Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tiết 87: Đọc văn: Chiều tối (mộ) - Hồ Chí Minh

Chào mừng các thầy cô gi¸o tới dự giờ thăm lớp 11A1TiÕt 87- §äc v¨n: CHIỀU TỐI ( Mé)- Hå ChÝ MinhChân dung chủ tịch Hồ Chí Minh (năm 1950) . Hoàn cảnh sáng tác ? . Nội dung ? . Nghệ thuật ?Trình bày hiểu biết của em về tập thơ “Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh ?I.TÌM HIỂU CHUNG1. Vài nét khái quát về :Tập “ Nhật kí trong tù”a.Hoàn cảnh sáng tác:Tháng 8/1942- 9/1943 khi Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam ở Quảng Tây Trung Quốc.Tập Nhật ký bằng chữ Hán gồm 134 bài thơ chủ yếu là thất ngôn tứ tuyệt.b.Nội dung:Bức tranh nhà tù và một phần xã hội Trung Hoa dân quốc.Bức chân dung tự họa con người Hồ Chí Minh bậc “đại nhân,đại trí,đại dũng”.c.Nghệ thuật:Bút pháp cổ điển mà tinh thần hiện đại.Buùt tích trang ®Çu vaø trang cuoái cuûa taäp Nhaät kyù trong tuøMoät soá hình aûnh veà taäp thô Nhaät kyù trong tuø Moät soá hình aûnh veà taäp thô Nhaät kyù trong tuøII- §äc v¨n b¶n: 1, §äc: ChiÒu tèiNguyeân taùcBaûn dòch thôQuyeän ñieåu quy laâm taàm tuùc thuï,Coâ vaân maïn maïn ñoä thieân khoâng;Sôn thoân thieáu nöõ ma bao tuùc,Bao tuùc ma hoaøn, loâ dó hoàng.Hồ Chí Minh Chim moûi veà röøng tìm choán nguû,Choøm maây troâi nheï giöõa taàng khoâng;Coâ em xoùm nuùi xay ngoâ toái,Xay heát, loø than ñaõ röïc hoàng.Nam Trân dòch III/ §äc –HiÓu v¨n b¶n1- Hai c©u ®Çu- C¶nh thiªn nhiªnTh¶o luËn nhãm:( Thêi gian: 3phót)Nhãm:1+2- Nªu cảm nhận về bức tranh thiên nhiên được Bác ghi lại ở 2 câu đầu của bài thơ? Nhãm: 3+4 - Bức tranh thiên nhiên được nhà thơ vẽ lại bằng những chi tiÕt,hình ảnh nào? Hãy phân tích hiệu quả biểu đạt của các chi tiết hình ảnh đó ? Nhãm: 5+6 - Qua những từ ngữ, hình ảnh đã tìm hiểu , em hãy nhận xét về vẻ đẹp và tinh thần hiện đại của hai câu thơ? Sự kết hợp hài hoà giữa vẻ đẹp cổ điển và tinh thần hiện đại : - Thi pháp cổ điển : Cách dùng điểm vẽ diện , lấy tĩnh tả động độc đáo của thơ cổ : + Chỉ một cánh chim, mà gợi ra một không gian êm đềm, tĩnh lặng của không gian tạo vật. + Chỉ một chòm mây mà gợi nên cái bát ngát thi vị của bầu trời - Tinh thần hiện đại : + Hình ảnh thơ cổ nhưng gần gũi , vận động hướng về sự sống . + Tâm trạng nhà thơ buồn, cô đơn, mệt mỏi nhưng không bi luỵ mà vẫn tha thiết giao hoà đồng cảm với thiên nhiên bằng những cảm nhận tinh tế. Tóm lại :Hai câu thơ vừa ghi lại bức tranh thiên nhiên cao rộng, yên ả của cảnh trời chiều; vừa thể hiện tâm hồn giàu cảm xúc trước thiên nhiên và sự sống của nhà thơ. Đây chính là sự thể hiện nghị lực phi thường và cũng là chất thép của người tù Cộng Sản Hồ Chí Minh.2- Hai c©u sau: bøc tranh cuéc sèng con ng­êiTừ hai câu đầu sang hai câu sau, cảnh thay đổi đột ngột nhưng hợp lí, vì sao?Cảm nhận của em về hình ảnh “lô dĩ hồng” kết thúc bài thơ?Sự cảm nhận của nhà thơ về cuộc sống sinh hoạt của người dân được ghi lại qua những hình ảnh nào? “Với một chữ Hồng, Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mệt mỏi, sự uể oải, sự nặng nề đã diễn tả trong 3 câu đầu,đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong ngô tốiVới một chữ Hồng đó, có ai còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, nhọc nhằn nữa đâuĐó là màu đỏ của tình cảm Bác” ( Hoàng Trung Thông)IV. TỔNG KẾT* Nghệ thuật : Bút pháp cổ điển + Nghệ thuật hiện đạiNội dung:Bài thơ tả cảnh Chiều tối nơi núi rừng. Qua đó, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh: Một tâm hồn luôn rộng mở trước thiên nhiên, cuộc sống “Nâng niu tất cả, chỉ quên mình”và một tinh thần lạc quan cách mạng luôn hướng về sự sống, ánh sáng, tương lai. VI/ Luyện tập : 1. Phân tích vẻ đẹp cổ điển và tinh thần hiện đại của bài thơ.2. Theo em, bài thơ giúp ta hiểu thêm điều gì về vẻ đẹp phẩm chất – tâm hồn của tác giả?3. Khép lại trang sách, bài thơ để lại cho em những dấu ấn gì về chân dung của BácVẻ đẹp cổ điểnVẻ đẹp hiện đại- Nghiêng về cảm hứng thiên nhiên, không gian rộng lớn- Không miêu tả cụ thể mà chỉ gợi- Khai thác thi đề phổ biến (chiều tối)- Mượn cảnh để tả tìnhCó sự vận động của cảnh-Sự vận động hướng về sự sống-Nhân vật trữ tình hiện ra trung tâm của cảnh và lµ chủ thể trong bức tranh phong cảnh