Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Thao tác lập luận so sánh

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP! Khi đi trẻ, lúc về giàGiọng quê vẫn thế tóc đà khác bao.Trẻ con nhìn lạ không chàoHỏi rằng: khách ở nơi nào lại chơi?(Hạ Tri Chương – Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê)Trở lại An Nhơn tuổi lớn rồi.Bạn chơi ngày nhỏ chẳng còn ai.Nền nhà nay dựng cơ quan mới,Chẳng lẽ thăm quê lại hỏi người?(Chế Lan Viên – Trở lại An Nhơn)THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNH I.Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận so sánh:1.Ví dụ: SGK/79 -Đối tượng được so sánh: Văn chiêu hồn -Đối tượng so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung ốn ngâm, truyện Kiều-Giống: Viết về con người -Khác:+Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm: một lớp người(người phụ nữ)+Kiều: một xã hội (từ tài tử giai nhân đến bọn lưu manh gian ác) +Văn chiêu hồn: cả loài người lúc sống và lúc chết. -Mục đích: làm sáng rõ nhận định của tác giả: Yêu người là một truyền thống cũ. Với văn Chiêu hồn thì cả loài người được bàn đến.2.Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh:-Làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác -So sánh đúng làm cho bài văn nghị luận sáng rõ, sinh động và có sức thuyết phục.II.Cách so sánh: 1.Ví dụ : trang 80 / SGK-So sánh quan niệm “soi đường” của Ngô Tất Tố với quan niệm của hai loại người:+Loại chủ trương cải lương hương ẩm: cho rằng chỉ cần cải cách những hủ tục thì đời sống của nhân dân sẽ được nâng cao.+Loại người hoài cổ: cho rằng chỉ cần trở về cuộc sống trong sạch xưa thì đời sống được cải thiện.-Căn cứ vào lịch sử Việt Nam, thực tế xã hội đương thời.-Mục đích của sự so sánh:+Chỉ ra cái ảo tưởng của hai loại người trên.+Làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố: người nông dân phải đứng lên chống lại những kẻ bóc lột, áp bức mình  so sánh để thấy sự khác nhauTHẢO LUẬN:Nội dung thảo luận: Hãy lấy dẫn chứng từ những đoạn trích đã nêu để làm rõ những điểm sau:- Nhóm1: Đối tượng(sự vật, sự việc, hiện tượng) đưa ra so sánh phải có mối liên quan với nhau về một mặt, một phương diện nào đó.- Nhóm2: So sánh phải dựa trên tiêu chí rõ ràng.- Nhóm3: Kết luận rút ra từ sự so sánh phải chân thực, giúp cho việc nhận thức sự vật, sự việc, hiện tượng được chính xác, sâu sắc hơn. Ghi vào giấy – nộp lại bài viết đã thảo luận -Mối liên quan giữa đối tượng được so sánh và so sánh:+Đoạn1: Số phận con người.+Đoạn2: Số phận của người nông dân .-Tiêu chí để so sánh: +Đoạn1: So sánh khác+Đoạn2: So sánh hơn. -Kết luận rút ra phải chân thực, sâu sắc:+Đoạn1: Giá trị lớn có một không hai của văn Chiêu hồn.+Đoạn2: Khơi dậy tinh thần đấu tranh của nhân dân.III. Ghi nhớ (SGK/80)IV.Luyện tập:SGK/811. So sánh:-Giống nhau: văn hóa, lãnh thổ, phong tục, chính quyền, hào kiệt.-Khác nhau: +Văn hóa: Vốn xưng nền văn hiến đã lâu+Lãnh thổ: Núi sông bờ cõi đã chia+Phong tục: Bắc Nam cũng khác +Chính quyền riêng: Triệu, Đinh, Lý, TrầnHán, Đường, Tống, Nguyên +Hào kiệt: Đời nào cũng có2. Từ sự so sánh rút ra kết luận: Đại Việt là một nước độc lập tự chủ. Ý đồ thôn tính Đại Việt là trái đạo lí, không chấp nhận được.3. Đây là đoạn văn so sánh mẫu mực, có sức thuyết phục.