Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tiết 54: Chí phèo

NhiÖt liÖt chµo mõngC¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o Dù giê häc Ng÷ v¨n líp 11A6Nam CaoChí PhèoTiÕt 543. H×nh t­îng nh©n vËt ChÝ PhÌoa, TiÕng chöiChöi trêiChöi ®êiChöi c¶ lµng Vò §¹iChöi ®øa nµo kh«ng chöi nhau víi h¾nChöi ®øa nµo ®Î ra ChÝ PhÌo Kh«ng ai chó ý, kh«ng ai ra ®iÒu- ý nghÜa tiÕng chöi: + ViÖc chöi bíi cña ChÝ chÝnh lµ ph¶n øng cña y víi toµn bé cuéc ®êi. Nã béc lé t©m tr¹ng bÊt m·n cña con ng­êi Ýt nhiÒu ý thøc ®­îc m×nh bÞ x· héi phi nh©n tÝnh g¹t ra khái x· héi loµi ng­êi.+ G©y Ên t­îng s©u s¾c vÒ sè phËn cña ChÝ PhÌo: c« ®éc, ®¸ng th­¬ng + §»ng sau tiÕng chöi lµ sù vËt v· tuyÖt väng cña mét t©m hån ®au khæ, khao kh¸t giao tiÕp víi ®ång lo¹i.b, Tr­íc khi ®i tï* Lai lÞch:- Kh«ng cha mÑ, bÞ bá r¬i.- §­îc ng­êi lµng nu«i d­ìng- §i ë hÕt nhµ nµy ®Õn nhµ kh¸c, cuèi cïng ®i ë cho nhµ lÝ KiÕn-> Sè phËn ChÝ bÊt h¹nh, ®¸ng th­¬ng, téi nghiÖp.* TÝnh c¸ch + Sèng b»ng chÝnh søc lao ®éng cña m×nh.+ M¬ ­íc cã mét gia ®×nh b×nh dÞ: chång cµy thuª cuèc m­ín, vî dÖt v¶i+ Giµu lßng tù träng: ThÊy nhôc khi ph¶i bãp ch©n cho bµ ba nhµ lÝ KiÕn-> ChÝ lµ ng­êi n«ng d©n l­¬ng thiÖn, hiÒn lµnh chÊt ph¸c, t©m hån trong s¸ng, giµu lßng tù träng.+ HiÒn lµnh, chÊt ph¸c: HiÒn lµnh nh­ ®Êtc, Sau khi ë tï vÒ* H×nh d¸ng:- Tr«ng ®Æc nh­ th»ng s¨ng ®¸.- C¸i ®Çu th× träc lèc- C¸i r¨ng c¹o tr¾ng hín- C¸i mÆt th× ®en mµ rÊt c¬ng c¬ng- Hai m¾t g­êm g­êm - NÆc quÇn n¸i ®en, ¸o t©y vµng- Ngùc ch¹m træ rång ph­îng-> Tr«ng gím chÕt, h×nh d¸ng cña tªn du c«n, l­u manh* Hµnh ®éng- Chöi bíi, r¹ch mÆt ¨n v¹+ Ph¸ bao nhiªu c¬ nghiÖp, ®Ëp n¸t bao nhiªu c¶nh yªn vui, ®¹p ®æ bao nhiªu h¹nh phóc+ Lµm ch¶y m¸u vµ n­íc m¾t cña bao ng­êi d©n l­¬ng thiÖn- B¸ KiÕn lîi dông trë thµnh tay sai ®¾c lùc cho h¾n-> ChÝ dÇn dÇn trë thµnh “con quû d÷ cña lµng Vò §¹i” X· héi tµn b¹o mµ ®¹i diÖn lµ b¸ KiÕn vµ nhµ tï thùc d©n ®· biÕn ChÝ tõ mét ng­êi n«ng d©n hiÒn lµnh vµ tù träng thµnh kÎ l­u manh, bÞ tha ho¸ c¶ h×nh hµi lÉn t©m tÝnh.Tr­íc khi vµo tïSau khi ra tïChÝ phÌo lµ mét hiÖn t­îng cã tÝnh quy luËt trong x· héi ®­¬ng thêi, lµ s¶n phÈm cña t×nh tr¹ng ®Ì nÐn, ¸p bøc ë n«ng th«n tr­íc C¸ch m¹ng.d, Tõ khi ChÝ PhÌo gÆp thÞ N맪m tr¨ngV­ên chuèid, Tõ khi ChÝ PhÌo gÆp thÞ Në* T©m tr¹ng cña ChÝ PhÌo khi tØnh dËy:- ThÊy lßng b©ng khu©ng vµ m¬ hå buån Nghe thÊy nh÷ng ©m thanh quen thuéc cña cuéc sèng xung quanh:+ TiÕng chim hãt+ TiÕng c­êi nãi cña nh÷ng ng­êi ®i chî+ TiÕng gâ m¸i chÌo ®uæi c¸+ TiÕng nh÷ng ng­êi ®µn bµ ®i bu«n v¶i ë Nam §Þnh-> Cuéc sèng thËt b×nh dÞ nh­ng h«m nay ChÝ míi nghe thÊy- ChÝ PhÌo nh×n l¹i cuéc ®êi m×nh:+ Qu¸ khø: ­íc m¬ b×nh dÞ, suèt bao n¨m ch­a thµnh hiÖn thùc+ HiÖn t¹i: ThÊy m×nh giµ mµ vÉn cßn c« ®éc, ®· tíi c¸i dèc bªn kia cña cuéc ®êi, c¬ thÓ ®· h­ háng nhiÒu+ T­¬ng lai: cã nhiÒu bÊt h¹nh “®ãi rÐt, èm ®au vµ c« ®éc, c¸i nµy cßn ®¸ng sî h¬n ®ãi rÐt vµ èm ®au”-> ChÝ PhÌo cã sù thøc tØnh trong t©m hån* T©m tr¹ng cña ChÝ khi nhËn b¸t ch¸o hµnh- Ng¹c nhiªn -> m¾t h×nh nh­ ­¬n ­ít- Nh×n b¸t ch¸o b©ng khu©ng- Võa vui võa buån Gièng nh­ lµ ¨n n¨n- ThÌm l­¬ng thiÖn, muèn lµm hoµ víi mäi ng­êi- Hi väng thÞ Në sÏ më ®­êng cho h¾n vÒ víi cuéc sèng ®êi th­êng->B¸t ch¸o hµnh chÝnh lµ t×nh th­¬ng méc m¹c, ch©n thµnh cña thÞ Në -> Lµ biÓu hiÖn cña t×nh ng­êi=> L­¬ng t©m, l­¬ng tri ®· trë vÒ trong ChÝ. B¸t ch¸o hµnh cã ý nghÜa nh©n ®¹o s©u s¾c.* T©m tr¹ng cña ChÝ khi bÞ thÞ Në cù tuyÖt+ h¾n bçng nhiªn ngÈn ng­êi+ tho¸ng mét c¸i h¾n l¹i nh­ hÝt thÊy h¬i ch¸o hµnh+ h¾n ®uæi theo thÞ n¾m lÊy tay nh­ng bÞ thÞ g¹t ra+ h¾n söng sèt ®øng lªn gäi l¹i+ cµng uèng cµng tØnh ra, tØnh ra l¹i buån+ cø thoang tho¸ng thÊy h¬i ch¸o hµnh+ «m mÆt khãc r­ng røc-> ChÝ vËt v· ®©u ®ín, tuyÖt väng, ý thøc râ vÒ nçi ®au th©n phËn-> “h¬i ch¸o hµnh” nh¾c l¹i nhiÒu lÇn nh»m t« ®Ëm niÒm kh¸t khao yªu th­¬ng vµ bi kÞch tinh thÇn cña ChÝ: bÞ tõ chèi quyÒn lµm ng­êi.* Gi¶i quyÕt bi kÞch Lêi nãi: . Tao muèn lµm ng­êi l­¬ng thiÖn.. Ai cho tao l­¬ng thiÖn? Lµm thÕ nµo cho mÊt ®­îc nh÷ng vÕt m¶nh chai trªn mÆt nµy? Tao kh«ng thÓ lµ ng­êi l­¬ng thiÖn n÷a.-> T©m tr¹ng cùc k× phÉn uÊt vµ bÕ t¾c cña ChÝ-> Lêi tè c¸o s©u s¾c, tiÕng chu«ng ®ßi quyÒn lµm ng­êi- Hµnh ®éng:§©m chÊt b¸ KiÕnTù s¸tM©u thuÉn giai cÊp gay g¾t kh«ng thÓ dung hoµ.Tè c¸o x· héi v« nh©n ®¹o ®· ®Èy con ng­êi vµo con ®­êng bÇn cïng, l­u manh, cßn ®Èy hä ®Õn c¸i chÕt.4. NghÖ thuËt- X©y dùng nh©n vËt + X©y dùng nh©n vËt ®iÓn h×nh (ChÝ PhÌo, b¸ KiÕn) võa cã c¸ tÝnh ®éc ®¸o, võa cã ý nghÜa tiªu biÓu. + Ph¸t huy cao ®é së tr­êng kh¸m ph¸ vµ miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt.- KÕt cÊu: míi mÎ, kh«ng theo trËt tù thêi gian, nh­ng rÊt chÆt chÏ, logic- Cèt truyÖn: ®éc ®¸o, hÊp dÉn, t×nh tiÕt ®Çy kÞch tÝnh vµ biÕn hho¸, cµng vÒ cuèi cµng gay cÊn- Ng«n ng÷: sèng ®éng, ®iªu luyÖn, rÊt gÇn víi lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy cña nh©n d©n- Giäng kÓ: phong phó ®éc dÊo, hµi hoµ gi÷a ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i, gi÷a lêi gi¸n tiÕp vµ lêi nñ¨ trùc tiÕpIII. Tæng kÕt1. Néi dunga, Gi¸ trÞ hiÖn thùcb, Gi¸ trÞ nh©n ®¹oT¸c phÈm lµ bøc tranh thu nhá vÒ n«ng th«n ViÖt Nam trong x· héi cò, ph¶n ¸nh ch©n thùc mèi quan hÖ ng­êi bãc lét ng­êi, ®Èy ng­êi d©n nghÌo, l­¬ng thiÖn vµo con ®­êng bÇn cïng ho¸, l­u manh ho¸.Nhµ v¨n kÕt ¸n ®anh thÐp c¸i x· héi tµn b¹o tµn ph¸ c¶ thÓ x¸c vµ t©m hån ng­êi n«ng d©n lao ®éng, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt l­¬ng thiªn cña hä, ngay trong khi hä bÞ vïi dËp c¶ nh©n h×nh, nh©n tÝnh. §ã lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c, míi mÎ.2, NghÖ thuËtChÝ phÌo thÓ hiÖn tµi n¨ng truyÖn ng¾n bËc thÇy cña Nam Cao: x©y dùng thµnh c«ng nh©n vËt ®iÓn h×nh, nghÖ thuËt trÇn thuËt linh ho¹t, ng«n ng÷ nghÖ thuËt ®Æc s¾cXin ch©n thµnh c¶m ¬nc¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®· ®Õn dù giê!See you again !