em như quả ớt trên cây Càng tươi ngoài vỏ, càng cay trong lòng.Lục bát biến thểII. Một số thể thơ truyền thống *II. Một số thể thơ truyền thống 2. Thể thơ song thất lục bátNgòi đầu cầu nước trong như lọc,Đường bên cầu cỏ mọc còn non.Đưa chàng lòng dặc dặc buồn,Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền.(Chinh phụ ngâm)Ngòi đầu cầu nước trong như lọc,Đường bên cầu cỏ mọc còn non.Đưa chàng lòng dặc dặc buồn,Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền.Ngòi đầu cầu/nước trong như lọc,Đường bên cầu/cỏ mọc còn non.Đưa chàng/lòng dặc dặc buồn, Bộ khôn bằng ngựa,/thủy khôn bằng thuyền. TTBBBBBBLUẬT THƠSông cạn, biển cạn, lòng ta không cạnNúi lở non mòn, nghĩa bạn không quên,Đường còn qua lại xuống lênƠn bạn bằng biển nghĩa ta đều bằng non.(Dân ca miền Nam Trung Bộ)*Song thất lục bát biến thểNguyễn Kim Hoàn – Tổ Xã hội I*Vằng vặc bóng thuyền quyênMây quang gió bốn bênNề cho trời đất trắngQuét sạch núi sông đenCó khuyết nhưng tròn mãiTuy già vẫn trẻ lênMảnh gương chung thế giớiSoi rõ: mặt hay, hènVằng vặc bóng thuyền quyênMây quang gió bốn bênNề cho trời đất trắngQuét sạch núi sông đenCó khuyết nhưng tròn mãiTuy già vẫn trẻ lênMảnh gương chung thế giớiSoi rõ: mặt hay, hènVằng vặc/bóng thuyền quyênMây quang/gió bốn bênNề cho/trời đất trắngQuét sạch/núi sông đenCó khuyết/nhưng tròn mãiTuy già/vẫn trẻ lênMảnh gương/chung thế giớiSoi rõ:/mặt hay, hènVằng vặc bóng thuyền quyên T BMây quang gió bốn bên B TNề cho trời đất trắng B TQuét sạch núi sông đen T BCó khuyết nhưng tròn mãi T BTuy già vẫn trẻ lên B TMảnh gương chung thế giới B TSoi rõ: mặt hay, hèn T BVằng vặc bóng thuyền quyên T BMây quang gió bốn bên B TNề cho trời đất trắng B TQuét sạch núi sông đen T BCó khuyết nhưng tròn mãi T BTuy già vẫn trẻ lên B TMảnh gương chung thế giới B TSoi rõ: mặt hay, hèn T BII. Một số thể thơ truyền thống 3. Các thể ngũ ngôn Đường luậtMÔ HÌNH HÀI THANH, NHỊP THƠ NGŨ NGÔN BÁT CÚNiêm và đối12345Vần Dòng 1Dòng 2Dòng 3Dòng 4Dòng 5Dòng 6Dòng 7Dòng 8*NiêmNiêmVầnVầnNiêmNiêmVầnVầnNhịpBBBBTTTTBBBTTTBTBBBB Có thể có vần BVần* Ông phỗng đáÔng đứng làm chi đó hỡi ông?Trơ trơ như đá, vững như đồng.Đêm ngày gìn giữ cho ai đó?Non nước đầy vơi có biết không? ( Nguyễn Khuyến ) Ông phỗng đáÔng đứng làm chi đó hỡi ông?Trơ trơ như đá, vững như đồng.Đêm ngày gìn giữ cho ai đó?Non nước đầy vơi có biết không? ( Nguyễn Khuyến ) Ông phỗng đáÔng đứng làm chi/đó hỡi ông?Trơ trơ như đá,/vững như đồng.Đêm ngày gìn giữ/cho ai đó?Non nước đầy vơi/có biết không? ( Nguyễn Khuyến ) Ông phỗng đáÔng đứng làm chi đó hỡi ông? T B TTrơ trơ như đá, vững như đồng. B T BĐêm ngày gìn giữ cho ai đó? B T BNon nước đầy vơi có biết không? T B T ( Nguyễn Khuyến ) Ông phỗng đáÔng đứng làm chi đó hỡi ông? T B TTrơ trơ như đá, vững như đồng. B T BĐêm ngày gìn giữ cho ai đó? B T BNon nước đầy vơi có biết không? T B T ( Nguyễn Khuyến ) 4. Các thể thất ngôn Đường luật a, Thất ngôn tứ tuyệtMÔ HÌNH HÀI THANH, NHỊP THƠ THẤT NGÔN TỨ TUYỆT TiếngNiêm và đối1234567Vần Dòng 1Dòng 2Dòng 3Dòng 4*NiêmNiêmĐốiĐốiVầnVầnNhịpTTBBBBTTTTBBBBBBTTTTBBBBTTLuật bằng vần bằngLuật trắc vần bằng Có thể có vần BVầnBước tới Đèo Ngang bóng xế tà,Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.Lom khom dưới núi tiều vài chú,Lác đác bên sông chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.Dừng chân đứng lại: trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.Lom khom dưới núi tiều vài chú,Lác đác bên sông chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.Dừng chân đứng lại: trời, non, nước,Một mảnh tình riêng, ta với ta.Bước tới Đèo Ngang/bóng xế tà,Cỏ cây chen đá,/lá chen hoa.Lom khom dưới núi/tiều vài chú,Lác đác bên sông/chợ mấy nhà.Nhớ nước đau lòng/con quốc quốc,Thương nhà mỏi miệng/cái gia gia.Dừng chân đứng lại:/trời, non, nước,Một mảnh tình riêng,/ta với ta.BBBBBBBBTTTTBBBBTTTTTTTT 4. Các thể thất ngôn Đường luật b, Thất ngôn bát cúQUA ĐÈO NGANG TiếngNiêm và đối1234567Vần Dòng 1Dòng 2Dòng 3Dòng 4Dòng 5Dòng 6Dòng 7Dòng 8*NiêmNiêmĐốiĐốiVầnVầnNiêmNiêmVầnVầnVầnNhịpMÔ HÌNH HÀI THANH, NHỊP THƠ THẤT NGÔN BÁT CÚBBBTTTBTTTTBBBTBBBBTTTBTTTTBBBTBTTTBBBTBBBBTTTBTBBBBBLuật bằng vần bằngLuật trắc vần bằngII. Một số thể thơ hiện đại “Vận nước / như mây quấn Trời Nam / mở thái bình Vô vi / trên điện các Chốn chốn / dứt đao binh” (Vận nước – Pháp Thuận) “Trước sân / anh thơ thẩn Đăm đắm / trông nhạn về Mây chiều / còn phiêu bạt Lang thang / trên đồi quê” (Tình quê – Hàn Mặc Tử)BBBBBBBBBTTTTTTB...Hàng bưởi Đu đưa Bế lũ con Đầu trònTrọc lốc ChớpRạch ngang trờiKhô khốc Sấm Ghé xuống sânKhanh khách CườiCây dừaSải tay bơiNgọn mùng tơiNhảy múa.....MƯA – Trần Đăng Khoa