Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Độc tiểu thanh kí - Nguyễn Du

ĐỘC TIỂU THANH KÍGiảng Văn :Nguyễn DuTây Hồ hoa uyển tẫn thành khưĐộc điếu song tiền nhất chỉ thư .Chi phấn hữu thần liên tử hậuVăn chương vô mệnh lụy phần dư .Cổ kim hận sự thiên nan vấn Phong vận kì oan ngã tự cư .Bất tri tam bách dư niên hậuThiên hạ hà nhân khấp Tố Như .I. Giới thiệu : 1) Xuất xứ : Có 2 ý kiến : - Trích trong “Thanh Hiên thi tập”, sáng tác trước khi Nguyễn Du ra làm quan dưới triều Nguyễn . - Trích trong “ Bắc hành tạp lục”, sáng tác khi Nguyễn Du đi sứ sang Trung Quốc.2) Chủ đề : Thông qua cuộc đời bất hạnh của Tiểu Thanh , Nguyễn Du thể hiện nỗi cảm thương sâu sắc với người tài hoa bạc mệnh đồng thời nói lên tâm sự cô đơn và u uất của nhà thơ trước cuộc đời .II. Phân tích : Hai câu đề :Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khưtẫn Hình ảnh tương phản :Tây Hồ hoa uyển > Tiểu Thanh  Sự giao thoa của những tâm hồn đồng điệu có thể vượt cả không gian, vượt cả thời gian .Độcnhất mỏng manh bạc mệnh Tóm lại : Hai câu đề giới thiệu những suy nghĩ, cảm xúc của Nguyễn Du trước những chứng tích về một thời tàn phai và một đời bạc mệnh của Tiểu Thanh. II. Phân tích : Hai câu đề :II. Phân tích : Hai câu thực :Chi phấn hữu thần liên tử hậu Văn chương vô mệnh lụy phần dư .Chi phấn Văn chương Chi phấn ( cái đẹp hình thể ) –liên tử hậu Văn chương ( cái đẹp tài năng ) –lụy phần dư  Những bất hạnh của Tiểu Thanh xảy ra ngay cả khi nàng không còn nữa bởi bàn tay tàn nhẫn của người đời . Hình ảnh hoán dụ :II. Phân tích : Hai câu thực : Tóm lại : Hai câu thơ là nỗi xót xa, thương cảm của Nguyễn Du trước bi kịch của Tiểu Thanh đồng thời cũng là bi kịch của bao tài tử – giai nhân. II. Phân tích : Hai câu luận :Cổ kim hận sự thiên nan vấn Phong vận kì oan ngã tự cư .thiênngã Ngôn từ chắt lọc , hàm súc :Thiên > < hà nhân khấp Tố Như Bất triThời gian ( thăm thẳm) con người (lẻ loi) Nỗi cô đơn rợn ngợp, buồn bã khôn nguôi. II. Phân tích : Hai câu kết : Tóm lại : Hai câu kết là một lời kí thác , một thông điệp của Nguyễn Du gởi lại cùng hậu thế với khát khao đi tìm sự cảm thông.III. Kết luận : “ Độc Tiểu Thanh kí ” là bài thơ trữ tình nhưng giàu tính triết lý và đậm tính nhân văn cao cả. Nước mắt thi nhân không chỉ khóc cho Tiểu Thanh bạc mệnh mà còn khóc cho mình và bao kẻ tài hoa. Qua bài thơ Tố Như đã “ mượn chén rượu người để rót bầu tâm sự của chính mình ” .