Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tiết 53: Chí Phèo – Nam Cao

Sở giáo dục và đào tạo Yên BáiTrường THPT Hoàng Quốc ViệtBài giảng điện tử hội giảngNgữ Văn 11 - Lớp 11ANgười thực hiện: Trần Danh ThuầnTổ: Văn – GDCDTháng 12 – 2008Caùi loø gaïch hieän nay ôû laøng Ñaïi HoaøngTiết 53 - Chí Phèo – Nam CaoNhà văn Nam CaoI. TÌM HIỂU CHUNG- “Chí Phèo” là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Nam Cao giai đoạn trước cách mạng, ra đời năm 1941 - Nhan đề: + “Cái lò gạch cũ” + Nhà xuất bản tự ý đổi tên thành “Đôi lứa xứng đôi” - 1941 + “Chí Phèo” – 1946 in trong “Luống cày”+ Tóm tắt truyện: Sau khi học xong nên tóm tắt chi tiết. Nhân vật: Chí Phèo, Thị Nở, Bá Kiến, II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:1. Hình tượng nhân vật Chí Phèo1.1.Chí Phèo xuất hiện bàn dân thiên hạ bằng tiếng chửi Đối tượng chửiThái độMục đíchTrời - ĐờiKhông biểu lộVu vơ- Tất cả làng Vũ Đại -> - Đứa nào không chửi nhau với hắnTức tối Muốn nghe chửi lại- Đứa đẻ ra thân hắn- Đứa đẻ ra Chí phèoUất ứcTruy tìm gốc gácB»ng ng«n ng÷ ®a thanh , ®a giäng ®iÖu, nhµ v¨n ®· hÐ më sù tha ho¸ vµ bi kÞch bÞ cù tuyÖt lµm ng­êi cña ChÝ PhÌo1.2. Qu¸ tr×nh bÞ tha ho¸: *Từ lúc sinh ra đến trước khi đi tù Lµ ng­êi n«ng d©n hiÒn lµnh l­¬ng thiÖn. *Khi ra tï, trë vÒ lµng: -Tha ho¸ vÒ nh©n h×nh và nhân tính.a) Từ lúc sinh ra đến trước khi đi tù:Lai lịch:Không cha mẹ, bị bỏ rơi ở lò gạch. Được người làng chuyền tay nhau nuôi. Lớn lên, làm canh điền cho nhà Bá Kiến.Tính cách: Hiền lành, chất phác: “Mày thực thà quá!” Giàu lòng tự trọng: “thấy nhục khi phải bóp chân cho bà ba quỷ cái” Mơ ước bình dị: “có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê. Vợ dệt vải”Trước khi >Ng«n ng÷ b×nh luËn Sù ®an xen gi÷a ng«n ng÷ miªu t¶ vµ ng«n ng÷ b×nh luËn ®· t¸i hiÖn mét ChÝ PhÌo gím ghiÕc, d÷ d»n. Chí phèo là nhân vật điển hình, là hiện tượng có tính quy luật: người nông dân bị áp bức quá mức  tình trạng lưu manh hoá ở người nông dân Nét mới của Nam Cao khi viết về người nông dân trước Cách mạng tháng 8.Diễn biến quá trình tha hoá của Chí Phèo: B¸ KiÕn Nhµ tï thùc d©n B¸ KiÕn §Êy ChÝ vµo tï TiÕp tay Hoµn tÊtTrong một cơn say, Chí Phèo gặp Thị Nở...Đêm trăng vườn chuối!!!1.2. Bi kÞch bÞ cù tuyÖt lµm ng­êi: a) Cuéc gÆp gì víi thÞ Në *Hoµn c¶nh gÆp gì: Vµo ®ªm tr¨ng, ë bôi chuèi, bªn bê s«ng.*S¸ng h«m sau: Khi ChÝ PhÌo tØnh dËy: ChÝ nghe thÊy: TiÕng chim hãt TiÕng c­êi nãi cña nh÷ng ng­êi ®i chî TiÕng anh thuyÒn chµi gâ m¸i chÌo ®uæi c¸. ¢m thanh quen thuéc h«m nµo ch¼ng cã ChÝ nhËn thÊy: MÆt trêi ch¾c ®· lªn cao vµ n¾ng ë bªn ngoµi ch¾c lµ rùc rì. ë ®©y ng­êi ta thÊy chiÒu lóc xÕ tr­a vµ gÆp ®ªm khi bªn ngoµi vÉn s¸ng.ChÝ cã kh¶ n¨ng nhËn thøc vÒ chÝnh m×nh: Lßng m¬ hå buån Nhí l¹i qu¸ khø xa x«i Chao «i buån Nh×n thÊy thùc t¹i giµ råi mµ vÉn cßn c« ®éc. Nao nao buån ThÊy tr­íc tuæi giµ,®ãi rÐt, èm ®au, c« ®éc vµ sî c« ®éc C¶m xóc của con ng­êi LÝ trÝ tØnh t¸o, cã kh¶ n¨ng nhận thức  DÊu hiÖu håi sinh trë l¹i kiÕp ng­êi- Khi thÞ Në vµo cïng b¸t ch¸o hµnh: DiÔn biÕn t©m tr¹ng ChÝ: Ng¹c nhiªn  xóc ®éng  b©ng khu©ng  võa vui võa buån  ¨n n¨n, hèi hËn  lo sî  thÌm l­¬ng thiÖn  hi väng thÞ Në sÏ më ®­êng H¾n trë nªn hiÒn lµnh C¶m xóc ng­êi vµ tÝnh ng­êi cïng lóc ®­îc kh¬i dËy mçi lóc m«t m·nh liÖt trong ChÝ. - Khi bÞ thÞ Në tõ chèi t×nh yªu: Baø coâ Thò Nôû khoâng cho Thò laáy Chí Pheøo, ñaáy cuõng chính laø ñònh kieán cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi Chí.Theo dâi ph¶n øng cña ChÝ PhÌo khi bÞ thÞ Në tõ chèi t×nh yªu-H¾n nghÜ ngîi mét tÝ råi h×nh nh­ hiÓu, h¾n bçng nhiªn ngÈn ng­êi. Tho¸ng mét c¸i, h¾n l¹i nh­ hÝt thÊy h¬i ch¸o hµnh. H¾n cø ngåi ngÈn mÆt kh«ng nãi g×.- H¾n söng sèt ®øng lªn gäi l¹i.- H¾n ®uæi theo thÞ, n¾m lÊy tay thÞ, bÞ thÞ g¹t ra giói thªm cho mét c¸i ng· l¨n khoÌo xuèng s©n.- H¾n uèng r­îu, cµng uèng cµng tØnh, h¬i r­îu kh«ng sÆc sôa, h¾n cø thoang tho¶ng thÊy h¬i ch¸o hµnh.H¾n «m mÆt khãc r­ng røc.Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo khi bị Thị Nở từ chốiBuån b· nh­ng vÉn cßn hi väng -> Söng sèt, lo sî khi c¬ héi ®ang tuét khái tay -> Nç lùc t×m c¸ch nÝu gi÷ -> ThÊt väng, uèng r­îu ®Ó quªn -> TuyÖt väng ®Õn cïng cùcb) Hµnh ®éng giÕt B¸ KiÕn- Lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña viÖc ChÝ ®· håi sinh, ®· nhËn ra c¶nh ngé trí trªu, o¸i o¨m cña cuéc ®êi m×nh, nhËn ra kÎ ®Èy m×nh vµo t×nh tr¹ng khèn cïng nµy.GiÕt B¸ KiÕn xong ChÝ PhÌo kh«ng thÓ kh«ng kÕt liÔu ®êi m×nh. V× biÕn ChÝ PhÌo thµnh kÎ l­u manh, con quû dữ kh«ng ph¶i chØ mét tay B¸ KiÕn.Ý nghĩa: Tè c¸o m·nh liÖt x· héi phi nh©n ®¹o, huû ho¹i nh©n h×nh, nh©n tÝnh con ng­êi, bãp nghÑt sù sèng, t­íc ®o¹t quyÒn sèng cña con ng­êi.Kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt l­¬ng thiÖn cña con ng­êi, dï cã bÞ vïi dËp, huû ho¹i còng kh«ng bao giê mÊt, ®Ó b¶o vÖ nh©n phÈm hä s½n sµng ®¸nh ®æi c¶ m¹ng sèng cña m×nhThực tế xã hội đã đặt hắn trước hai con đường: Sống  tiếp tục làm qủy dữ Chết  được làm ngườiĐây chính là một hành động lấy máu rửa thù của người nông dân cùng khổ đã uất ức vùng lên một cách cô độc và tuyệt vọng. Chí đã chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống.  Một hiện thực đau lòng của xã hội: những kẻ khốn cùng, khi muốn tồn tại thì phải lưu manh, lúc muốn sống tử tế thì phải chết  quy luật tàn bạoTieåu keátQua hình tượng nhân vật Chí Pheøo, Nam Cao ñaõ keát aùn saâu saéc caùi xaõ hoäi taøn baïo ñaõ ñeø neùn, aùp böùc boùc loät ngöôøi noâng daân, ñoàng thôøi khaùm phaù vaø khaúng ñònh niềm tin mãnh liệt vào baûn chaát löông thieän cuûa hoï ngay khi hoï bò huyû hoaïi caû nhaân hình laãn nhaân tính. Tinh thaàn nhaân ñaïo cuûa taùc giaû, giá trị nhân văn của tác phẩm.Tượng gốm“ Chí Phèo - Thị Nở”