Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 (chuẩn) - Người trong bao

CHÀO MỪNG CÁC BẠN ĐẾN VỚI BUỔI THUYẾT TRÌNH Tổ 2NGƯỜI TRONG BAOAn-tôn Páp-lô-vích Sê-khốpI) Tiểu dẫn:1. Tác giả : - An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860 – 1904), nhà văn Nga kiệt xuất.- Đại biểu lớn cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga, nhà cách tân thiên tài ở lĩnh vực truyện ngắn và kịch nói.- Sự nghiệp sáng tác của khá đồ sộ với hơn 500 truyện ngắn và truyện vừa. Từ những cốt truyện giản dị, tác phẩm của sê-khốp thường đặt ra nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội , ý nghĩa nhân bản sâu xa. - Những tác phẩm chính : anh béo và anh gầy (truyện ngắn), Hải âu (kịch), Người trong bao (truyện ngắn),2.Tác phẩm :-Tác phẩm được sáng tác trong thời gian nhà văn nghỉ dưỡng bệnh ở thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm, biển Đen.-Bối cảnh tác phẩm: xã hội Nga đang ngạt thở trong bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối TK XIX.Ý nghĩa thời sự: Xã hội loài người trở nên trong sạch, lành mạnh, tự do chỉ khi nào mỗi cá nhân ý thức được mục đích và cách sống của mình thống nhất với chuẩn mực văn hóa, đạo đức của cộng đồng hiện đại, lúc đó lối sống trong bao mới triệt để chấm dứt.3. Bố cục:- Phần 1 (lược bỏ): cuộc trò chuyện giữa hai người bạn đi săn về muộn.- Phần 2: cuộc đời và tính cách của Bê- li- cốp.- Phần 3 (lược bỏ): nhận xét của bác sĩ, người nghe kể chuyện.II) Đọc – hiểu : 1.Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp : a) Chân dung Bê-li-cốp: + Cặp kính râm >< trời nóng bức. Khát vọng thu mình vào trong cái vỏ để bảo vệ mình khỏi ảnh hưởng của cuộc sống bên ngoài. Sống với mọi người, giữa mọi người trong một môi trường xã hội, trong một trường học thì khát vọng ấy càng trở nên trái khoáy và lập dị. b) Tính cách Bê-li-cốp : + Ghê sợ hiện tại nhưng lại tôn sùng quá khứ : say mê tiếng Hi Lạp cổ, hắn chỉ ca ngợi quá khứ, ca ngợi những gì không bao giờ có thật. + Chỉ làm theo những thông tư, chỉ thị một cách máy móc, giáo điều. Hắn tự bóp nghẹt chính bản thân mình, tự hi sinh sự sống, biến mình thành kẻ không suy nghĩ, không tư duy, không dám yêu, chỉ làm theo chỉ thị quy định. + Luôn cảm thấy cô độc, sợ hãi tất cả. + Tự thoả mãn , hài lòng với lối sống của mình. Lẽ sống, triết lí sống tự nhiên của hắn.Tóm lại: là kiểu người trong bao, lối sống trong bao, tính cách trong bao c) Ảnh hưởng từ lối sống của Bê-li-côp: + Hắn ngăn cản Va-ren-ca và Cô-va-len-cô đi xe đạp, đến tận nhà hai người để khuyên răn vì sợ xảy ra chuyện. + Hắn ngăn cản, bóp nghẹt mọi khát vọng và biểu hiện tự nhiên trong cuộc sống của mọi người.Hắn khống chế mọi người bằng những chỉ thị, quy định của cấp trên. Bê-li-cốp vô tình trở thành nô lệ, tay sai đắc lực cho chế độ chuyên chế. Hắn thể hiện bản chất phản động, thù địch với cuộc sống. Vì vậy mọi người đều ghét và rời xa hắn. Con người và tính cách của Bê-li-côp là hiện thân cho một bộ phận kiểu người đang tồn tại ở Nga, chính là hệ quả của chế độ phong kiến chuyên chế.Tóm lại : Bê-li-côp đã trở thành nhân vật điển hình, tính cách điển hình độc đáo, sáng tác nghệ thuật độc đáo của thiên tài Sê-khốp.2. Cái chết của Bê-li-cốp: - Bê-li-cốp chết một cách bất ngờ, gây cho mọi người trong trường, trong thành phố nơi hắn sống và làm việc không ít ngạc nhiên. Với cái chết, hắn đã tìm được cho mình cái” bao” bền vững nhất. - Thái độ của mọi người khi hắn còn sống: sợ hãi, né tránh, khinh ghét, nên khi hắn chết mọi người như được giải thoát nhưng rồi họ cũng bị tính cách, lối sống ấy đè nặng làm cho sợ hãi.Tóm lại: Cái chết của Bê-li-cốp là tất yếu, dù có gây ít nhiều bất ngờ. Hình tượng Bê-li-cốp mang tính khái quát sâu rộng, nó còn lâu dài như một hiện tượng, quy luật xã hội trong lịch sử pát triển xã hội của loài nguời, không chỉ ơ’ thế kỉ XIX và cũng không chỉ ở nước Nga.3. Hình tượng cái bao: Là một trong những sáng tạo độc đáo của tác giả. Và có nhiều ý nghĩa: - Nghĩa đen: vật dùng để bao, gói đồ. - Nghĩa bóng: lối sống và tính cách của Bê- li- cốp. - Nghĩa biểu trưng: kiểu người trong bao, lối sống trong bao. 4) Nghệ thuật:- Chọn ngôi kể: Nhân vật trong truyện đồng thời là nhân vật người kể truyện ( Bu-rơ-kin) ở ngôi thứ nhất (xưng tôi) và tác giả (ngôi thứ ba giấu mình), vừa đảm bảo tính khách quan và thể hiện tính chủ quan , gây cảm giác thật, gần gũi, tạo cấu trúc: truyện lồng trong truyện.- Giọng kể : mỉa mai, châm biếm mà trầm tĩnh, nhưng ẩn bên trong là sự bức xúc, trăn trở mạnh mẽ, sâu sắc.- Nghệ thuật xây dựng nhân vật với tính kì quái nhưng chân thực- Đối lập tương phản giữa các kiểu người, tính cách và lối sống trái ngược.- Nghệ thuật xây dựng biểu tượng hình ảnh “cái bao”- Kết thúc truyện với chủ đề tư tưởng của truyện :Không thể sống như thế mãi được.III) Tổng kết : Truyện ngắn người trong bao là một tác phẩm hấp dẫn và có ý nghĩa xã hội sâu sắc. Nhân vật Bê-li-cốp là điển hình của xã hội nông nô chuyên chế.Toàn bộ tính cách của Bê-li-cốp đều phản ánh tính chất của xã hội ấy, Bê-li-cốp vừa đồng loã với xã hội phản động, vùa là nạn nhân của xã hội ấy. Đồng thời, truyện cũng bức thiết cảnh báo và kêu gọi mọi người cần phải thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm thường, vô vị và hủ lậu như thế mãi được.Buổi thuyết trình đến đây xin kết thúc